“Şantiye Şefleri Hak Gaspına Uğruyor”

Mimarlar Odası Ankara Şubesi üyelerinin haklarını korurken, kamu yararını da savunmaya devam ediyor. Şantiye şefi olarak çalıştırılan meslektaşlarının çalışma koşullarına ve hak gasplarına dikkat çeken Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Derya Başyılmaz, “Şantiye şefi üyelerimiz birçok hak gaspıyla karşıya karşıyadır. Primleri düzgün yatırılmayan, asgari ücrete çalıştırılan pek çok üyemizden çok sayıda şikâyet gelirken, şantiye şefinin şantiyede bulunmaması ya da bu işin ehli olmayan kişilere yaptırılması, depremlerde yaşadığımız can kayıplarının sebeplerinden birisidir. Depremlerde binaların yüzde 70’i şantiye uygulamalarından kaynaklı yıkılmıştır. Şantiye şefi, şantiyelerin denetlenmesinden ve inşaat projelerinin yürütülmesinden sorumludur. Yaşadığımız depremlerde gördüğümüz önemli sonuçlardan biri, teknik personel kontrolünde yapılan binalarda yıkıcı hasarların çok daha az olmasıdır. Tekniğin şantiyeden uzaklaştırılmasına ve üyelerimizin hak gasplarına sessiz kalmayacağız. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nı gerekli düzenlemeleri yapmak üzere göreve davet ediyoruz.” dedi.

Teknik kişinin şantiyede bulunması ve işi yönetmesi hayati önem taşıyor
Başyılmaz, şunları söyledi: “Sorumluluğu çok yüksek olan şantiye şefliği yapan üyelerimiz ne yazık ki haksız bir süreçle karşı karşıyadır. Ruhsat aşamasından iskân aşamasına kadar olan süreçte, şantiyede aktif sorumluluk alan mimar ve mühendisler aldıkları risklerin karşılığındaki emek ve çabalarının karşılığını görememektedir.  Birçok meslektaşımız müteahhitler tarafından şantiyeye alınmak istenmemektedir. Şantiye şefliği yapan üyelerimizden, asgari ücrete çalıştırdıkları, maaşlarının ve sigortalarının düzenli yatırılmadığı şikâyetleri gelmektedir. Müteahhit gayri resmi olarak işi ya başka şantiye şefine devrediyor ya da ne kadar teknik bilgisi varsa, işi kendi yürütmeye çalışıyor. Bu konuda müteahhidin teknik bilgisi var mı yok mu aranmıyor bile. Müteahhit bir yatırımcıdır, inşaat işi müteahhitte devredilemez. Teknik kişinin şantiyede bulunması ve işi yönetmesi hayati önem taşıyor. Dolayısıyla tekniğin şantiyeden uzaklaştırılmasına karşıyız.”

Sahada olmadığınız işin ruhsatına imza atmayın
Başyılmaz, konuya ilişkin teknik bilgilendirmelerde bulunarak, şunları kaydetti: “Ne yazık ki şantiye şefliği süreçleri hali hazırdaki mevzuata uygun ilerlemiyor. Şantiye şefi tektir, ruhsata imza atan şantiye şefi aynı zamanda sahada görevli şantiye şefi olması gerekirken, piyasada iki farklı şekilde karşılık buluyor.  Ne yazık ki, ruhsata imza atan şantiye şefi farklı olup, sahada ise başka bir şantiye şefiyle karşılaşabiliyoruz.  Pek çok yatırımcı tarafından şantiye şeflerinin yalnızca imzası kullanılmak isterken ne yazık ki, çoğu şantiye şefi, şantiyesinin yerini bile bilmemektedir. Müteahhit teknik eleman gibi davranmaktadır. Şantiye şefliği sadece imzaya indirgenmemeli, burada meslektaşlarımıza da büyük sorumluklar düşüyor. Bu konuda meslektaşlarımıza da sürekli olarak bilgilendirmeler yapıyoruz. Buradan meslektaşlarımıza ‘Sahada olmadığınız işin ruhsatına imza atmayın, sahada olmadığınız işin şefliğini kabul etmeyin’ uyarısında bulunuyoruz.”

Depremlerde binaların yüzde 70’i şantiye uygulamalarından kaynaklı yıkılıyor
Başyılmaz, deprem raporlarında binaların yüzde 70’inin şantiye uygulamalarından kaynaklı yıkıldığına dikkat çekti. Başyılmaz, sözlerine şöyle devam etti:

“Türkiye’de çok fazla şantiye var. Özellikle deprem bölgesindeki 11 ilde her yer inşaat sahasına dönmüş durumda, şantiye şefliğine ihtiyaç fazla olabilir. Ancak bir mimara aynı anda 4 inşaatın şantiye şefliği görevi verilmesi sağlıklı bir durum değildir.  Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bu konuda mevzuatta gerekli düzenlemeleri yapmalıdır.  Mevzu bahis insan hayatıdır, yaşadığımız depremler, şantiye şefliğinin önemini defalarca gözler önüne sermiştir.  Yakın zamandaki yaşanan Kahramanmaraş merkezli 11 ilimizi etkileyen depremlerin raporlarına baktığımızda, binaların yüzde 70’inin şantiye uygulamalarından kaynaklı yıkıldığı görülmektedir. Ülkemizde ne yazık ki ölümlerin büyük bir çoğunluğu yapılardaki denetimsizlik nedeniyle oluyor. Bu nedenle şantiyelere büyük önem vermemiz gerekiyor.”

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, mevzuatta düzenlemeler yapmalı ve şantiye şefliği eğitimleri vermelidir
Başyılmaz, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na, çağrıda bulunarak, “Bir mimar 4 şantiyeyi ne kadar verimli ve sağlıklı kontrol edebilir. Okullardaki lisans eğitimlerinde zorunlu tutulan 30 günlük şantiye stajı da şantiye şefliği eğitiminde yetersiz kalmaktadır. Yeni mezun bir mimarın şantiye stajında, bir yapı 30 günde tamamlanamayacağı için temelden çatıya tüm uygulamaları görmesi imkânsızdır. Çevre Şehircilik ve iklim Değişikliği Bakanlığı, mevzuatta düzenlemeler yapmalıdır. Dolayısıyla eksik ve yetersiz bilgiyle şantiye şefliği gibi önemli bir görev üstlenmek mantık dışıdır. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı nezninde, gerekli teknik personele (mimarlar ve mühendisler) bu yönde eğitimler verilmesi büyük önem taşımaktadır. Bakanlık, ilgili teknik personellere eğitim vererek, belki de ilgili teknik personeli sınava tabi tutup, bir sertifika verebilir.” dedi.

SGK primlerini tam yatırmayan müteahhide iskân verilmemelidir
Başyılmaz, son olarak şunları dile getirdi:

“Müteahhit binasını tamamladıktan sonra SGK’dan ilişiksizlik belgesi alır. Müteahhitin şantiye süreci boyunca çalıştırdığı herkesin primlerini tam olarak yatırması gereklidir. O esnada şantiye şeflerinin primlerinin düzgün yatırılıp yatırılmadığı kontrol edilmelidir. Aksi bir durum varsa o müteahhitte iskân verilmemelidir.  Sorumluluğu yüksek olan bir işte mimar ve mühendisler asgari ücrete çalıştırılıyor. Hatta asgari ücretin altında ücretlere çalıştırılıyor, şantiye şefliği sadece imzaya indirgenemez. Sigorta primleri tam yatırılmalıdır. SGK düzenli olarak şantiye şeflerinin prim ve maaş kontrollerini yapmalıdır, bunu yapmayan müteahhitte gerekli cezalar verilmelidir.”