12
|
TÜRK YAPI SEKTÖRÜ RAPORU 2015
GENEL DEĞERLENDİRME
Büyüme Dinamikleri Çalışıyor
Türkiye ekonomisinde büyüme performansı son 3 yıldır ya-
vaşlamış olup ortalama % 3,0’e gerilemiştir. 2015 yılında ise yılın
ilk 9 ayında % 3,4 büyüme gerçekleşmiştir. 2015 yılının tamamın-
da hükümetin orta vadeli programına göre % 4,0 büyüme öngö-
rülmüştür. Böylece bir önceki orta vadeli programda ortaya ko-
nulan hedefe ulaşılmış olunacaktır. 2015 yılında yaşanan iki genel
seçimin yarattığı siyasi belirsizlikler, terör olayları, jeopolitik ge-
lişmeler ve bölgemizde yaşanan çatışmalar ile küresel mali piya-
salardaki dalgalanmalara rağmen 2015 yılında Türkiye ekonomi-
sinin dinamiklerinin çalıştığı görülmektedir. Ancak USD kurundaki
yükselmeye bağlı olarak USD cinsinden milli gelir 2015 yılında
722 Milyar USD'ye kadar inmektedir.
İşsizlik ve Enflasyonda Artış, Cari Açıkta Gerileme
2015 yılında ekonomik büyümenin sürmesine rağmen yaşa-
nan belirsizlikler ve dalgalanmalar istihdam piyasasını olumsuz
etkilemiştir. Buna bağlı olarak işsizlik oranı 2015 yılında önem-
li ölçüde artmış ve % 10,2 ile çift haneli rakamlara yükselmiştir.
Enflasyon ise 2015 yılında önemli ölçüde yükselmiştir. Yıl gene-
linde döviz kurlarının artışı enflasyonu beslemiştir. Merkez Ban-
kası’nın önlemleri yetersiz kalmış ve enflasyon beklentileri de
bozulmuştur. Buna bağlı olarak tüketici enflasyonu 2015 yılını
% 8,8 oranından kapatmıştır. 2015 yılında ekonomide yaşanan
olumlu bir gelişme ise cari işlemler dengesindeki açığın önemli
ölçüde daralması olmuştur. İthalatçı olduğumuz enerji ve emtia
fiyatlarının gerilemesi ve döviz kurlarının artışı ithalata ödenen
döviz miktarını önemli ölçüde azaltmıştır. Buna bağlı olarak 2015
yılında cari açık orta vadeli program beklentilerine göre 31,7 Mil-
yar USD'ye gerilemiş olacaktır. Cari işlemler dengesindeki açığın
gerilemesi önemli bir iyileşme olarak öne çıkmıştır. Böylece Tür-
kiye’nin dış şoklara karşı dayanıklılığı artmaktadır.
Sabit Sermaye Yatırımlarında Yavaşlama
Sabit sermaye yatırımları, içinde inşaat harcamalarının da bu-
lunduğu kamu ve özel sektör yatırımlarını kapsamaktadır. 2008
yılında % 24,3 olan sabit sermaye yatırımlarının milli gelire ora-
nı 2009 kriziyle % 20,0’ye gerilemiştir. 2010 ve 2011 yıllarındaki
toparlanmayla birlikte oranlar önce % 23,9’a ve sonra % 26,0’ya
kadar yükselmiştir. İzleyen üç yılda ise sabit sermaye yatırımla-
rı önemli ölçüde durağanlaşmıştır. Sabit sermaye yatırımlarının
milli gelire oranı 2014 yılında % 20,5’e kadar gerilemiştir. Sabit
sermaye yatırımlarının 2015 yılında da durağanlaştığı görülmek-
tedir. Özellikle özel sektör yatırımları yavaşlamıştır. Buna bağlı
olarak sabit sermaye yatırımlarının milli gelir içindeki payı 2015
yılında % 19,9’a inmiştir.
Dış Ticaret Açığında Azalma
2015 yılında küresel mal ticaretindeki daralmaya paralel ola-
rak Türkiye’nin dış ticaret göstergeleri de küçülmüştür. 2015
yılında ihracat % 8,7 azalarak 143,9 Milyar USD'ye, ithalat ise
% 14,4 azalarak 207,2 Milyar USD'ye inmiştir. Dış ticaret açığı da
% 25,2 daralarak 63,3 Milyar USD'ye inmiştir. Böylece son yılla-
rın en düşük dış ticaret açığı verilmiştir. İhracatın ithalatı karşıla-
ma oranı ise 4,4 puan artarak % 69,5’e yükselmiştir. Dış ticaret
açığındaki iyileşmede petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki gerileme
sonucu enerji ithalatının azalması etkili olmuştur.
Kamu Mali Disiplini Korunuyor
2015 yılında gerçekleşen iki genel seçime ve yaşanan dalga-
lanmalara rağmen kamu kesiminde mali disiplin 2015 yılında da
sürdürülmüştür. Bütçe harcamalarındaki makul artışlar yine büt-
çe gelirlerindeki artışlar ile karşılanmıştır. Buna bağlı olarak mer-
kezi bütçe açığının milli gelire oranı 2014 yılında % 1,3 iken 2015
yılında % 1,2 olarak gerçekleşmiştir.
İmalat Sanayi Üretiminde Büyüme
2015 yılında sanayi üretiminde iki önemli gelişme yaşanmıştır.
Bunlardan ilki sanayi üretimi aylar itibariyle önemli dalgalanma-
lar göstermiştir. İkincisi ise sanayi sektörleri arasında farklı üre-
tim performansları ortaya çıkmıştır. Yıl genelinde imalat sanayin-
de kapasite oranı geçen yılın 0,3 puan üzerinde ve % 74,7 olarak
gerçekleşmiştir. İmalat sanayisinde yılın ilk 11 ayında büyüme %
3,7 olmuştur.
Türk Lirasında Değer Kaybı
2015 yılında Türk Lirası önemli ölçüde değer kaybetmiştir. Yıl
içinde ortaya çıkan siyasi ve ekonomik belirsizlikler ile jeopolitik
riskler Türk Lirasında değer kaybına yol açmıştır. Türk Lirası USD
karşısında yıl genelinde % 26 değer kaybetmiştir. Türk Lirasının
değer kaybında Merkez Bankası’nın para politikasındaki belirsiz-
lik de rol oynamıştır. Türk Lirasının değer kaybıyla oluşan enflas-
yon ve artan riskler sonucu Türk Lirası faiz oranları da yıl gene-
linde yükselmiştir.
