Üçüncü Havalimanına 'ÇED' Şerhi

İstanbul 4. İdare Mahkemesi, Cumhuriyet tarihinin en büyük ihalesi için yürütmeyi durdurma kararı verdi. BirGün Gazetesi'nden Doğu Eroğlu'nun haberine göre, meslek odalarının ve sivil toplum kuruluşlarının açtığı davaları yetkisizlik kararlarıyla Danıştay’a sevk eden mahkemeler, yurttaşların açtığı davada projenin ÇED Olumlu kararının yürütmesini durdurma kararı verdi. İhale işlemine ilişkin hukuki sürecin bitmesi beklenmeden yapılan 7 bin 650 hektarlık acele kamulaştırmaya ne olacağı belirsizliğini koruyor.

ÇED raporuna yürütmeyi durdurma

İstanbullu yurttaşlar, üçüncü havalimanıyla ilgili verilen ÇED Olumlu kararını onaylayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na dava açtılar. Üçüncü havaalanı projesinin tarımsal alanları yok edeceği, doğal hayatı olumsuz etkileyeceği, iklim değişikliğini hızlandıracağı, gürültü ve elektromanyetik kirlilik yaratacağı, orman alanlarını yok edeceği ve içme suyu havzalarına zarar vereceği, ÇED Raporu’nun görüşlere açılması gereken 10 günlük süre dolmadan havalimanı projesinin ihaleye çıktığı gerekçeleriyle, ÇED Olumlu kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali istendi. Dava dosyasını görüşen İstanbul 4. İdare Mahkemesi, 21 Ocak’ta aldığı kararla 'ÇED Olumlu' kararının yürütmesini durdurdu.

En az 1 yıl gecikecek

Mahkeme, üçüncü havaalanı projesinin ihaleye çıkmasına yol açan ÇED Olumlu Kararının yürütmesini, alanda yapılacak keşif ve bilirkişi raporunun mahkemede incelenmesine dek durdurdu. Keşif ve bilirkişi raporu isteyen mahkeme, bu belgeleri inceledikten sonra ihalenin yürütmesinin durdurulması kararını yeniden değerlendirecek. Bilirkişi heyetinin tespitinin ve heyetin görevlendirilmesi ile keşfin gerçekleşmesi 2-3 ay, raporun tamamlanıp mahkemeye sunulmasının 4 ila 5 ay, mahkemeye yapılacak itirazlar ve mahkemenin yürütmeyi durdurma talebi ile ilgili değerlendirmesinin ve gerekçeli kararın yazılmasının ise yaklaşık 3 ay süreceği düşünüldüğünde, kararla birlikte projeye ilişkin faaliyetlerin en az 10 ay ila 1 yıl arasında tamamen durması bekleniyor. Mahkeme, durdurma kararı ile birlikte bilirkişi ücreti olarak davacıların 7 bin 500 TL ödemesini de istedi. 21 Ocak’ta alınan yürütmeyi durdurma kararı, dün akşam saatlerinde taraflara tebliğ edildi.

Ne olmuştu?

İstanbul ve Ankara’daki mahkemeler Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) ve diğer meslek kuruluşları ile STK’ların açtığı davaları 'yetkisizlik' kararlarıyla oyalamış, davalar bir türlü mahkemelerce görülememişti. ÇMO’nun, havaalanı ihalesinin ÇED süreci tamamlanmadan yapıldığı gerekçesiyle Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na açtığı dava, Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin “davaya konu ihalenin arazisinin İstanbul’da olduğu” gerekçesiyle aldığı yetkisizlik kararının ardından İstanbul’a gönderilmişti. İstanbul 7. İdare Mahkemesi ise davalı Ulaştırma Bakanlığı’nın Ankara’da bulunduğunu belirterek ikinci yetkisizlik kararını almış, yetkili mahkemenin tespiti için dosya Danıştay Başkanlığı’na iletilmişti. Bu sürecin bir benzeri, ÇMO’nun ihaleyle ilgili açtığı ikinci davada da yaşandı. ÇED süreci tamamlanmadan ihale yapıldığı gerekçesiyle, ihaleyi kazanan Limak, Kolin, Cengiz, Mapa ve Kalyon konsorsiyumunun Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ile yaptığı sözleşmenin geçersiz olduğunu öne süren ÇMO, Bakanlık ve DHMİ’ye dava açtı. Ankara 6. İdare Mahkemesi davaya konu taşınmazın İstanbul’da olduğunu belirtip yetkisizlik kararı veridi. İstanbul 7. İdare Mahkemesi ise ihaleyi düzenleyen idarenin Ankara’da bulunduğu gerekçesiyle ikinci yetkisizlik kararını aldı. Bu dava dosyası da yetkili mahkemenin tespit edilmesi için Danıştay Başkanlığı’na sevk edildi. ÇMO’nun ÇED Olumlu kararına açtığı dava ise yetkisizlik kararıyla İstanbul’dan Ankara’ya gönderildi. Ankara 16. İdare Mahkemesinin de ön incelemesini tamamladığı ve kendisini yetkisiz gördüğü ve yetkili mahkemenin belirlenmesi için davayı Danıştay Başkanlığı’na gönderdiği edinilen bilgiler arasında.