Duygu Erten

/FONT>

LEED ve BREEAM yeşil binaların yapılmasında ve tanınmasında dünyada en çok tanınan, kullanılan ve en ayrıntılı "yeşil bina" sertifika sistemleridir. Her iki sistemde yeşil binaların tanımlanması için, odit gerektiren bir dizi ölçütler listesi oluşturmuştur. Bu bağlamda, bu sistemler büyük ölçüde aslında hem yeşil binaların algılanmasında farkındalığın yaratılması hem de çoklukla kullanılarak sürdürülebilirliğin temel ölçütünü sağlayan binaların tanınmasına neden olmaktadır (3). LEED puanlama sistemi kullanırken -en yüksek 69-, BREEAM ise -100 puanlık- bir sistemde yüzde ağırlık üzerinden bir sistem geliştirmiştir.

Bu sistemlerin adaptasyonunun ve Türkiye’ye uygun duruma getirilmesinin hem çevresel hem politik bakımdan ne kadar geçerli olduğunun kararı kritiktir. Bu konuda, LEED ve BREEAM güvenilir bir yol haritası sunmaktadır. Ancak, bu sertifikaların var olan durumlarıyla, Türkiye’nin yapı sektörüne etkileri en düşük düzeyde olacaktır. İngiltere ve ABD’de oluşan ve olgunlaşan bu sertifika sistemleri kendi çıktıkları ülkelerin bina endüstrilerinin güçlü taraflarına uygun olarak hazırlanmışlardır. Daha yeni yeni uluslararası farklılıkların gerçeklerini göz önüne alarak ölçütlerini iklim, kaynak yeterliliği ve yerel inşaat sektörlerine göre adapte etmeye başlamışlardır.

Bu konuya yoğunlaşacak araştırmacılar, LEED ve BREEAM’in Türkiye’de uygulanmasında bu iki sistemin güçlü taraflarını, aynı zamanda aşılması gereken engelleri değerlendirmelidir. Yukarıda saydığım sebeplere ek olarak LEED ve BREEAM üzerine yoğunlaşmam ve bu iki sistemi karşılaştırmalı olarak değerlendirmeye çalışmam bu sistemlerin dünyada kabul gören küresel marka değeridir. Ayrıca bu çalışma, oluşturulacak Türk sertifika sistemi için yol gösterici olacaktır. Türk Yeşil Bina Sertifikası sistemi, Türk İnşaat sektörünün gerçeklerini göz önüne alarak, en azından kısa vadede dünyada yaygın olarak kullanılan sistemlerin çevresel faydalarına benzer faydalar yaratmalı ve pazar uygulanabilirliği olmalıdır.

LEED’in ABD’de, BREEAM sisteminin İngiltere’de benimsendiğinden daha fazla  benimsendiği algılanmaktadır. Bunun sebeplerinden birisi bu sistemlerin yönetilme biçimidir. BREEAM sertifikası ikiye ayrılır İnterim design (Tasarım) sertifikası ve Post Construction Review (final) sertifikası. Tasarım sertifikasını almak için denetçinin projeye başından dahil olması gerekir. BREEAM denetçisinin denetleme görevinin yanında tasarım ekibine yardımcı olma ve ölçütlerin tasarıma entegrasyonunda yol gösterici bir rolü vardır. Bunun ile birlikte BREEAM denetçisi tasarım ekibinden biride olabilir ancak bunun yaratacağı menfaat çatışmaları olabilir.

LEED sertifikası alma süreci LEED için daha kolay olup, kişinin kendi çalışarak gireceği ve sınav çıkışında sonucu öğrenebileceği bir test sınavına bağlıdır. (Haziran 2009’de LEED’in yeni versiyonu için değişiklikler uygulamaya konulacaktır ve LEED Associate, LEED AP ve LEED Fellow olarak 3 aşamalı bir sistem uygulamaya konulacaktır).  BREEAM denetçisi olmak için BRE-Global’in kendi verdiği eğitimleri almak, eğitimler sonunda verilen testi geçmek ve daha sonrasında üç ay içinde ödev olarak verilen projeleri tamamlayıp, BRE-Global’a teslim etmek ve yanıt verme sürecini beklemeyi gerektiriyor.