|
br/>
Avrupa Birliği ve Tüm-Avrupa Kültür Mirası Federasyonu Europa Nostra, bu yılın Avrupa Birliği Kültürel Miras / Europa Nostra Ödülleri’ni açıkladı. Yerli ve yabancı turizmin gözde merkezi Kapadokya "mimari mirasın korunması" dalında Europa Nostra ödülünü almaya değer bulundu.
Her biri 10.000 Euro para ödülüne hak kazanan beş Büyük Ödül aşağıdaki kategorilerde paylaştırıldı:
Mimari Mirasın Korunması: Sarıca Kilise, Kapadokya (Türkiye). Sızan yağmur sularınca ciddi biçimde yüzeyi aşınmış olan, kaya içine oyulmuş bu çarpıcı Bizans kilisesi kurtarılarak, restore edilmiş ve ziyaretçilere açılmıştır. Proje, ana hatlarıyla, duvar resimlerinin restorasyonunu, yeni bir drenaj sistemi yapımını ve yıpranmış kaya cephesinin benzer renkte, daha sert bir yerel tüf taşıyla kaplanmasını içermektedir.
Hıristiyanlığın ortaya çıkışı ile, Bizans Dönemi’nde Kapadokya’daki manastır hayatı büyük ölçüde gelişmiş, yöre sakinleri ibadet yerlerini ve yaşama mekanlarını yumuşak tüften oluşan ana kaya içine kazmışlardır. Bölgede Sarıca Kilise’nin en iyi örneklerinden biri olduğu 400 kaya-oyma kilise, VI. ve XII. yüzyıllar arasına tarihlenmektedir. Kepez Vadisi içinde bir tepenin yamacına oyulmuş olan yapı; toprak altında, sadece üstündeki bir delikten ulaşım imkanı olan saklı bir kalıntı idi. Zamanla yüzey erozyonunun doğal süreci içinde özelliğini kaybeden kilise son derece kötü durumdaydı.
Detaylı araştırmalar, yapının kilise işlevinin sonlanmasının ardından kullanımının devam ettiğini ortaya çıkarmıştır. Çok sayıdaki oyma nişler bir zamanlar buranın güvercinlik olarak kullanıldığını göstermektedir. Ardıl kullanımının diğer bir kanıtı; güvercinlerin içeri girmelerini sağlamak için ya da ışıklandırma amacıyla kullanılan, kubbedeki açıklıktır. Arkeolojik kazılar, yemekhane olduğuna inanılan saklı bir mekanı ortaya çıkarmıştır. Su sızıntı problemleri yeni bir direnaj kanalının inşasıyla çözümlenmiştir. Cephede doku bozulmasının oluştuğu kayalar, aynı renkte daha sert tüf taşı ile değiştirilmiş ve kireç harcı ile kaplanmıştır. Kırmızı toprak boya ile yapılmış duvar resimleri tamamen onarılmıştır. İç mekanda ziyaretçilere yönelik olarak yürüme yolu, bilgi levhaları ve uygun ışıklandırma gibi donanımlar sağlanmıştır.
Proje yedi yıl boyunca VASCO Turizm Yatırım Sanayi ve Ticaret A.Ş. sponsorluğunda, KA.BA Eski Eserler Koruma ve Değerlendirme – Mimarlık LTD. tarafından yürütülmüş, Sarıca Kilise’nin Kapadokya’daki kaya oyma kiliseler içinde başarılı bir şekilde onarılan ve canlandırılan ender kilise örneklerinden biri olması sağlanmıştır.
 
Restorasyon öncesi ve sonrası Kapadokya
 
Kültürel Peyzajın Korunması: l’Aquila yakınlarındaki Santo Stefano di Sessanio (İtalya). İleri görüşlü bir özel bir yatırımcının girişimiyle dağlık Abruzzi bölgesinde, yoksulluğun yarattığı yıkım ve yerel göç nedeniyle bütünüyle terk edilmiş, surlarla çevrili bir Ortaçağ köyü tahrip olmaktan kurtarılmıştır. Ek otel binası olarak rehabilite edilen bu ‘ikinci derece’ mimari miras bütünüyle restore edilmiş ve yerel zanaat ve gelenekler canlandırılmıştır. Bu yeniden canlandırma projesi bölgenin tümüne toplumsal ve ekonomik yararlar kazandırmıştır.
Sanat Yapıtlarının Korunması: Duvar ve Tavan Resimleri Renkli Dia Arşivi (Almanya). 1943-1945’te düşman hava saldırılarının tehdidi altındaki binalarda bulunan değerli resim ve bezemeleri fotoğraflarla belgeleme amacıyla gerçekleştirilen geniş çaplı bir kampanyanın Renkli Dia Arşivi’ni dijital bir veri tabanı oluşturarak korumak için Münih Merkezî Sanat Tarihi Araştırma Enstitüsü ve Bildarchiv Foto Marburg tarafından kapsamlı bir proje geliştirilerek uygulamaya konmuştur. Arşiv, Avusturya, Çekoslovakya, Almanya, İtalya, Polonya ve Rusya’da bulunan, çoğu savaşın son üç yılında zarar görmüş ya da yıkılmış yaklaşık 480 binaya ait, 40 bin kadar görseli içermektedir. Artık araştırmacıların ve isteyen herkesin internet üzerinden herhangi bir bedel ödemeksizin erişebildiği bu arşiv, aynı zamanda hasar görmüş yapıların onarımı konusunda paha biçilmez bir başvuru malzemesi niteliğindedir.
Kayda Değer Araştırma: Atlantik Duvarı Tahkimat Müzesi (İtalya / Belçika / Fransa).
20. yüzyılın son önemli savunma hatlarından biri olan Atlantik Duvarı, 1941-44 yılları arasında Alman işgal kuvvetleri tarafından Fransa, Kanal Adaları, Belçika, Hollanda, Almanya, Danimarka ve Norveç sahilleri boyunca inşa edilmiştir. Bu uluslar ötesi değerli mirası araştırma ve kamusal bilinç oluşturma amacıyla Politecnico di Milano (İtalya), Leuven’deki Raymond Lamaire Koruma Merkezi (Belçika) ve Versay Ecole d’Architecture (Fransa) tarafından başlatılan bu ortak proje, birçok kurumun işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir. Yayımlanan katalog ve atlasın yanı sıra, fotoğraf kampanyası, konferans ve gezici sergi organizasyonu ve bir internet sitesiyle ortak belleğimize ve paylaştığımız Avrupa tarihine başarılı bir katkıda bulunulmuştur.
Özverili Hizmet: Mihail Eminescu Vakfı (Romanya / Birleşik Krallık).
Kâr-amacı-gütmeyen bu sivil örgüt, 300’ü aşkın tarihi binayı kurtarıp onararak ve 100’ü aşkın yerel ustaya geleneksel el becerileri eğitimi vererek, Transilvanya’nın Sakson mirası gibi Avrupalı açısından çok değerli bir hazinenin korunması için bütün kurumlardan çok daha fazlasını yapmıştır. Vakıf, 1989 yılından beri, bölgenin sosyal ve ekonomik hayatını canlandırmak amacıyla mimari mirasın restorasyonunu desteklemeye ve ekolojik ve kültürel turizm, organik tarım ve geleneksel el sanatları gibi gelir getirici etkinlikleri geliştirmeye çalışmaktadır.
Ayrıca, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Dr. Elif Özlem ORAL tarafından, Prof.Dr. Zeynep AHUNBAY danışmanlığında hazırlanan “Bursa’daki İpek Fabrikaları ve İpekçilikle İlgili Endüstri Mirasının Korunması” başlıklı doktora tezi de “Seçkin Araştırma” dalında “Diploma” ödülüne layık görülmüştür. Tez çalışması kapsamında Bursa'nın tarihi kent dokusu içinde yer olan onbir ipek fabrikasının ipek üretimine yönelik iş şemaları ve mimari özellikleri araştırılmış, ipek üretiminin fabrika üniteleri üzerindeki mimari etkileri irdelenmiştir. Bursa’nın ipekçilik tarihi ve kentsel dokusunun gelişimi ile ilgili birer belge olan bu fabrikaların gelecek kuşaklara aktarılabilmeleri için yeniden kullanım olasılıkları tartışılmıştır.
Ödüller, 8 Haziran 2007’de İsveç’teki Stockholm Belediye Binası’nda yapılacak yıllık Avrupa Mirası Ödülleri Töreni’nde sahiplerine sunulacak. Europa Nostra Başkanı, Avrupa Komisyonu’nun Eğitim, Öğretim, Kültür ve Gençlik’ten sorumlu Üyesi Avrupa Danimarka Prensi Ján Figel ve Europa Nostra İsveç Hamisi Prenses Madeleine’nin katılımlarıyla gerçekleştirilecek bu önemli etkinlik, İsveç Kral ve Kraliçesi tarafından da onurlandırılacaktır.
Avrupa Mirası Ödülleri, 2002’de, Europa Nostra ve Avrupa Komisyonu tarafından, komisyonun “Kültür 2000” programı kapsamında, Avrupa genelinde kültürel mirası koruyan en başarılı uygulamaları desteklemek üzere başlatılmıştır. Ödül projesinin amacı üç yönlüdür: Yüksek standartlı koruma uygulamalarının teşvik edilmesi, sınır ötesi bilgi-beceri alışverişinin özendirilmesi ve kültürel miras alanındaki örnek girişimlerin önünün açılması.
Ödül için çeşitli kategorilerde 32 ülkeden yapılan toplam 158 başvuru bağımsız uzmanlarca yerinde değerlendirilmiş, Miras Ödülleri Jürisi’nin geçtiğimiz aylarda yaptığı bir dizi toplantı sonucunda bunlar arasında en dikkati çekenler belirlenmiştir. Avrupa’nın zengin kültürel mirasını çeşitli yönlerden ele alan bu girişimler, yapı ve sit alanlarının restorasyonu, yeni işlevlere uyarlanması, koruma alanları içindeki yeni yapılar, kentsel ve kırsal peyzaj yenilemesi, arkeolojik alanlar, koleksiyonların korunması, kültürel mirası koruma alanındaki araştırma ve hizmetleri kapsamaktadır.
Beş Büyük Ödül’ün yanı sıra aşağıdaki çalışmalara on altı Madalya (2. Ödül) ve on üç Diploma (3. Ödül) verilmesi uygun görülmüştür:
Almanya – Profesör Dr. Dr. Ing. E.H. Gottfried Kiesow (Madalya); Otto Sanatı Kriptası Duvar Resimleri, Aziz Andreas Kilisesi, Fulda (Madalya); Pfingstberg Tepesi Manzara Köşkü, Potsdam (Diploma); Avusturya – Stift Klosterneuburg (Diploma); Birleşik Krallık – Donald Insall Associates, “Westminster Sarayı Koruma Planı” (Madalya); Kamış ve Ayak Otu Kesicileri Canlandırma Projesi, The Broads (Madalya); The Roundhouse, Londra (Madalya); Mourne Çiftlikleri, County Down, Kuzey İrlanda (Diploma); Saint Paul Kilisesi, Bristol (Diploma); Brunel’in Gemisi SS Great Britain, Bristol (Diploma); Danimarka – J. Ilkjær, “İS. 200’lerde Illerup ?dal Sit Alanı ve Avrupa Toplumu” (C. Carnap-Bornhaim ve M. Biborski ile) (Madalya); Paradehuset, Gisselfeld Kloster (Diploma); Texaco Servis İstasyonu 1938, Skovshoved Limanı (Diploma); Finlandiya – Porthania, Helsinki Üniversitesi (Madalya); Hırvatistan – Hırvat Apoxyomenosu, Zagreb (Madalya); İtalya – Başlıca Avrupa Mezarlıkları Birliği (A.S.C.E.) (Madalya); İspanya – Fundación Caja Madrid – İspanya Kültür Mirasını Koruma Programı (Madalya); Pont Trencat, Sant Celoni ve Santa Maria de Palautordera (Madalya); San Juan de los Reyes, Granada (Diploma); İsveç – Eslöv Kültür Merkezi (Diploma); N. Ahlberg, “Yeni Kurumlar ve Planlama Değişiklikleri. İsveç’te Kent Planlama 1521-1721” Uppsala Üniversitesi’nde yapılmış doktora tezi (Diploma); Kafkasya – Meryem Ana Kilisesi, Timotesubani (Madalya); Macaristan – Terminal 1, Ferihegy Havalimanı, Budapeşte (Madalya); New York Palace & Café, Budapeşte (Madalya); Norveç – Domus Academica, Oslo Üniversitesi (Diploma); Polonya – Açık Hava Arkeoloji Müzesi, Biskupin (Madalya); Slovenya – Pocarjeva Domacija, Mojstrana (Diploma); Türkiye – Dr. Elif Özlem Oral, “Bursa İpek Fabrikaları ve İpekböcekçiliği Bağlantılı Endüstriyel Mirasın Korunması” İstanbul Teknik Üniversitesi’nde yapılmış doktora tezi (Diploma); Kıbrıs / Yunanistan / Liechtenstein / Birleşik Krallık – A.G Leventis Vakfı (Madalya).
Tüm-Avrupa Kültür Mirası Federasyonu Europa Nostra, Avrupa genelinde etkin 230’u aşkın sivil toplum örgütünü temsil eden bir platformdur. Başta Avrupa Birliği kurumları, Avrupa Konseyi ve UNESCO olmak üzere kültürel mirasla ilgili uluslararası örgütlere, bu alanda çalışan Avrupa sivil toplum hareketinin sesini duyurmaktadır. Europa Nostra, kültürel mirası ve onun yararlarını kamusal bilince yerleştirmeyi ve kültürel mirası Avrupa ve ulusal düzeyde kamu politikaları için bir öncelik haline getirmeyi amaçlamaktadır. Özgül amaçları ise, kültürel mirasın korunması, mimarlık, kentsel ve kırsal planlama alanlarında yüksek kalite standartlarını teşvik etmek ve kentsel ve kırsal bölgelerde inşa edilmiş ve doğal çevrenin dengeli ve sürdürebilir gelişimini sağlamaktır.
Europa Nostra, tehdit altındaki Avrupa kültürel mirasını koruma ve kurtarma amaçlı ulusal ve uluslararası kampanyaları desteklemektedir. Kültürel mirasın korunması ve geliştirilmesi yararına gerçekleştirilen örnek girişimleri, kültürel miras alanındaki kayda değer başarılara dikkat çekip, özellikle Europa Nostra Ödülleri/Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülü’nü vererek teşvik etmektedir. Europa Nostra, 2006 yılı başında, Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu’nun ortaklaşa düzenlediği “Avrupa Kültürel Miras Günleri”nin koordinasyonundan sorumlu yeni bağlantı ofisi olarak seçilmiştir. Europa Nostra, düzenlediği çeşitli etkinliklerle, kültürel mirasın önemini Avrupa kimliğinin bir yapıtaşı olarak ve Avrupa vatandaşlığı duygusunun güçlendirilmesine yaptığı katkı dolayısıyla vurgulamayı amaçlamaktadır.
www.europanostra.org
|
