|
Görüldüğü gibi Kanun`da yapılan değişiklikler, mühendis ve mimarları mağdur edecek sonuçlara yol açan özellikler içermektedir. Kanun değişiklikleri süreci dikkatle incelendiğinde, mimar ve mühendislerin nasıl sistem dışına itildiği görülecektir.
İhaleler 'doğrudan temin' yoluyla verilecek
28 Mayıs 2014 tarihinde Resmi Gazete`de yayımlanan bir değişiklikle iktidarın kamu ihalelerini istediği kişiye verebilmesinin önü açıldı. Söz konusu değişikliğin yol açacağı sonuçların anlaşılması için 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun ve değişikliğe konu 'Esasların' birlikte incelenmesinde fayda bulunmaktadır. Bu süreci şöyle özetleyebiliriz:
4734 Kamu İhale Kanunu`nun 3. maddesi, kanun kapsamı dışında yapılacak ve bu Kanun hükümlerine tabi olmayacak ihaleleri, yani 'istisna hallerini' düzenlemektedir. Kanunun yayımlandığı tarihte 7 bentten oluşan bu madde, bu güne kadar yapılan eklemelerle 20 bende ulaşarak, 'istisnalar' genişletilmiştir. Bu istisnalardan b bendi, "Savunma, güvenlik ve istihbaratla ilgili mevzuat uyarınca gizlilik içinde yürütülmesi gerektiği, her bir ihale için ihale yetkilisince onaylanan; uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer, roket, füze gibi araç, silah, silah malzeme ve teçhizatı ve sistemleri ve harp malzemeleri ile bunların araştırma-geliştirme, eğitim, üretim, modernizasyon, yazılım ve mühimmat ihaleleri ile bunlarla ilgili sefer stokları, bakım, işletme ve idameye yönelik mal ve hizmetler, Devlet güvenliği ve istihbaratı kapsamındaki hizmet, malzeme, teçhizat ve sistem alımları" şeklinde düzenlenmişken, 2008 yılında yapılan değişiklikle, "Savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili olduğuna veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine ilgili bakanlık tarafından karar verilen veya mevzuatı uyarınca sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle ilgili olan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri" hükmü getirilmiştir. 'İstisnalara', yapım işlerinin de eklenmesine, bir başka deyişle bazı yapım işlerinin Kamu İhale Kanunu kapsamı dışına çıkartılmasına dikkat çekmek istiyoruz. Çünkü bu değişiklik, kayırmacılığı, suiistimali ortaya çıkaran özellik içermektedir.
5 Mart 2012 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu İhale Kanunu`nun 3. maddesinin b bendinin uygulanmasına ilişkin 'Esaslar', 27 Mart 2012 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu 'Esaslar'ın Dördüncü Bölümü`nde uygulanacak ihale usulleri tanımlanmaktadır. Buna göre bu esaslar dahilinde, 'Pazarlık Usulü', 'Belli İstekliler Arasında İhale Usulü' ve 'Doğrudan Temin' yöntemleri kullanılabilmektedir. Bu yöntemler, 4734 sayılı Kanunda da yer almaktadır. Ancak 'Esaslar'da yer alan yöntem tanımlarında ortak olan 'ilan yapmaksızın' ibaresidir.
28 Mayıs 2014 tarihli Resmi Gazete`de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile 'Esasların' doğrudan temini düzenleyen 18. maddesinin ç bendine, 'Yapım işleri' ibaresi eklenmiş, e bendi de değiştirilmiştir. Bu bentlerin eski ve yeni hallerini birlikte görmek düzenlemenin amacını ve sınırını görmek açısından önemlidir.
18. madde ç) bendi eski hali: "4734 sayılı Kanunun 22. maddesinin birinci fıkrasının d) bendinde belirtilen ve Kamu İhale Kurumunca güncellenen limit tutarın beş katına kadar olan mal alımı, hizmet alımı ve danışmanlık hizmet alımları",
18. madde ç) bendi yeni hali: "4734 sayılı Kanunun 22. maddesinin birinci fıkrasının d) bendinde belirtilen ve Kamu İhale Kurumunca güncellenen limit tutarın beş katına kadar olan mal alımı, hizmet alımı, danışmanlık hizmet alımları ve yapım işleri",
18. madde e) bendi eski hali: "Gizlilik, standardizasyonun korunması, araştırma-geliştirme projeleri ve acil istihbarat ihtiyaçlarını temin etmek maksadıyla ihtiyaç ünitelerince teklif edilip ihale yetkilisince uygun görülen ve onaylanan tek kaynak alımları";
18. madde e) bendi yeni hali: "Güvenlik veya gizlilik içerisinde yürütülmesi ihale yetkilisince uygun görülen mal alımı, hizmet alımı, danışmanlık hizmet alımı ve yapım işleri",
Düzenlemeden de görülebileceği gibi, 28 Mayıs 2014 tarihindeki Bakanlar Kurulu Kararıyla, 4734 sayılı Kanuna bağlı olmaksızın "Doğrudan Temin" yöntemi; yapım işlerini de kapsar hale getirilmiş ve herhangi bir kritere bağlı olmaksızın her alanda uygulanabilir kılınmıştır.
'Doğrudan Temin', idarenin ihtiyaçlarını ilan yapmaksızın davet edilen isteklilerle idari ve teknik şartlar ile fiyat üzerinde görüşme yaparak doğrudan temin ettiği usul olarak tanımlanmaktadır. 'Doğrudan Temin' bir ihale usulü değildir. Bu nedenle bu usulün kullanılması, 4734 sayılı Kanun`un ilk haliyle oldukça sınırlandırılmış, ancak sonrasında yapılan değişikliklerle, istisnalarda yapılan değişikliklerle de koşut olarak genişletilmiştir. Bu değişikliğin tek bir okuması vardır: İdare, 'Doğrudan temin' yöntemiyle, ilan yapmaksızın istediği kişiye, istediği yapım işini verebilecektir. Artık, ihalesiz 'ihale' dönemi resmen başlamıştır".
|
