Yılda 1.1 Milyar Lirayı Çöpe Atıyoruz

br />
En çok kağıt geri dönüyor

En kolay geri dönüş kağıtta sağlanıyor. Bir yılda Türkiye kağıt geri dönüşünden 265 milyon 608 bin lira kazanım sağlıyor. Bunun ekonomik değerinin yanı sıra çevre faktörüne ve doğaya katkısının ise parayla ölçülemez olduğu görülüyor. Katı atıklar içinde ikinci sırayı metal, üçüncü sırayı plastik, dördüncü sırayı ise cam alıyor. Her 1 kiloluk çöpün yüzde 60’ının organik atık olduğunu dile getiren uzmanlar, çöpteki organik atığın ise Büyükşehirlerde yüzde 40’ını, diğer bölgelerde ise ortalama yüzde 20’sini ancak ekonomiye kazandırabildiklerini ifade ediyor. Geri dönüştürülen atıkların da yüzde 43’ünü kağıt, yüzde 27’sini plastik, yüzde 12’sini cam, yüzde 8’ini tekstil, yüzde 4’ünü metal oluşturuyor.

Geri dönüşüm pastasının büyüklüğü 800 milyon TL

Bu işten ekmek yiyen gruplara baktığımızda karşımıza toplayıcılar, depolayıcılar, toptancılar ve geri dönüşümü sağlayanlar olarak 4 farklı grup çıkıyor. Toplayıcılar; bu grup toplama aracına sahip bireylerden oluşuyor. Çoğunlukla depo sahibi olan toptancılara mal satıyorlar. Topladıkları atık kağıtlar büyük ölçüde evsel atıklar. Depo sahipleri ise toplayıcılardan atık alıp bunları toptancılara veya doğrudan geri dönüşüm tesislerine satarak aradaki komisyondan para kazanıyor.  Toptancılar; toplama araçları, presleri ve diğer ekipmanları ile hizmet veriyor. Geri dönüşüm tesisleri ise toplanan atıkları tekrar ekonomiye hammadde olarak kazandırıyor. Söz konusu sac ayaklarında pastadan en az payı, en fazla emek harcamasına karşın sokak toplayıcıları alıyor. Türkiye’de sayıları tam olarak bilinmemekle birlikte atık toplayıcıların yıllık kazancı 95 milyon liraya ulaşıyor. Bu işte en kârlı grup ise hiç şüphesiz ki geri dönüşümcüler. Türkiye’de sayıları 100’e yaklaşan geri dönüşçülerin yıllık kazancı 800 milyon lira.

Üç yılda kendini amorti ediyor

Kâr marjı yüksek olduğu için büyük yatırım gruplarının da son dönemlerde ilgisi tamamen geri dönüşüm tesislerine yönelmiş durumda. Lisanslı çalışan işletme sayısı son üç yılda yüzde 70 oranında artış gösteriyor. 2005 yılına kadar belediyelerin gönüllülük esasıyla yürüttükleri geri kazanım uygulamaları, 2005 yılında Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin yayınlanması ile yasal zorunluluk haline geldi. ÇEVKO Vakfı’nın 2005 yılında 3 ilde yürüttüğü geri kazanım uygulamaları, 2009 yılı başında 21 ilde 104 ilçe belediyesine ulaştı. Geri kazanım uygulamaları belediyelerin Temizlik İşleri Müdürlüğü, Çevre Koruma Müdürlüğü, Fen İşleri Müdürlüğü gibi birimlerinin koordinatörlüğünde yürütülüyor. Belediyeler haricinde lisanslı hizmet veren Geri Dönüşüm Tesisi sayısı ise şu anda 94 olarak görünüyor. Tesisler Adana, Adapazarı, Adıyaman, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çorum, Denizli Edirne, Eskişehir, Gaziantep, Iğdır, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri Kırklareli, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Mersin, Tekirdağ, Uşak ve Yalova’da bulunuyor. Orta ölçekli bir geri dönüşüm tesisi için, bina hariç yaklaşık 100 milyon dolar para gerekiyor. Doğru toplama yapılması ve sistemli çalışılması durumunda kâr marjı yüksek olduğu için kendini 3 yılda amorti edebiliyor.