Karayollarında Gabion + Geodrid Sistemler: Ekonomik, Güvenli Çözüm

Son yıllarda inşaat sektörüne yeni malzemelerin girişi ile birlikte problemlerin çözümlerinde yeni alternatifler ortaya çıkarken daha ekonomik ve güvenli çözümler de üretilebiliyor. Çözüm üretici firmaların arasında ilk sıralarda yer alan Geoart, bu çözüm alternatiflerinin başında gelen ve inşaat mühendisliği dalında birçok alanda kullanılan çift bükümlü altıgen gözenekli tellerden imal edilmiş gabionlar ile alternatifler sunuyor. Gabion yapıların diğer istinat yapılarına göre avantajları incelendiğinde esnek ve geçirgen yapısı öncelikle karşımıza çıkıyor.



Özellikle heyelanlı bölgelerde, en büyük sıkıntı olan toprak hareketleri, karşısına çıkabilecek tüm rijit yapıları kolaylıkla deforme edebiliyor ve kısa zamanda bünyesinde çatlamalara sebep oluyor. Bu anlamda tercih edilecek yapının esnek olması en önemli ve gerekli faktör. Bu özellik sayesinde yapı hasarlanmadan çok uzun süre çalışabiliyor. Bu sebeple Karayolları bazı kritik geçişlerde hem esnek yapısı hem de kendinden dren özelliği sayesinde gabion duvarları tercih ediyor.







Yine heyelanlı bölgelerde yapılacak istinad yapılarında olması gereken bir diğer özellik sağlıklı ve hızlı drenaj sistemlerine sahip yapıların olması gerekliliği, bu özellik sayesinde geri plandan gelecek yüzey ve zemin sularını dolgunun üzerinde tutmadan hızlı bir şekilde aşağıya tahliye edebilmesi gerekiyor. Gabion yapılarda beton kullanılmaması ve yapının içinin taşlarla doldurulması istinad yapısına yüzde 30’luk bir boşluk kazandırarak hiçbir istinad duvarının erişemeyeceği kapasitede drenaj özelliklerine ulaşmasına imkan veriyor.





Gabion yapıda kullanılan tüm malzemelerin birbirlerine bağlama telleri veya bağlama halkaları ile bağlanmasıyla sistem yekpare çalışıyor ve münferit problemlerin önüne geçiyor. Gabion duvarlar, literatürde ağırlık yapısı ve donatılı sistemler olarak (toprakarme mantığı doğrultusunda) iki ana prensip dahilinde çalışıyor.



Ağırlık yapısı olarak tasarlanan sistemlerde duvar piramit mantığıyla tasarlanıyor ve mevcut kesitin ağırlık merkezi belirleniyor. Kesit aşağıdan yukarıya doğru daralıyor ve bu doğrultuda duvarın stabilitesine negatif yönde etki eden kuvvetler belirlenerek (deprem, duvar üzerindeki yükler, geri plan dogusu vb.) bunların duvarın stabilitesine pozitif yönde etki eden yükler (duvarın kendi ağırlığı, duvarın ön tarafında yapılacak dolgular vb.)  ile karşılaştırılarak kayma, devrilme vb. tahkikleri yapılıyor. Donatılı sistemlerde duvarın çalışma mantığı daha farklı oluyor. Bu tarz sistemlerde ön tarafta 1 veya 0,5 metre yüksekliğinde kutu gabionlar kullanılarak geogrid donatı malzemeleriyle güçlendiriliyor. Burada sistemin stabilitesi kullanılacak donatı malzemeleriyle sağlanıyor ve mevcut kayma düzlemleri belirlendikten sonra donatıların kayma düzlemleri üzerinde oluşacak kesme kuvvetlerini taşıması mantığı esas alınıyor. Bir önceki sistemdeki gibi duvarın inşa edileceği bölgenin depremselliği, duvar üzerinde oluşacak yükler evvelce hesaba katılıyor.



Ağırlık yapısı ile gabion duvarlar düşünüldüğünde 2-3 metreye kadar sistemler ekonomik olmakla birlikte, özellikle yüksek duvarlarda donatılı sistemler daha ekonomik bir hal alıyor.

Özetle, esnek ve boşluklu yapısı sayesinde gabion duvarlar heyelanlı bölgelerde ve zayıf zemin geçişlerinde yapılacak istinat yapılarında alternatifsiz olarak gözüküyor.

Gabion ve her türlü geosentetik donatılı sistemlerin tasarımı konusunda faaliyet gösteren firma, başta Karayolları olmak üzere bu hususta birçok idareye teknik destek veriyor.