Pakistan'da Neler Oluyor?

Pakistan'ın beşte birini sular altında bırakan felaketin ardından kafalarda yardımların nereye gittiği, hükümetin zamanında harekete geçip geçmediği, sel mağdurlarının durumu, olayın öncesinde yeterli önlem alınıp alınmadığı gibi birçok soru oluştu. BBC, yardım ve dağıtımının Taliban ve El Kaide ile bağlantılı organizasyonlar tarafından yürütüldüğünü iddia ederken, ABD Kongresi de beşte biri su altında kalan ülkede aşırı sağ örgütlerin güçlenmesini önlemek için daha fazla maddi yardım yapılması gerektiğini söyledi. Tüm bu tespitlerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını, hem de akıllara takılan soruları Pakistan'ın Ankara  Büyükelçisi Tariq Azizuddin'e sorduk.

Zarar gören bölgelerin yeniden inşası için gerekli miktar ne kadar? Şu ana kadar ne kadar yardım geldi?

165 bin kilometre karelik alan su altında. Bu devasa bir felaket. Selle beraber bir milyon ev, yüzlerce kilometre karayolu, köprüler, tren yolları, elektrik dağıtım kabloları, dönümlerce ekin ve depolardaki binlerce ton tahıl kullanılmaz hale geldi. İyileştirme ve yeniden inşanın 12 ila 20 milyar dolar arası tutacağı tahmin ediliyor ancak kesin rakamın belli olması için suyun geri çekilmesi gerekiyor. Uluslararası kamuoyu sel kurbanlarına ürün yardımının yanında para yardımı da yapıyor. Süreç devam ettiği için toplanan para tam olarak söylenemiyor.

Selden Afgan mülteciler de etkilendi. Onların durumu nedir?

Pakistan'da yaşayan 3 milyona yakın Afgan mülteci var. Bunların yarısı artık neredeyse köye dönüşmüş mülteci kamplarında yaşıyor. Bazı bölgelerdeki kamplar su altında kaldığı için daha yüksek noktalara taşındı. Selden etkilenen Pakilere ne yardım yapıldıysa onlara da aynısı yapıldı. Afganistan da selin etkilerinden kurtulma çalışmalarımıza yardım ediyor. Şu an Güney Pakistan'da kurtarma ve yardım çalışmaları yapan Afgan helikopterleri var. Yardımları için Afgan hükümetine minnettarız.

Pakistan’ın yüzde 97'si Müslüman ve bu oranın beşte biri Şii, beşte dördü de Sünni. Şu ana kadar açıklanan yardım miktarlarına göre ilk 10'da sadece Suudi Arabistan ve Türkiye var. Diğer İslam ülkelerinden daha az yardım geliyor olmasının sebebi ne olabilir?

Uluslararası kamuoyundan gelen yardımlar din bazlı değil. Bunlar uluslararası insani bir çabanın ürünü. Tabii ki Pakistan milleti Türkiye ve Suudi Arabistan'a merhametli girişimleri ve duruma gösterdikleri hızlı reaksiyon için müteşekkir.

Medya yaşananları doğru yansıtabildi mi?

Türk medyasının olayı ele alış biçimini takdir ediyorum. Medyanın yurt çapında yarattığı farkındalık sayesinde insanlar sel mağdurları için daha çok yardım toplama ve gönderme çabası gösterdi.

Sel konusunda daha önceden alınan önlemler var mıydı? Riskli bölgelerde yaşayan halk uyarıldı mı?

Pakistan'da bazı bölgelerde Muson mevsiminin yaşandığı Temmuz ve Ağustos aylarında orta ve şiddetli yağış görülür. Yağışın çok şiddetli olduğu bazı yerlerde sel olabilir ve bu durumlarda hükümet kendi kaynaklarıyla meydana gelen durumla baş eder. Bununla beraber 2010 Muson'uyla gelen tahmin edilenin çok ötesindeki yağış Indus nehrinin iki tarafında birden ülkenin beşte birini su altında bırakacak sellere sebep oldu. Bölgenin geçmişinde bu büyüklükte bir sel yok. Önceki yağışlara göre inşa edilen engeller de bu selle beraber süpürüldü. Sel sularının yükselmesi ilk günlere oranla azaldıkça, etkilenen insanlar da daha yüksek noktalara taşınıyor. Bu yüzden 2000 civarındaki ölü sayısı felaketin büyüklüğüne göre düşük kalıyor.

Evsiz kalan insan sayısının 4 milyon olduğu söyleniyor. Binaların yıkılmasının tek sebebi sel mi? Binalar yeterince dayanıklı yapılar mıydı?

Ön araştırmalara göre 1 milyon ev yok oldu ya da kullanılmaz hale geldi ve 4.6 milyon insanı evsiz bıraktı. Evlerin ve altyapının bu derece tahrip olması tamamen sel yüzünden. İyi bir şekilde inşa edilmiş, zemini güçlendirilmiş beton bina ve köprüler bile selin karşısında ayakta duramadı.

Toplanan yardımlar nasıl harcanacak? Neler yapılacağı planlandı mı?

Pakistan hükümeti şu anda silahlı kuvvetlerin ve sivil toplum kuruluşlarının yardımı ile selden etkilenen 20 milyon insana destek oluyor. Şu anki programla yiyecek, temiz içme suyu, tıbbi malzeme, hayat kurtarıcı ilaçlar, çocuk ve bebekler için süt tozu, insanları güneşten korumak için sığınak ve çadır sağlanmaya çalışılıyor. Bağışlar evlerin yeniden inşası ve sonrasında da zarar görmüş altyapının yenilenmesi için kullanılacak.

Hindistan'la Pakistan arasında uzun yıllardır süren bir gerginlik var. Hindistan'dan yardım geldi mi?

5 milyon dolar yardımda bulundu. Dışişleri bakanımız Shah Mahmood Qureshi de Hint hükümetine kamuoyu önünde teşekkür etti. Hindistan ekonomik açıdan güçlü ve zengin bir komşu ülke. İlişkilerimizi etkileyen politik sorunlar yaşanıyorken, sel felaketi sonucunda tüm uluslararası camianın merhamet ve sempatisine ihtiyaç duyulan büyük bir insani dram ortaya çıktı. Hindistan'ın büyüklüğüne ve ekonomik gücüne bakılırsa 5 milyon dolar gerçekten sembolik bir rakam ancak yine de teşekkürle kabul ettik.

Selin ardından salgın hastalık riski olduğuna dair uyarılar var. Bu konuda nasıl bir önlem alınıyor?

Selin şiddeti ve etklilediği alan o kadar büyük ki su yoluyla bulaşan salgın hastalıkların ortaya çıkması gibi bir risk var. Böyle bir salgının patlak vermemesi için gerekli tüm çaba gösteriliyor. Türkiye mağdurlara tıbbi destek amacıyla iki adet mobil hastane sağladı.

BBC, hükümetin müdahalede geç kalmasından dolayı, yardım ve kurtarma çalışmalarını yasaklı aşırı uç gruplarında içinde bulunduğu muhafazakar organizasyonların yürüttüğünü iddia etti...

Uluslararası medyanın bir kısmı spekülasyondan ibaret olan bu iddiaları ciddiye aldı. Tabii ki doğru değil. Pakistan hükümeti tüm çalışmalarda en önde yer aldı. Bu spekülasyonların ve yavaş müdahale suçlamalarının da farkındayız. Pakistan hükümeti tam kapasite ile tüm kaynaklarını bu felaketle mücadele edebilmek için kullanıyor. Eminim ki gelişmiş ülkeler bile bu derece büyük bir afetle baş edecek kapasiteye sahip değildir. Pakistan'ın uluslararası camiadan yardım istemesinin sebebi de budur.

ABD Kongresi de sel sonrasında yayınladığı raporunda "İklim değişikliği Pakistan'da aşırı dinci akımları güçlendirebilir." uyarısında bulundu. ABD'nin en çok maddi yardım yapan ülkelerin başında gelmesinin bununla ilişkili olduğunu düşünüyor musunuz?

Amerika 2005 Ekim'inde yaşanan deprem sonrasında olduğu gibi şu anki durumda da Pakistan'a yardım konusunda her zaman en önlerde olmuştur. Politik davaları doğal afetlerle ilişkilendirmenin haksızlık olacağını düşünüyorum.