Kitap Tasarımı Ciddiyet İster

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nin Zaman Gazetesi'nin sponsorluğunda düzenlediği 14. GRAFİST etkinliğinin bu yılki konuklarından biri de kendini kitap tasarımlarına adamış İngiliz tasarımcı, Ian Noble'di. 30 yılı aşkın süredir kitap tasarımlarıyla okur arasında sıkı bir bağ kuran Noble, "Tasarımlarımda kullandığım malzemeler, aslında benim iletişim araçlarımdır. Her grafiksel öğe içeriğin dışa vurumudur. Bazen tasarımlarımla kendimi ön planda tutarım, bazen de okuyucuyla yazarı başbaşa bırakırım." diyor.

Yazardan veya yayınevinden gelen düz bir metnin yayına hazırlanması için ilk iş olarak kitabı iyi bir şekide özümsemek gerektiğini vurgulayan Noble, "Biz tasarımcılar genelde sevdiğimiz kişilerle çalışmak isteriz. Bizim ilk tercihimiz budur, çünkü iyi tasarım, iyi ilişkilerden geçer. Tercihimiz her ne kadar bundan yana olsa da bu her zaman mümkün olmuyor. Sonuçta ticari kaygılarımız var. Tasarımlarımızda her zaman çok özgür olamıyoruz, fakat tasarımlarımızda bize içinde rahat hareket edebileceğimiz bir alanın bırakılması bazen kendimizi fazlasıyla ifade edebildiğimiz alanlar elde etmemiz anlamına gelebiliyor. Çalıştığınız kişiyle ne kadar iyi ilişkiler kurar ve güven verirseniz, o kişiler kendi malzemelerini ziyan etmeyeceğinizden emin olur ve sizi o kadar özgür bırakırlar." diyor.

Aynı zamanda yazar olan Noble, günümüzde her şeyin soyutlaştığı, sanallaştığı bir zamanda kitabın, elle tutulabilen fiziksel bir meta olması sayesinde okuyucuya daha güven veren bir yapısı olduğuna inanıyor. Kitabın tasarımının onun satış ve okunulurluğu üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu belirten Noble, kapak tasarımının, yazı puntolarının, mürekkep yoğunluğunun, kağıt seçiminin iyice düşünülmeden, gelişigüzel basılmış bir kitabın içeriği ne kadar iyi olursa olsun okuyucuyu yakalama yönünden başarılı olamayacağına inanıyor.

Noble, son zamanlarda adından sıkça söz edilen e-kitap konusuna da değiniyor. Çünkü basılı yayınların ölümü uzun zamandır tartışılan bir konu. E-kitaplar henüz çok yeni, fakat dijital ortamdaki tasarım imkânları onu şimdiden heyecanlandırmış. Noble'a göre elektronik kitaplar gerçek zamanda varoluyor, geleneksel kitaplar ise sadece dondurulmuş zamanı ifade ediyor. Aradaki en büyük fark, geleneksel kitabı savunan kişiler, kitabın dokusunu, elde tutma hissini ve kâğıt kokusunu seviyor. Buna karşın e-kitaplarda okura sunulan görsellik farklı heyecanlar uyandırıyor.

Uluslararası bir tasarımcı

Çalışmalarını "Ian Noble'ın Bürosu" adlı küçük bir tasarım atölyesinde sürdüren tasarımcı, grafik tasarım üzerine birçok kitapta yer aldı ve tasarladığı afişler uluslararası birçok etkinlik ve yarışmada sergilendi. Resim Gibi, İllüstrasyon ve Grafik Tasarımda Yeni Birleşmeler, Duvara Karşı - Çağdaş Afiş Tasarımı, Deneysel Mizanpaj ve Görsel Araştırma-Grafik Tasarımcılar İçin Araştırma Metodlarına Giriş gibi birçok kitabın ortak yazımını üstlenen ve İngiliz tasarım grubu 8v0 hakkında yazılan Dışarıda adlı kitaba katkıda bulundu. Noble, 2000'den beri Londra Güzel Sanatlar Üniversitesi İletişim Koleji'nin Grafik Tasarım Bölümü'nde lisans ve yüksek lisans programlarının başkanlığını yürütüyor. Tipografi, Bilgi Tasarımı, Markalama ve Kimlik üzerine dersler veren Noble, son olarak Londra İletişim Koleji Tasarım Fakültesi'nde Görsel Hikaye Anlatımı üzerine yüksek lisans seviyesinde müfredat hazırladı.