Türkiye Karbon Ticaretine Seyirci

BR> 
30 milyon dolarlık pazar

Türkiye'den Zorlu, Bilgin, Demirer, Dost, Akenerji, Rönesans, Ayen, İSTAÇ gibi şirketlerin sahip olduğu 45 proje bazında karbon ticareti yapılıyor. 2008 sonunda Türkiye'deki mevcut projelerin toplam karbon salımı 4.5 milyon ton civarında. Bu da 7.34 dolarlık rakam söz konusu olduğunda 30 milyon dolarlık bir pazar anlamına geliyor. Ancak sektör temsilcilerine göre Türkiye bu pazarın yüzde 50'sini elinde tutabilecek potansiyele sahip. Bu da mevcut rakamlarla bile 300 milyon dolardan fazla bir gelir anlamına geliyor. Pazarın 2010'da 1 milyar dolarlık bir hacme ulaşacağı tahminleri yapılıyor.

Bölgesel Çevre Merkezi (REC) Türkiye Direktörü Dr. Sibel Sezer Eralp, Türkiye'nin konunun önemini anlama ve kavrama konusunda pek çok Batı ülkesine göre yavaş ilerlediğini belirtti. Eralp, "Türkiye Kyoto Protokolü'ne geç taraf oldu. Hem konuşulmadı hem mekanizmaların dışında kaldık. Bu süreçte veritabanı oluşturulmadı. Karbon emisyonu ticaretinde de yer alamadık. Gönüllü piyasada ise sınırlıyız" dedi. Eralp, 2009 sonunda Kopenhag'da yapılacak COP 15'teki müzakerelerde Türkiye'nin elinin güçlü olması için acilen özel sektör ve kamunun en doğru pozisyonu uzlaşarak belirlemesi gerektiğini dile getirdi.
 
Doğru pazarlık yapılmalı

Yerel karbon ticareti ve karbon finansmanı danışmanlık şirketlerinden Gaia Carbon Finance'ın altyapı finans uzmanı Gediz Kaya da konunun Türkiye için öneminin anlaşılmadığı görüşünde. Türkiye'nin pazardaki şansını korumak için karbon emisyonlarını düşürme taahhüdü vermemesi gerektiğine dikkat çeken Kaya, şunları söyledi:

"Küresel ısınmaya katkımız yüzde 1 civarında. AB'ye gireceğimiz ve sanayileşmiş ülke olarak görüldüğümüz için taahhüt almamız gerekiyor. Çin ve Hindistan'ın küresel ısınmaya katkısı yüzde 25. Bu ülkeler halen satıcı olarak zorunlu piyasalarda kendilerine milyarlarca dolarlık gelir elde ediyor ve taahhüt almamakta direniyor. Türkiye taahhüt alırsa düzenlemelere 30-50 milyar dolar harcaması gerekir."

Türkiye'nin karbon piyasalarından katkı sağlayıp, yenilenebilir enerjileri destekleyen bir pozisyon alması gerektiğini dile getiren Kaya, iş dünyasına da çağrı yaparak, "Yenilenebilir enerji yatırımcıları karbon piyasalarından en iyi şekilde yararlanmaya çalışmalı. Emisyon yoğun sektörler, karbon ayak izlerini hesaplayarak emisyon azaltım planları konusunda çalışmalara başlamalı" dedi.

Bu arada Green Power adlı uluslararası firma 29-30 Eylül'de İstanbul'da "Carbon Markets" başlıklı bir konferans düzenleyecek. Konferans, önemli piyasa değişikliklerini ve karbon azaltımı fırsatlarının tartışılacağı toplantıya Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) tarafından da desteklenen organizasyon, yalnızca Türkiye'yi değil, Güney Kafkasya ve Ortaasya'daki gönüllü ve uyum karbon piyasalarındaki gelişmeler ve iş fırsatlarına da odaklı.
 
Ciddi bir program yapılması şart

Dünyada gönüllü pazarda altın standart sertifikasına sahip firmalardan biri haline gelen Demirer Enerji'nin Karbon Geliştirme Müdürü Çağla Balcı Eriş, "Kopenhag'da Türkiye kendini öyle bir konumlandırmalı ki, belirli bir emisyon azaltım değerine razı olsa da satıcı konumundan vazgeçmemeli. Ancak bunun için de ciddi bir plan ve program gerekli" dedi.
 
Çevre Bakanlığı genelge hazırlamalı

TBMM Çevre Komisyonu Başkanvekili AK Parti Milletvekili Prof. Dr. Mustafa Öztürk, Türkiye'nin Kopenhag'da imzalanacak COP-15 ve karbon piyasasındaki değişimlere hazır olmadığını belirterek "Bazı bürokratlarımız dünyayı okumuyor. Kyoto'ya bile zor ikna oldular" dedi. Öztürk, karbon ticareti için de Çevre Bakanlığı'nın harekete geçip genelge yayımlaması gerektiğini söyledi.