Yılda 1.1 Milyar Lirayı Çöpe Atıyoruz

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın hazırladığı araştırmaya göre, günlük 5 milyon TL değerinde kağıt/karton, metal, cam, plastik, tekstil ve ahşap gibi atık üreten Türkiye, bunun sadece 2 milyon TL’lik kısmını “çöpten geçimini sağlayanlar” sayesinde ekonomiye kazandırıyor.

İSMMMO’nun ÇEVKO Vakfı, atık yönetimi birimleri, belediyeler ve geri dönüşüm tesislerinden edinilen bilgiler ve ilgili taraflarla yapılan birebir görüşmeler doğrultusunda hazırladığı araştırmaya göre, “Çöpteki Hazine” başlıklı rapora göre, sokak toplayıcıları, toptancılar ve geri dönüşüm gerçekleştirenler sayesinde atıkların günlük 2 milyon liralık kısmı yeniden ekonomiye kazandırılıyor.

Aynı hesap yıl geneli için yapıldığında, çöpe atıp geri dönüştüremediğimiz rakamın 1 milyar 100 milyon TL olduğu ortaya çıkıyor. Ekonomiye kazandırılan yıllık 800 milyon TL’nin sıfır mamul ile karşılaştırılmasında ise Türkiye 405 milyon TL ekstra israftan kurtuluyor.

Bir kişi günde 1,5 kilo atık üretiyor

İSMMMO’nun raporundaki saptamalar şöyle:

Atıkta en fazla zararı Büyükşehirler hanelerine yazıyor. Büyükşehirlerde kişi başına atık miktarı günlük 1,5 kilograma kadar çıkıyor. En az atığın çıktığı iller ise Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde bulunuyor. Bu bölgelerde kişi başına atık 750 gram olurken, bunların içinde geri dönüşe konu olacak atıkların, soğuk geçen kış iklimleri nedeniyle yakıldığı izleniyor. Karadeniz bölgesinde de atıklar daha çok yaylalarda yakacak ve kap olarak değerlendiriliyor.

16 büyükşehirde yıllık kayıp 670 milyon TL

Türkiye atıkta en büyük fireyi de Büyükşehirlerde veriyor. Her 1 kilogramlık atığın 400 gramlık kısmını geri dönüştürmeyi başaran Büyükşehirlerdeki uzmanlara göre, geri dönüşüm oranının en az yüzde 60’ı bulması gerekiyor. Her ne kadar bu konuda son dönemlerde birbiri ardına yeni yatırımlar yapılıp, dönüştürülebilir çöpü kaynağında toplama konusunda bilinçlendirme faaliyetlerine hız verilse de, 16 Büyükşehirde geri dönüştürülemeyen rakam yıllık 670 milyon TL olarak görünüyor. Atıkta en büyük fire il bazında nüfusun en yoğun olduğu İstanbul’da gerçekleşiyor. Büyükşehirlerin tek başına geri dönüşte ekonomiye getirisi ise Türkiye genelindeki toplam rakamın yarısından fazla, tam 479 milyon TL olarak dikkat çekiyor.

Doğuda servet ateşe atılıyor

Türkiye ekonomisinden aldığı payın az olmasının yansımalarını Doğu ve Güneydoğu illerinde net olarak gözlemlemek mümkün. Bu bölgelerde kişi başına atık miktarı ortalama 750 gram olarak veriliyor. 750 gram çöpün organik olarak adlandırılan atık miktarının yüzde 10’lar civarında olduğu kaydediliyor. Bölgenin özellikle kış aylarında yoğun soğuğa maruz kalması nedeniyle organik atıklar ısınma amacıyla sobalarda yakılıyor. Bölgenin yıllık atık geri dönüşünden ekonomiye sağladığı katkı ise 100 milyon TL’ye bile ulaşmıyor. Ancak bölge belediyeleri bu konuda halkı bilinçlendirmek için kolları sıvamış durumda. Amaç Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde de organik atıkların ekonomiye kazandırılması yönünde. Doğu ve Güneydoğu'daki durumun bir benzeri de Karadeniz’de yaşanıyor. Karadenizli vatandaş da organik atıkları yakacak veya yaylalarda ihtiyaç gidermek için kullanıyor.