|
Bloomberg News köşe yazarı William Pesek, gökdelenlerin ve inşa edilme zamanlarının arasındaki bağlantıyı anlatıyor. Pesek’e göre gökdelenler bolluk zamanından çok kriz habercileri...
Pesek şöyle diyor: “Yüzbinlerce Tayvanlı Taipei sokaklarında Başkan Chen Shui-bian’i protesto ediyor. Hukukçular başkanı ardı arkası kesilmeyen skandallardan ötürü sorguluyorlar. Kimiler ise Çin ile Tayvan arasında suların durulamamasının sorumlusu olarak başkanı gösteriyor.” Bu cümlelerinin ardından Pesek köşe yazısını bir soru ile açıyor: “Acaba bütün bunlar kafamızı kaldırıp Tayvan’ın semasına baktığımızda anlaşılır hale gelebilir mi?”
Tayvan’ın gökdelenler ile dolu semasında 509 metrelik yüksekliğiyle şu an dünyanın en yüksek binası unvanına sahip Taipei 101 tüm heybetiyle duruyor. Taipei 101’in varlığı, Tayvan’ın gittikçe kötüleşen politik krizi ve beraberinde getireceği ekonomik kriz habercileri ile birlikte düşünüldüğünde bana “Gökdelen Laneti”ni anımsatıyor ve aklıma kesinlikle bilimsel olmayan ama oldukça ilginç bir soru geliyor: “Gökdelenler neyin habercisi?”
Dünya tarihi, yüksek bina projeleri ve ekonomik krizler arasında oldukça garip ve karşılıklı bir ilişkiyi gözler önüne seriyor. 1997 Kuala Lumpur, 1974 Chicago veya 1930 New York krizleri olsun, insanoğlunun sınırları zorlayan mimari tasarımlara, şu metin itibariyle yüksek gökdelenlere, olan tutkusu garip bir şekilde politik, sosyal ya da ekonomik kriz haberleri ile eş zamanlı gelişmiş.
 | | Taipei 101, Tayvan |
Bu bir tesadüf mü? Belki de... Auburn Alabama’daki Ludwig von Mises Institute’ün ekonomistlerinden Mark Thornton’a göre gökdelenler ulusların zenginliğini, teknolojik cesaretlerini, hırslarını ve belki de en önemlisi kibirlerini temsil ediyor.
Roma’nın Son Günleri
Thornton’a göre gökdelenlerin yukarıda sayılan özellikleri ve insanoğlunun dünyanın en yüksek binasını yapma gereksinimi, 20. yüzyıla egemen olan ticari zihniyeti gözler önüne seriyor: zenginlik, cesaret, hırs ve kibir.
2000’lerin başındaki belli bir dönemde Andrew Lawrence, Hong Kong’daki Deutsche Bank Securities ile beraber periyodik olarak çıkan bir Gökdelen Indeksi yayımladı. 2007’ye yaklaştığımız bu günlerde belki de artık bizim daha fazla bina-projesi parametresi oluşturmamız gerekiyor. Dubai örneğini ele alırsak, Dubai belki de inşaat sektörü açısından dünya tarihinin en büyük yeniden yapılandırılmasına tabi tutuluyor. Asia Pacific Institute of Finance Singapur’un ekonomisti Claudia Zeisberger, Dubai kentini en son ziyaret ettiğinden beri bütün bu gökdelen inşaatlarının kendisine Roma’nın son günlerini hatırlattığını söylüyor.
 | | Petronas Kuleleri, Malezya |
Fazla Para
Hindistan’da Yeni Delhi yakınlarında 140 katlı bir gökdelen yapılması planlanıyor. 2008’de Güney Kore yaklaşık 580 metre yüksekliğindeki Uluslararası Ticaret Merkezi’ni tamamlamış olacak. Bu örneklere benzer dev gökdelen projeleri Avusturya’dan Rusya’ya ve Brezilya’ya kadar birçok diğer ülkede de düşünülüyor. Thornton’a göre ülkelerin şu an içinde bulundukları durum düşünüldüğünde gökdelen projelerinin artması oldukça mantıklı.
Federal Reserve, Bank of Japan ve Avrupa Merkez Bankası faiz oranlarını artırsa bile pazarlarda hala fazla para bulunmakta. Yanlış para politikaları, Londra, Şangay, Tokyo ve dünyanın diğer ülkelerine çılgınlığına varan düzeyde yatırım yapılmasına neden oluyor. Aşırı yatırım ve finansal spekülasyonlar 20. yüzyılda ülkeleri Gökdelenlerin Laneti’ne iten nedenler oldu. Tesadüf ya da değil, yıllar boyu tarih, bu tip projelerin gerek mimari ve gerek diğer alanlardaki teknik yeniliklerin haberciliğinden çok ekonomik patlamaların habercisi olduğunu gösterdi. Ülkelerin dünyanın en yüksek binasına sahip olma tutkusu, o ülkelerin yatırım ve kredi notunun ve devamında ekonomik güvenilirliğinin artması ile paranın aniden o ülke içine akışının başlamasına eş zamanlı olarak gelişiyor.
 | | Empire States Binası, New York |
2007 yılı bizlere ne gösterir... Şu anki para piyasası ve küresel pazara bakıldığında pek net değil. Net olan krizlerin devam edeceği. Bu durumda 2007 yılında Gökdelenlerin Laneti’ni izlemenizi tavsiye ediyorum.
Orjinal metin için tıklayınız
|
Chrysler Binası, New York
ilyas çiçek
böylesi görülmedi ama görülecek YANITLA