Kadın Dostu Mekanlar Kentsel Tasarım Öğrenci Yarışması

irleşmiş Milletler Kadın ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı (BMOP), ulusal ve yerel düzeyde eşitliğin gerçekleşmesine uygun ortam yaratılması, yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının kapasitelerinin geliştirilmesi, kadın ve kız çocuklarının ihtiyaçlarına yönelik yerel hizmet modellerinin oluşturulması, halkın kadın ve kız çocuklarının hakları konusunda bilgilendirilmesi yoluyla toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırmayı amaçlayan bir kuruluş. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesi için, karar alma mekanizmaları ve süreçlerinde kadınların temsili ve katılımı, eğitim, sağlık, istihdam, kadına karşı şiddetle mücadele, yerel hizmet, kentsel mekanların planlanması ve tasarımı ve benzeri konularda çalışan BMOP, ulusal ve yerel düzeyde – İzmir, Kars, Nevşehir, Şanlıurfa, Trabzon ve Van başta olmak üzere – çok sayıda etkinlik gerçekleştirdi.

BMOP bu doğrultuda, toplumsal ve mesleki farkındalığın artırılması ve yerel yönetimlere örnek oluşturmayı amaçlayan; kadınların toplumsal yaşama katılımını kolaylaştıran ve tüm kentlilerin farklılaşan ihtiyaçlarına duyarlı kamusal mekanların oluşturulmasına yönelik, tek kademeli ulusal kentsel tasarım öğrenci yarışması düzenliyor.

Yarışmanın Konusu Ve Amacı

Kent karmaşık, farklı biçim ve ölçekte, sürekli değişim içinde olan, çok çeşitli sorunları barındıran bir mekan ve ilişkiler bütünüdür. Kentlerde farklı yaş ve cinsiyette; çeşitli, ekonomik, sosyal, kültür ve etnik gruplardan bireyler bir arada yaşar. Bu çeşitlilik hem yaşam biçimi hem de taleplerin çeşitlenmesine yol açar. Kentsel mekanların, farklı bireylerin/grupların ihtiyaçlarına, sorunlarına, beklentilerine ve önceliklerine cevap vermesi beklenir. Aksi durumda, aynı kentsel ortamlar bazılarının hayatına katkı sağlarken; bazılarınınkini de güçleştirebilir.

Kentlerde daha iyi bir yaşam temel olarak iki sürecin geliştirilmesi ile sağlanabilir: kentsel ekonomik, sosyal ve kültürel yapının insan hakları çerçevesinde geliştirilmesi ve kentsel fiziki çevrenin iyileştirilmesi. Kentsel ekonomik, sosyal ve kültürel yapının geliştirilmesindeki temel unsurlar; kent yönetimi ve planlanması, halkın etkin katılımının sağlanması, kentte istihdam, kentin ekonomik kalkınması, sağlık, kent güvenliğinin sağlanması ve suçların önlenmesi, kültür ve kentliler arasında kaynaşma, spor ve boş zaman değerlendirme şeklinde sıralanabilir. Kentsel fiziki çevreyi iyileştirmek ise; kentlerde doğal çevre, fiziki çevre, ulaşım ve dolaşım, tarihi miras ve barınma konularının ele alınması ile sağlanabilir.

Bu yarışma kapsamında, kadınlara özgü ihtiyaçların ve beklentilerin karşılanabileceği, kadınların yaşamlarını kolaylaştıracak, kentsel yaşama etkin katılımlarını sağlayacak örnek kamusal mekanların yaratılması amaçlanmaktadır. Bu yarışma ile mimarlık, şehir ve bölge planlama, peyzaj mimarlığı ve kentsel tasarım eğitimi almakta olan lisans öğrencilerinin yaratıcı fikirlerini ortaya koymalarına ve tartışılmasına zemin hazırlanacaktır. Sokak ve mahallede yaşam çevresi ve kent merkezinde kamusal mekanda kadınların günlük hayatlarının iyileştirilmesi yönünde, ülkemiz planlama ve tasarım süreçlerinde, normlar ve standartlarında değişiklik yapılmasına katkıda bulunmak da yarışmanın hedefleri arasındadır.

Yarışma Alanı

Tasarım alanı için kesin olarak tanımlanmış bir mekan bulunmamaktadır. Katılımcılardan, yaşadıkları veya iyi bildikleri bir kentte; kadınlar açısından sorunlu olduğunu düşündükleri sokak ve mahalle ölçeğinde yaşam çevresi veya kent merkezi kamusal açık alanlarından herhangi birini seçmeleri beklenmektedir. Tasarımda sadece kadınların değil, tüm kentlilerin ve dezavantajlı grupların (çocuklar, yaşlılar, özürlüler, vb.) sorunları ve beklentileri dikkate alınacaktır. Tasarım alanı seçilirken; benzer özellik taşıyan alanların kentte yaygın olarak bulunmasına ve farklı mekanlarda tekrarlanabilir olmasına dikkat edilecektir.

Yukarıda da belirtildiği gibi kentlerde daha iyi bir yaşam için hem fiziki mekanlarda hem de ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda sunulan hizmetlerin nitelik ve niceliklerinin geliştirilmesi beklenir. Çünkü kadınların aile ve ev içi sorumlulukları fiziksel mekan kullanımlarını etkilemektedir. Yalnızca fiziksel mekan düzenlemesi sorunların ve beklentilerin çözümü için yeterli olmayacaktır.

Bu yarışma kapsamında katılımcılardan; kadınların salt fiziksel mekan kullanımları için değil, günlük hayatlarını kolaylaştırıcı hizmetler için de çözüm önerileri oluşturmaları beklenecektir. Sonuç ürün; hem sosyal hem de fiziki mekan düzenlemesini kapsayan bir proje olacaktır. Yarışmanın öncelikli amacı fiziksel mekan düzenlemesidir, hizmetler yönünde oluşturulacak proje bunu destekleyici nitelikte olacaktır.

Yukarıda açıklanan amaçlar doğrultusunda katılımcılardan beklenen;

1. Yarışmaya konu olan mekandaki düzenlemelerin kadına duyarlı olmanın yanında, dezavantajlı grupları da dikkate almasıdır,
2. Hazırlanacak çalışmaların iki kategoriyi içermesidir: sosyal ve fiziksel boyut. Öncelikli amacı fiziksel mekan düzenlemelerini konu alan bu yarışmada, kadınların ve dezavantajlı grupların günlük hayatlarını kolaylaştıracak kentsel hizmetler yönünde de çözüm önerileri getirmesidir,
3. Yarışmaya konu olan mekanda yapılacak her türlü düzenleme ve tasarımın; algılanabilir, okunabilir, erişilebilir - ulaşılabilir olmasıdır, ayrıca projelerin maksimum hareketlilik sağlamasıdır,
4. Tasarlanan mekanların; tüm yıl boyunca 24 saat kullanılabilecek biçimde düzenlenmesidir,
5. Hizmetlerin sürdürülebilir olmasıdır.

Katılım Koşulları

Yarışmaya, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki üniversitelerde mimarlık, şehir ve bölge planlama, peyzaj mimarlığı ve kentsel tasarım bölümlerinde öğrenim gören lisans öğrencileri, bireysel ya da grup olarak katılabilirler. Grup katılımlarında kişi sayısı sınırı yoktur.

Katılımcılar, jüri üyelerinin (asil ve yedek), raportörlerin ve Birleşmiş Milletler Kadın ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programında görevli kişilerin birinci dereceden yakınları olmamalıdır. Grup katılımlarında kişi sayısı sınırı yoktur.

Yarışmaya katılan her projede özgünlük ve daha önce başka bir yerde yayınlanmamış veya başka bir yarışmada ödül almamış olma şartı aranmaktadır. Aksi durumun saptanması ve bunun jüri üyelerinin nitelikli çoğunluğu tarafından onaylanması halinde, proje yarışmadan elenir. Ödül kazandıysa ödülün tamamı yarışma organizasyonuna iade edilir.

Yarışmaya katılım ücretsizdir. Yarışma projeleri iade edilmeyecektir. Sunulan çalışmaların tüm hakları, Birleşmiş Milletler Kadın ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programına aittir. Yarışmaya katılan öğrenciler, bu şartname hükümlerini kabul etmiş sayılırlar.

Yarışma Takvimi

Yarışmanın İlanı : 21 Nisan 2009
Soru Sormak İçin Son Tarih: 15 Mayıs 2009
Yanıtların İlanı : 22 Mayıs 2009
Proje Teslimi : 5 Ekim Pazartesi, 17:00
Jüri Değerlendirmesi : 8-9 Ekim 2009
Sonuçların İlanı: 12 Ekim 2009
Ödül Töreni, Sergi ve/veya Kolokyum : Ekim-Kasım 2009

Jüri

Asil Jüri Üyeleri
Şinasi AYDEMİR, Prof. Dr. (Karadeniz Teknik Üniversitesi)
Serap KAYASÜ, Doç. Dr. (Orta Doğu Teknik Üniversitesi)
Tülay ARTAN, Doç. Dr. (Sabancı Üniversitesi)
Deniz ALTAY BAYKAN, Öğr. Gör. Dr. (Bilkent Üniversitesi)
Zeynep YILMAZ, Arş. Gör.(Karadeniz Teknik Üniversitesi)

Yedek Jüri Üyesi
Saliha E. AYDEMİR, Prof. Dr. (Karadeniz Teknik Üniversitesi)

Koordinatör
Zeynep YILMAZ, Arş. Gör. (Karadeniz Teknik Üniversitesi)

Raportör
Semra AKTAN, Birleşmiş Milletler Ortak Programı

Ödüller

Birincilik Ödülü: 2500 TL
İkincilik Ödülü: 2000 TL
Üçüncülük Ödülü: 1500 TL
Mansiyonlar: 750 TL × 3

Ayrıca tüm yarışmacılara katılım belgesi verilecek. Ödül alan projeler dışında jüri üyeleri tarafından uygun görülenler de sergilenecek ve/veya bir kitapta yayınlanacak.

Yarışma şartnamesinin tam metni ve katılım formuna ulaşmak için lütfen tıklayınız.