
Tüm Sorumluluk Bakanlığın

78 Kişinin Öldüğü Otelin Sahibi,...

Kartalkaya'daki Otel Yangınını...

İstanbul’da Tüm Kamu ve Özel...

Yangın Merdiveninin Girişi...

Özgür Özel, Yangın Faciasıyla...

Özgür Özel'den Yangın Faciasına...

Binalarda Yangın Sistemi Nasıl...

Kartalkaya'daki Yangın Felaketinde...

“Yangını Mühendislik ve Bilim Önler”

Mimarlar Odası’ndan Yangın Açıklaması
Kartalkaya Otel Yangınından Çıkarılacak Dersler
Yangınlar önlenebilir felaketlerdir; fakat önlenmesi belirli koşullara bağlıdır. Bu koşulların en önemlisi de binada yangına karşı alınacak önlemlerdir.

21 Ocak 2025 Salı günü son derece üzücü bir felaket yaşadık. Kartalkaya’da bir otel yandı; otelde konaklayan ve çalışan toplam 78 kişi hayatını kaybetti. Yaşanan yangınla ilgili adli süreç devam ediyor. Sorumlular mutlaka belirlenip hukuki anlamda sorumlulukları oranında ceza alacaklar. Peki bizler bu feci yangından neler öğrendik? Her acı olay esasen bizlere bir şeyler anlatıyor. Ülkemiz deprem kuşağında yer alması nedeniyle sıkça depremlerle sarsılıyor ve bu depremler yaşandıktan sonra gündemde kaldığı süre boyunca nelerin yapılması gerektiği konuşuluyor; olay tazeliğini kaybettikten sonra hayat tekrar normale (!) dönüyor. Bizim normalimiz bu. Bir felaket kapımızı çaldığında bir süre uyanık kalıp sonra uykuya kaldığımız yerden devam ediyoruz. Oysa yangın da tıpkı deprem gibi hayatımızın her anında karşımıza çıkabilecek büyük bir felaket. Günü yok, saati yok. Nitekim Kartalkaya’daki otel yangınının gece yarısı saat 03.20 civarında başladığı belirtiliyor. Yani nerdeyse herkes uykudayken. Herkesin en savunmasız zamanında. Çoluk çocuk, genç, yaşlı dinlemeden. Ardından can havliyle herkes kendisi ve sevdikleri için bir kaçış yolu arıyor ancak kaçış yolları basındaki bilgilere göre karanlık, duman ve zehirli gazla dolu ve yetersiz. Sonuç malum… Bu yangın yaşanmayabilirdi; en azından kazara başlamış olsa bile bu ölçeğe gelmeden büyüyüp gelişmesi engellenebilirdi. Yani yangınlar önlenebilir felaketlerdir; fakat önlenmesi belirli koşullara bağlıdır. Bu koşulların en önemlisi de binada yangına karşı alınacak önlemlerdir. Binaların yangına karşı korunması için önleyici tedbirler alınmalıdır. Ülkemizde konuyla ilgili 2002’den beri yürürlükte olan ulusal ölçekte bir yangın yönetmeliği var: Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik. İlk büyük revizyon 2007 yılında yapıldı. Sonrasında farklı tarihlerde ve en son 2021 yılında küçük ölçekli revizyonlar gerçekleştirildi. Şu anki hali 2007 tarihli olana dayanıyor. Yönetmelik binaları kullanım sınıflarına ve risk sınıflarına ayırmaktadır. Pek çok kullanım sınıfı için bina tasarımında alınabilecek tedbirler yer almaktadır. Eksik kalan durumlar içinse ilgili Avrupa standartları, burada da bulunmaması halinde dünyada kabul görmüş diğer standartların referans alınabileceğini belirtmektedir. Oteller “konaklama amaçlı binalar” sınıfında ve içerdiği yangın riskleri bakımından da orta tehlike-1 sınıfındadır. Binanın yüksek bina olup olmamasına göre alınacak tedbirler değişiklik gösterir. Bu tür binalarda yangın önlemleri alınırken tam kapasite dolu oldukları durumları dikkate almak gerekir. Birincil önceliğimiz, bina kullanıcılarını yangın ihbarı alındığı andan itibaren emniyetli bir şekilde binadan tahliye etmek ve bina dışında bekleyebilecekleri bir toplanma alanına sevk etmektir. Bunun için binada bir acil durum planının bulunması gerekir. Acil durum planı, katlardaki tahliye yollarını, bununla bağlantılı kaçış merdivenlerinin yerlerini, yangın tüpü, yangın dolabı, alarm butonu gibi araçların yerlerini ve diğer gerekli bilgileri içerir. Acil durum planları daha kapsamlı olarak binada acil bir durum oluştuğunda görev alacak ekipleri, bunların yetki ve sorumluluklarını da tanımlar. Temel prensip bina kullanıcılarını emniyetle tahliye etmek olduğu için kaçış yollarının, katta bulunacak kullanıcı sayısı ve maksimum mesafeye göre planlanması gerekir. 10.000 m2’den büyük alana sahip otel binalarının tahliye planları, bina girişinde itfaiyenin kolayca erişebileceği bir yerde bulunmalıdır. Özellikle tahliye katının altında ya da üstünde yer alan katlarda kaçış yollarıyla bağlantılı kaçış merdivenlerinin Yönetmelik’te belirtilen koşullara uygun planlanması; 120 dk.’dan az olmayacak şekilde yangına dayanıklı yapı elemanlarından oluşması, ilgili boyutsal koşulları ve havalandırma koşullarını sağlaması, üretiminde ve kaplamalarında yanıcı özellikte olmayan yapı malzemelerinin kullanılması, basamaklarında kaymaz malzeme bulunması ve alev ve duman geçişine izin vermeyen, kendiliğinden kapanma özelliği bulunan yangın kapıları ile ayrılması gerekmektedir. Doğal veya mekanik yollarla havalandırılmalı; merdiven kovası yüksekliği 30.50 m’den fazla ise basınçlandırılmalıdır. Kaçış merdivenlerinin kapıları tahliye katı dışında merdivene, tahliye katında ise tahliye yönünde açılmalıdır. Gerekli durumlarda merdivenin önünde Yönetmelik’teki koşullara uygun bir yangın güvenlik holü düzenlenmelidir. Kaçış merdivenlerinin sayıca en az yarısının bina dışına direkt açılması zorunludur. Bina içine açılması durumunda yağmurlama sisteminin bulunma durumuna göre belirlenmiş mesafeler içinde direkt görülebilen ve engellenmemiş bir kaçış yolu üzerinden dışarıya çıkılan bir kapıya erişim sağlanmalıdır. Yönetmelik, otel türü kullanıma ait binalar için bazı ek maddeler içermektedir. Toplam yatak sayısı 20’den fazla olması halinde her katta en az 2 çıkış bulunmalıdır. Yatak sayısının 20’den az ve yapı yüksekliği 15.50 m’nin altında olması halinde merdiven korunumlu yapıldığı veya basınçlandırma yapıldığı takdirde tek merdivene izin verilebilir. Yatak odalarının iç koridora bakan duvarları yangına karşı en az 60 dk., kapıları ise en az 30 dk. dayanıklı olmalı ve kendiliğinden kapanan düzeneğe sahip olmalıdır. İç koridora açılan diğer mekanlar da yatak odalarıyla aynı kompartıman özelliğine sahip olmalıdır. Yatak odalarının en uzak noktasından odanın kapısına dek ölçülen maksimum uzaklık 15 m’yi aşmamalı, aşması halinde birbirinden uzakta konumlandırılmış 2 kapısı olmalıdır. Otomatik yağmurlama sisteminin bulunması halinde yatak odası içinden kapıya kadar olan uzaklık 20 m’yi aşmamalıdır. Kaçış uzaklıkları, otel yatak odası kapılarından itibaren ölçülür. Kaçış merdiveninin sayı ve konumuna göre bu uzaklıkların Yönetmelikçe izin verilen değere göre kontrolü yapılır. İç koridorlar, doğal veya mekanik yolla havalandırılmalıdır. Doğal veya mekanik yolla havalandırma yapılmayan iç koridorlar yağmurlama sistemi olmayan binalarda en çok 30 m, olanlarda ise en çok 45 m aralıklarla tabandan tavana kesintisiz ve sızdırmaz duman kesicilerle donatılır. Duman kesiciler ve üzerinde yer alan yangın kapıları yangına en az 60 dk. dayanıklı olmalı ve kapılarda kendiliğinden kapama özelliği bulunmalıdır. Camlı kapılar dışındaki kapılarda, kanat alanının %25’i oranında net görüş sağlayan camlı bölümler yer almalıdır. Bunların dışında yangın durumunda kaçış yollarında acil durum aydınlatması sağlanmalıdır. Acil durum aydınlatması için kullanılacak düzenekler, ana elektrik şebekesinin kesintiye uğraması halinde yedek bir kaynaktan beslenmeli ve en az 60 dk. boyunca aktif olmalıdır. Yüksekliği 6.5 m’nin üzerindeki veya toplam kapalı alanı 1.000 m2’nin üzerindeki otel binalarında yangının erken algılanması için yangın dedektörleri konumlandırılmalıdır. Konutlar hariç, dörtten çok katlı tüm binalar ile konutlar dahil tüm yüksek binalarda yangın uyarı butonları; yangın uyarı butonlarının bulunduğu binalarda da sesli ve ışıklı uyarı cihazları konumlandırılmalıdır. Yatak sayısı 200’den fazla olan otellerde ayrıca bina kullanıcılarını uyarmak ve tahliyeye yönlendirmek için otomatik ve canlı ses mesajlarının yayınlandığı anons sistemleri bulunmalıdır. Birden fazla kata sahip ve yatılan oda sayısı 100 ya da yatak sayısı 200’ü geçen otel ve yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla olan tüm yataklı tesislerde otomatik yağmurlama sistemi bulunmalıdır. Ayrıca 1.000 m2’den büyük oturma alanına veya 75 m’den fazla cephe uzunluğuna sahip tüm binalarda itfaiye su verme ağzı olmalıdır. Benzer şekilde yüksek binalar ile kata alanı 1.000 m2’den büyük binalarda kaçış merdiveni veya yangın güvenlik holü gibi korunmuş alanların içinde her katta itfaiye bağlantı ağzı yer almalıdır. Bu binalarda her kat seviyesinde yangın dolapları bulunmalıdır. Binaları dışarıdan korumak ve itfaiyenin su almasını sağlamak için bina çevresine bölgenin risk seviyesine göre, korunan binalardan 5-15 m uzaklıkta hidrantlar yerleştirilmelidir. Orta tehlike sınıfındaki binalarda başlayan bir yangına müdahale için en çok 250 m2’de bir ya da her bağımsız bölüm içine 1 adet 6 kg’lık taşınabilir söndürme cihazı bulunmalıdır. Otopark, kazan dairesi gibi yerlerde tekerlekli tipte söndürücü cihazlar yer almalıdır. Yukarıda açıklanan maddeler mevcut Yangın Yönetmeliği’nin otel binalarında alınması gereken önlemlere işaret etmektedir. Yönetmelik maddelerinin yerine getirilmesi halinde bu binalar için yeterli düzeyde yangına karşı koruma sağlanabilecektir. Ya da kazara veya kasıtla başlayan bir yangının algılanması ve söndürülmesi mümkün olabilecektir. Yönetmelik bu anlamda uygun seviyede bir içeriğe sahiptir. Özellikli binalar için burada yer almayan koşulların olması durumunda EN veya dünyada diğer kabul gören standartlara bakılmalıdır. Binalarda yangın önlemleri, tasarımın ilk aşamasından itibaren başlar. Proje sonuçlandıktan sonra bir binada yangın önlemlerinin alınması daha fazla çaba ve değişikliği gerektirir. Hatta inşaatı tamamlanmış bir binada tüm bu önlemleri oluşturmak oldukça zor, zahmetli ve masraflıdır. Mimari projeler tamamlandıktan sonra projede yer alan yangın önlemlerinin yeterliliği, ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanır. Yapı ruhsatı vermeye yetkili merciler aynı zamanda tahliye, yangın algılama ve söndürme projelerinin ve uygulamalarının yönetmelik hükümlerine uygunluğunu denetler. Binanın bulunduğu yerin durumuna göre ruhsat vermeye yetkili merci, belediye, il özel idaresi veya bakanlıktır. Yangınların yaşanmaması temennimiz olmakla birlikte içinde yaşadığımız her bina belirli düzeyde yangın riskleri içerir. Bizlerin bu risklerin farkında olarak yaşamamız ve bir yangın durumunda nasıl davranmamız gerektiğini bilmemiz gerekmektedir. Yangınlardan korunmanın en önemli yolu insan eğitimidir. Özellikle çok sayıda insanın bir arada bulunduğu, okul, otel, hastane, alışveriş merkezi, huzurevi ve kamu binalarında yangın durumunda itfaiye ekipleri olay yerine ulaşana dek bina içindeki insanların tahliyesi ve yangına müdahalenin sağlanmasında rol alacak acil durum ekipleri kurulmalıdır. Bu ekiplerde bulunmayan personele de belirli aralıklarla yangın eğitimleri verilmelidir. Binada mevcut durumdaki yangın önlemlerinin varlığı önemlidir ancak asıl önemlisi bu önlemlerin sürdürülebilirliğidir. Özellikle mekanik ve elektriksel yolla çalışan sistemlerin bakım periyotları uzman ekiplerce düzenli olarak gerçekleştirilmelidir. Ayrıca bina kullanıcıları için de yine belirli aralıklarla yangın tatbikatları yapılarak yangın durumundaki tahliye senaryolarına hazırlıklı olunmalıdır. Yangın gibi bir felaket, hiç ummadığımız bir anda almadığımız bir önlem yüzünden bizi yakalayabilir. Unutmamak gerekir ki yangına karşı bilinçli ve hazır olmak bizi ve sevdiklerimizi hayatta tutacaktır. |