Denek Olmayan İşten Atılıyormuş

2002 yılında ABD’nin kuzeydoğusundaki Newfoundland açıklarında bir gemi batmıştı. 12 kişi dondurucu soğuğa ve geminin batışının yarattığı anafora karşın can kurtarma filikalarına binerek hayatta kaldı. 1985’ten beri 104 kişinin hayatını kaybettiği Tuzla tersanelerinde ise bu can kurtarma botları bile ölüm nedeni oldu.  Üç işçinin öldüğü kazanın oluş biçimi yine insan hayatının Tuzla’da ne kadar ucuz olduğunu gözler önüne serdi. Tüm dünyada yük gemilerinde kullanılan ve ‘free fall’ yani ‘serbest düşüş’ olarak bilinen can kurtarma filikasının testinde kum torbaları yerine insanların kullanılmasına konunun uzmanları büyük tepki gösterdi. Olaydan sonra bir işçi korkunç iddiada bulundu: “Kobay olmayı kabul etmeyenler işten atılıyor.”

Tuzla’da faaliyet gösteren GİSAN Tersanesi’nde inşası tamamlanan 12 bin 500 grostonluk ‘Panama’ bandıralı TURQUOISE-T adlı tankerde kurtarma filikalarının ‘serbest düşme’ testi yapıldı. Filikaya tersane ve taşeron firmaya bağlı çalışan 19 kişi bindirildi. Daha sonra filika bağlı bulunduğu rampadan denize doğru bırakıldı. Sendika ve meslek kuruluşlarının iddialarına göre dört tarafı kapalı olan ve önde camları bulunan filika serbest düşüşü sırasında gemiye çarptı ve camı kırıldı. Denize düşen filika su almaya başladı. Filikada bulunan ve emniyet kemerleri bağlı olan 19 kişiden Ramazan Ergün, Ramazan Çetinkaya ve Emrah Varol yaşamlarını yitirdi. Diğerleri de yaralandı. Kazanın ardından, Tuzla Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı. Aynı daha önceki ölümlerde olduğu gibi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da kazayı araştırmak üzere müfettiş görevlendirdi. Oysa Başbakan Erdoğan daha önce tersane sahipleriyle yaptığı toplantıda ‘İhmali olanı yakarım’ demişti.

Tersanede ölüm tatili Tersane geçici olarak tatil edildi. GİSAN Tersanesi adına açıklama yapan avukat Abdulkadir Yalbuz, firma yetkilileri, mühendisler ve armatör temsilcileri gözetiminde test yapılırken 19 kişinin kurtarma botuyla denize bırakıldığını bu sırada botun camının kırıldığını ve içine su girdiğini belirtti.

Çin malı mı?

Gemide kullanılan filikanın Çin malı olduğu öne sürüldü. Firmaların maliyeti ucuza getirmek için malzemeleri Çin’den alıp, Norveç’te monaj yaptırdıkları belirtildi. Can kurtarma filikalarını üreten Avrupa’daki iki şirketten biri olan GEPA Fabrika Müdürü Mehmet Çatal, Türkiye’de yapılan filikaların kalitesinin çok yüksek olduğunu bu nedenle pahalı olduğunu belirterek şunları söyledi: “Burada denize düşen filika düzelmemiş. Oysa bunlar ‘hacıyatmaz’ gibidir. Ne şekilde suya düşerse düşsün düz olarak denizin üstüne çıkar. Çin malı olduğu söyleniyor. Bunlar çok ucuzdur. Bizim ürettiğimizin maliyetinden bile daha ucuzdur. Ancak denemelerde tabii ki kum torbası kullanılması gerekiyor. Sanırım torba bulamamışlar”

Bu arada Türk Loydu Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Mustafa İnsel bir açıklama yaparak, kazanın olduğu geminin kendilerinin değil, Fransız Loydu olarak bilinen Bureau Veritas’ın gözetiminde inşa edildiğini belirtti. Filikaların düşürme, yangın gibi birçok testten geçtiğini belirten İnsel, “Tüm testler bittikten sonra suya indirilirken içinde insan olabilir. Ama öncesinde diğer tüm testlerden geçmesi gerekiyor. ‘Filikaların düştüğü andaki ivme nedir, bu ivme içindekilere ne zarar verebilir’ diye incelenir. Boyun ve omur hasarları sık görülür, çok şiddetli çarpmalarda gözlerin bile çıktığı görülür. Bunlara göre önlem alınır.”