Sanal Mimarlık Müzesi'nde Yeni Sergi: PoMi Kataloğu: Soylu Bir Mimarlığa Doğru (Towards a Gentrified Architecture)

Mimarlık Müzesi’nin yeni sergisi “PoMi Kataloğu: Soylu Bir Mimarlığa Doğru” (Towards a Gentrified Architecture) adını taşıyor. Sergi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mimarlık bölümünde 2002 yılından beri yürütülmekte olan atölye derslerinin toplamında oluşturulan bir kent kataloğu niteliğini taşıyor. Pomi’nin (Potansiyel Mimarlık İşliği), bu serginin konusu olarak bir kent kataloğu oluşturması fikri, Eskişehir’in modern mimarlık mirası bakımından önemli miktarda malzemeye sahip bir kent olmasından kaynaklanıyor. Sergi çalışmalarının başlama süreci ise Eskişehir’de Kılıçoğlu Sineması, Apartmanı ve İşhanı’nın yıkılmak istenmesiyle başlayan modern mimarlık mirası tartışmalarına dayanıyor.

 

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğrencilerinin Levent Şentürk yürütücülüğünde hazırladığı kent kataloğunun içeriği, çoğunlukla kolektivite ve bireysel yaratıcılık arasındaki çatışmaya dayandırılıyor. Kolektif bir malzeme havuzunun, öncelikli olarak üretilip yapılandırılmasının üzerine, bu havuzun hızla tahrip edilmesine dayanan, tasarımsal bir çözündürme süreci biniyor. Kolektif süreç, bir ay süreyle, kentte bir kataloğa malzeme olabilecek her şeyin fotoğraflanması ve bunların çizgi diline dökülmesiyle şekilleniyor.

 

Sergi için atölyenin on öğrencisi, insanlardan banklara, duraklardan binalara, köprülere kadar her şeyi fotoğraflandırarak 2.000 nesnelik bir çizim havuzu oluşturdu. Bunlara, yüzden fazla yapı kataloğu, el ilanı, reklam ve her alandan dergilerden toplanan anonim nesneler eklendi. Bundan sonra, hazır çizimlerin bozularak chimera* haline getirilmesiyle, geleceğin ‘soylu’ kent ucubeleri belirmeye başladı. Sıralama, yazarlara göre değil konulara göre yapıldığı için, ayrışık bir katalog üretilmiş oldu. Eskişehir kataloğunun başlıca konu başlıkları; iç mekânlar, devlet, genetik, konut, toplum, spor, anıt ve kamusal mekândan oluşuyor. 

 

*Chimera ya da ejderha. Başı, gövdesi ve kuyruğu başka hayvanlara ait bir canlı. Bu, mimari tasarıma uyarlandığında mutant nesneler elde edilir.

 

 PoMi (Potansiyel Mimarlık İşliği) Kataloğu

Katalog çalışması, Eskişehir’de Kılıçoğlu Sineması, Apartmanı ve İşhanı’nın yıkılmak istenmesiyle başlayan modern mimarlık mirası tartışmalarına dayanıyor. Bu yapıların en yalınkat anlamda bir belgeleme çalışmasıyla, sokak sokak gezerek fotoğraflandırılmasının kentsel bir atölye çalışması için, el yordamıyla da olsa, katkı sağlayabileceği düşünüldü. Kılıçoğlu Sineması ile benzer bir kaderi paylaşmaya aday binalar bulmaya başlanınca, bir yapının başına gelebilecek en kötü şeyin yıkılmak olmadığı fark edildi. “Beterin beteri var” düstûru, özellikle de son yıllarda ülkemizdeki kentsel dönüşüm maskaralıkları düşünüldüğünde, acı bir alay ya da kara mizah çalışmasına girişmek için doğru zaman olduğunu düşündürdü. Kılıçoğlu Sineması yıkılacak ve yerine sözgelimi vasatın altında bir alışveriş merkezi yapılacaktıysa şayet: “Delikanlı, bu kadarı az / Halbuki neler neler bulunmaz / söylenecek…” diye burun tiradına başlayan Cyrano gibi, “O da bir şey mi? Kem gözle bakınca buraya yapılacak neler neler bulunmaz”, diye fikir yürütmek mümkün hale geldi. 

 

PoMi Kataloğu: Towards a Gentrified Architecture, Haziran sonuna kadar Sanal Mimarlık Müzesi’nde www.mimarlikmuzesi.org izlenebilecek.