İstanbul’da Her 3 Binadan 1’i Riskli

1-7 Mart Deprem Haftası kapsamında depreme hazırlık çalışmaları, kentsel dönüşüm projeleri ve ülkenin yapı stoku bir kez daha gündeme geldi. İktidarın ise bir facia daha yaşanmaması için gündemine depremi alması şart. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve ilgili diğer kurumların da ivedilikle harekete geçmesi gerek. Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunun altını çizen uzmanlar, iktidarı ve ilgili bakanlıkları sorumluluk almaya çağırıyor.

BirGün’den İlayda Kaya’nın haberine göre; Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ülkede son 100 yılda çok yıkıcı depremlerin yaşandığını söyleyerek, “Son 25 yılda her ne kadar deprem tehlikesini anlama ve risklerini azaltma konusunda belirli bir ilerleme kaydetmiş olsak da, henüz depremlere hazır bir ülke konumuna maalesef erişebilmiş değiliz. Beklenen büyük Marmara depremi 25 yıldır bekleniyor. Fakat bu deprem yerine Türkiye'nin değişik noktalarında çok sayıda deprem oluyor. Yapılan son çalışmalar kırılması beklenen Kumburgaz fayının her iki tarafında da fayın krip yapmaya başladığı, yani asismik bir şekilde kaymaya başladığıyla ilgili veriler elde edildiğini gösteriyor. Eğer bu bilginin doğrulanması yönünde çalışmalar yoğunlaştırılırsa, belki de beklenen büyük Marmara depremi yerine, beklenmeyen ve fakat daha küçük ölçekte bir depremin olma olasılığı da bilim dünyasında tartışılmaya başlanmış durumda. Yani 7'yi aşan bir deprem değil de, daha az yıkıcı olan ve 6'yı az aşan bir deprem de gelişebilir bu bölgede.” dedi.

Türkiye'de yıkıcı deprem üretebilecek 485 adet diri fay bulunduğuna da dikkat çeken Sözbilir “Türkiye'de yıkıcı deprem üretebilecek ve resmi anlamda tanımlı 485 adet diri fay var. Bu fay hatları bazı illerin, ilçelerin, köylerin altından veya yakınından geçiyor. Bu anlamda her ilin deprem tehlikesi ve riski birbirinden çok farklı. Fakat deprem tehlikesi ve riskinin sıfır derecede etkisiz olduğu bir il yok Türkiye'de. Bu konuda ön plana çıkan iller tabii ki var, Batı Anadolu ölçeğindeki iller; Balıkesir, Afyon, Manisa, Denizli, İzmir, Aydın, Muğla. Marmara bölgesinde; Çanakkale, Tekirdağ, Bandırma, İstanbul, Bursa, Bolu. Daha doğuda ise Kayseri, Malatya, Maraş, Adıyaman, Bingöl, Tunceli, Adana, Adıyaman, Gaziantep, Hatay, Erzurum, Hakkari Yüksekova, Şemdinli gibi illerin sismik tehlike düzeyi ve riski diğer illere göre daha yüksek diyebiliriz.” ifadelerini kullandı.

Rant odaklı proje
İktidar kamu odaklı projeler yapmadığı gibi riskli binaların çoğunu da dönüştürmedi. Deprem toplanma alanları ise iktidar ve yandaşları tarafından bir bir satılarak imara açıldı. Yurttaşla beraber yapılacak projeler yerine tamamen rant ve talan odaklı yurttaşın ihtiyaçları doğrultusunda gitmeyen projelere öncelik verildi.

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Nusret Suna, binaların olası depreme karşı hazır olması gerektiğini ve yapı stokunun incelenmesi gerektiğini, bu süreçte yerel yönetimlerle ve mühendislerle işbirliği yapılması gerektiğini vurguladı.

Nusret Suna, olası Marmara Depremi’ne ilişkin şu ifadeleri kullandı:

“İstanbul’da 1 milyon 250 bin civarında yapı stokumuz var. Bu yapı stokunun büyük bir kısmı güvenli değil. 2018 senesinde o günkü Çevre Bakanı ‘Türkiye’deki yapı stokunun yüzde 60 civarı kaçak ve iskânsız yapı’ demişti. Yani büyük bir kısmı sağlıklı ve depreme güvenlikli yapılar değildi. Marmara’da 7 ve üzeri depremde bir depremde 500 bin yapı direkt yıkılmasa bile ağır ve orta hasar alabilir. Bugüne kadar neler yapıldı dersek, nitelikli bir çalışma olmadı. Kentsel dönüşüm İstanbul’da zorla yürüyor. İstanbul’da 2013 senesinden sonra uygulanan kentsel dönüşüm İstanbul’un deprem riski az olan yerlerinden başlamıştı ve kenti güvenlikli hale getirmek için geniş çaplı bir çalışma hâlâ yok.”

Ülkedeki binaların risk analizlerinin yapılması gerektiğini kaydeden Suna şöyle devam etti: “2020’de yaşanan bir deprem İzmir Bayraklı’da yıkıma neden oldu. Bu bölge de sürekli deprem üreten bir bölge. Bayraklı taraflarında yapı envanteri çalışmaları yapılıyor. Bu çalışmaları yerel yönetimler yapsa da sonrası önemli. Riskli yapı sahiplerinin binaları yeniden dönüştürülmeli ve yurttaşa destek olunmalı.

İstanbul 1,5 milyon konut risk altında

Olası Marmara Depremi yaşanırsa en büyük etki Megakentte görülecek. İstanbul genelinde 1 milyon 200 bin konut bulunuyor. Bu konutların 850 bini ise 2000 yılı öncesine ait. Olası depremde en fazla yıkımın ve can kaybının yaşanacağı belirtilen megakent için İBB’nin son araştırmasına göre, 7 ve üzeri depremde yaklaşık 200 bin bina yerle bir olabilir. Yapılan tespit çalışmalarında Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde depremle kentte 500 bin binanın hasar alması öngörülüyor. Kurum’un açıklamasına göre ise İstanbul'da 7,5 milyon konutun 1,5 milyonu risk altında.

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.