|
b>Fatih Sultan Mehmet'in 1473'te yaptırıp oturduğu 'Çinili Köşk', diğer adıyla 'Sırça Saray'da temizlik ve bakım var. Çinilerin tek tek onarıldığı restorasyonun maliyeti 1 trilyonu aşıyor.
İBRAHİM GÜNEL
Osmanlı'nın ilk sivil mimarlık örneklerinden Çinili Köşk ya da nam-ı diğer 'Sırça Saray' onarılıyor.
Fatih Sultan Mehmet tarafından 1473 yılında yaptırılan köşkte, 25'i çini restoratörü olmak üzere 50 kişilik bir ekip çalışıyor. Restorasyondaki öncelikleri Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Rölöve ve Restorasyon Merkezi belirliyor. Köşkün sahibi olan İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü de karar alma sürecine katılıyor.
Restorasyonuna geçen yıl başlanan ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri bahçesinde bulunan köşkün dış yüzeyinde yüzyılların izi var. Çatı kurşunla kaplanarak başlanan restorasyonda, taşlardaki patinanın (dış yüzeyde hava şartlarıyla oluşmuş kir) temizlenmesi için de önce dış duvarlara su püskürtülmüş. Kirlerin yumuşamasıyla birlikte taşlara ıslak kâğıtlar yapıştırılıp, jelle temizlenerek beyazlaştırma işlemi uygulanmış. Köşkün restorasyonunu üstlenen İNSA İnşaat Taahhüdü Ticaret ve Sanayi yetkilisi Yusuf Başer, "Bu işlemin standardı üçtür. Biz bazı yerlerde 5-10 kez tekrarladık" dedi.
2002 yılında yapılan ihalede restorasyonun ilk keşif bedelinin 750 milyar lira olduğunu belirten Başer, şunları söyledi:
"Bu yıl da yüzde 50 keşif ilavesi aldık. Restorasyon 2003 yılı sonunda sona erecek. 1 trilyon 175 milyar liralık bütçe, Gülhane'ye bakan cephe dışında yetecek gibi görünüyor. Çünkü o cephe baştan başa bezemelerle dolu ve onun için ayrı bir kaynak gerekiyor. Rölöve ve Restorasyon Merkezi de buranın daha sonra ele alınması kararını verdi."
Çinileri koruma formülü gizli
Çini restoratörlerinin Mimar Sinan Üniversitesi Restorasyon Bölümü hoca ve öğrencilerinden oluştuğunu anlatan Başer, "Çiniler teker teker elden geçiyor. Bozuk olanlar onarılıp koruma altına alınıyor. Onarım için kullandıkları karışımın formülünü bile gizli tutuyorlar. Bize sadece hangi malzemeleri almamız gerektiğini söylüyorlar" dedi.
--------------------------------------------------------------------------------
Arkeoloji Müzesi'ne bağlı
İstanbul'da, Topkapı Sarayı'nın dış cephesinde yer alan Çinili Köşk'ün mimarı bilinmiyor. Fatih Sultan Mehmet'in bir süre oturduğu belirtilen köşke 3. Sultan Murat zamanında mermerli bir selsebil de ilave edilmiş. 1737'de yangın geçiren köşkün ön cephesindeki ahşap revaklı kısım yandığı için taş sütunlar ilave edilmiş. 1873-1878 yıllarında müzeye dönüştürülmesi
çalışmalarında mimar Monterano'nun öngördüğü değişiklikler, Çinili Köşk'ün iç mekânlarında büyük bozulmalara neden olmuş. Ortadaki duvar çinileri sökülmüş, sökülmeyenlerin üzeri de sıvanmış. Yan eyvan (büyük balkon) duvarları yıkılarak yerlerine sütunlar konulmuş. Bina Osman Hamdi Bey'in çalışmalarıyla 1891 yılında Müze-i Hümayun olarak kullanılmış. Daha sonra eserler, yine Osman Hamdi Bey tarafından yaptırılan Arkeoloji Müzesi'ne taşınmış.
1948-1949 yıllarında da İstanbul Nafi'a Müdüriyeti kontrolünde yapılan restorasyonda Çinili Köşk'ün orjinal kimliğine uygun çalışmalar gerçekleştirilmiş.
1939'da Topkapı Sarayı Müzesi'ne devredilen köşkteki eserler çeşitli müzelere aktarılmış. 1953'te İstanbul'un fethinin 500. yıldönümü nedeniyle Fatih Sultan Mehmet'e ait elbise, silah, ferman gibi eserlerin sergilenmesi için onarılan bina 'Fatih Müzesi' olarak ziyaret açılmış. Daha sonra da Türk, İslam ve Osmanlı çini ile seramiklerinin sergilendiği bir bölüm haline getirilmiş. Bina 1981'de de İstanbul Arkeoloji Müzeleri'ne bağlanmış.
|
