"Borusan Neşe Fabrikası" Yarışması Kolokyum Notları

Boğaçhan Dündaralp: Merhabalar. Öncelikle Borusan’a mimarlar arasında fırsat eşitliği yarattığı için teşekkür ediyorum. Fakat Borusan’ın oldukça zor ve çetrefilli bir yarışma açarak zor bir yola girdiğini de biliyoruz katılımcılar olarak. Zor bir şeye kalkışılmış durumda. Umarım sonucu da bu zorluğu açabilecek şekildedir.  Ben bir katılımcı olarak konuya nasıl yaklaştığımızı ve bunları nasıl değerlendirdiğimizi kısaca aktarmak ve bunu tartışmaya açmak istiyorum. Biz yarışmalara çok katılan bir ekip değiliz fakat yarışmaları çok seven ve buna inanan bir ekibiz. Yarışmalara çok katılan bir ekip olmamamızın sebebi; tek tipleştirilmiş bir yarışma yönetmeliği üzerinden kurulan yarışmaların kendine özgün koşullara göre yarışmanın biçimlenmesini engellemesi. Her defasında bütün koşulların olağan olarak iyi biçimde bir araya gelmesi ile iyi yarışmaların ortaya çıkacağı gibi bir sonuca bizi itmesi… Yarışmaları her defasında jürisiyle, şartnamesiyle, bunu açan kurumla, talep edilen şeyle, bunun karşısındaki gerçekliğiyle değerlendiriyoruz. Sözüne inandığımız, arkasında duracağımız ve kendimizi sorumlu hissettiğimiz bazı konular da söz konusu oluyor.

Borusan’ın açtığı yarışma öncesinde yapılan hazırlıklarla, şartnamesiyle, jürisiyle ve konunun içeriğiyle bizi cezp etti. Uzun süredir çocuk, eğitim ve mekân üzerine çalışmalar yapıyoruz. Böyle bir yarışmanın ilk defa açılmış olması ve özellikle çocuk-eğitim-mekân üzerine bizi düşünmeye yönlendirmesi bizim için çok önemli bir durumdu. Yarışma çok katmanlı bir içerik barındırıyordu. Çünkü sosyal sorumluluk projesi olarak bir kurumun uzantısıydı. Bunun 10 ilde devam etmesi gibi bir düşünce vardı. Aynı zamanda 75 ile 150 öğrenci sayısıyla 0-2 ve 3-6 yaş grubu farklı ölçüt ve boyutlarda çocukların bir arada kullanacakları bir mekân talep ediyordu. Çocuk ve mekân üzerine çok fazla kafa yormuş bir ekip olarak çok zor bir konu ve çok katmanlı bir yarışma olduğunu fark ettik. Çalışmalarımız sırasında önceliğin neyin üzerine kurulması ve böyle bir problemin neyin üzerine inşa edilmesi gerektiği üzerine çok kafa yorduk. Hepsini birleştirmek çok kolay olmadı. Eksenimiz çocuk ve mekân ilişkileri üzerine odaklandı. Bu yaş gruplarının programatik ilişkileri, mekân kullanımları ve birbirleriyle kurdukları ilişkiler mimariyi biçimlendiriyor. Ancak baştan beri korktuğumuz bir konu vardı. Bu konu; önceliğin bu düşündüklerimiz üzerine değil de mimarların genelde kapsayıcı ve her şeyi çözücü olduğuna inandıkları genel kavrayış ve yaklaşımlarının bu ilişkiyi kapsayacak biçimde değerlendireceğiydi. Sonuçlara baktığımız tüm ödül grubundaki projelerin bu anlamda oldukça çözümsüz olduğunu gördük. Özellikle yaş ilişkileri ve ölçek ilişkileri yeterince çözülmemiş. Projeler; hijyen ilişkilerinde ve aynı zamanda ölçek ilişkileri ile bağlantılı olarak birçok alan kullanımı ve yapı dili üzerinde kurulacak ilişkilerde oldukça çözümsüz noktalar içeriyor. Bu yarışmanın daha sonrasında kendi süreçlerini nasıl belirleyeceği ile ilgili bir önemi olduğunu düşündüğüm için bunu gündeme getirmek istedim.

Yarışma bir fikir yarışması değil; 1/100 ölçekli uygulamaya dönük, gerçekten bir sonuç almaya odaklı bir yarışmaydı. Sonuçlara bakınca bunun bir defada sonuçlanan bir yarışma değil de kademeli sonuçlanması gereken bir yarışma olduğu görülüyor. Fikir durumu ağır basan ancak içerik olarak bunu dolduran projelerin çıkmadığı bir sonuç var. Jüri önüne gelen durumla ve elindeki şartlarla bunu değerlendiriyor ve konuları tartışma noktasına getiriyor. Ortaya çıkan sonucu kabullenmek kurumsal olarak Borusan’a kalmış. Ancak bu durumda jürinin açık yüreklilikle şöyle bir şey söylemesini önemserim; “Bu sonuçlar ve ortaya çıkan durum uygulamaya dönük aşamalarda; ödül grubundaki birinci, ikinci, üçüncünün şöyle bir yöntem üzerinden devam etmesi ya da şöyle bir metot izlenmesi gerekir”. Çünkü bazı projelerin gerçekliğe temas ettiği noktada yeterli çözümleri üretemeyeceğine inanıyorum, özellikle konuya çocuk ve eğitim merkezli baktığım zaman. İlk etapta bunları söyleyeceğim daha sonrasında projeler üzerinden daha somut tasarımsal kısımları da tartışmak isterim.