|
Raporda çevre örgütlerinin protesto ettiği, dikkati çektiği tüm unsurlar
bir bir yer aldı: Mevcut HES inşaatları nedeniyle ormanlarda büyük tahribat
oluştu. Dere yatakları doldu. Cansuyu yetersiz. Balıklar unutuldu. Fotoğraf:
Hızır HACISALİHOĞLU / AA
Çevre ve Orman Bakanlığı ile Devlet Su İşleri (DSİ) yetkililerinin
Rize'deki vadilerde inceleme yaparak hazırladığı rapor, çevrecileri haklı
çıkardı: Hidroelektrik santrallar (HES) doğaya büyük tahribat
verdi!
Vadilerde yapımı süren hidroelektrik santral inşaatlarını
yerinde inceleyen Çevre ve Orman Bakanlığı ile Devlet Su İşleri yetkililerinin
hazırladığı raporda, ‘doğada büyük tahribatlar oluştuğu’ görüşüne yer verildi.
HES inşaatlarının her ay denetlemesi için oluşturulan kurul da, doğayı tahrip
eden 15 enerji şirketine 513 bin lira para cezası kesti.
Rize’deki
vadilerde yapımı süren hidroelektrik santral (HES) inşaatlarını inceleyen Çevre
ve Orman Bakanlığı ile DSİ yetkilileri, mevcut durum ve alınacak önlemlerle
ilgili rapor hazırladı. Yetkililerin hazırladığı ve doğada büyük tahribatlar
oluştuğu görüşüne yer verilen rapor çevreci kuruluşların bugüne kadar öne
sürdüğü iddiaları da doğruladı.
Raporda şöyle denildi:
“Mevcut
HES inşaatları nedeniyle açılan su iletim tünelleri ve cebri boruların geçtiği
alanlardaki hafriyatların gelişigüzel eğimli arazilere bırakılmasıyla orman
alanlarında büyük tahribatlar oluştu. Dere yatakları doldurularak, su akım
rejimi ve kalitesi olumsuz etkilenmektedir. Yapılan çalışmalarda gerekli
tedbirler alınmadığı için çevre kirliliği oluştu, işletmeye geçmiş tesislerde
dere yatağına bırakılacak ihtiyaç suyunun yetersiz, balık geçitlerinin de hiç
yapılmamış ya da uygun inşa edilmediği görüldü.”
Alınması gereken
önlemler
Raporda yapımı devam eden hidroelektrik santrallar için
alınması gereken önlemlerden bazıları şu şekilde sıralandı:
1- Projelerin sürdüğü alanlarda DSİ ile Çevre ve Orman
Müdürlüğü ve Tarım Müdürlüğü yetkililerinden oluşan bir kontrol kurulu
oluşturulmalı, inşaatlar her ay düzenli olarak denetlenmeli.
2- HES projelerinde dereye bırakılacak can suyunun kontrolü
amacıyla dere yataklarına debi ölçer cihazı konulmalı. Bu cihaz verileri düzenli
olarak takip edilmeli, cihaz yerleştirmeyen şirketlere de cezai işlem
uygulanmalı.
3- Bundan sonra havza değişikliği teklif
edilen projelere sıcak bakılmamalı. Dereler, havzasında akarak
değerlendirilmeli. Kanal tipi planlanan projelere tünel tipi proje önerilmeli,
bu projenin uygun olmaması halinde de o bölgede HES yapımından vazgeçilmeli.
4- Balık geçitleri ile ilgili uygulamalar projelerde yer
almalı ve uygulanmasında hassas davranılmalı.
5- Dere
yataklarına bırakılacak can suyu miktarı, son 10 yılın ortalamasının yüzde 10’u
olmalı.
6- Enerji nakil hatlarında öncelikle mevcut hatlar
kullanılmalı, bunun mümkün olmadığı durumlarda, her projeden bir hat çekilmesi
yerine bütün havzayı geçen ve tesislerin bu hatta bağlandığı bir iletim hattı
projelendirilmeli.
7- EPDK proje sahiplerinden gerekli
taahhütleri almalı ve uymayanlara gerekli yaptırımlar yapılmalı.
8- Proje sahipleri işe başlamadan önce kontrol kuruluna
bilgi vermeli ve bilgi vermeden işe başlamamalı.
Bu arada oluşturulan HES
Kontrol Kurulu’nun yaptığı denetimlerde, doğayı tahrip eden ve gerekli önlemleri
almayan 15 enerji şirketine 513 bin lira para cezası kesildi. Rize Çevre ve
Orman Müdürü Sabit Kandemir, oluşturulan kurulun bundan böyle her ay inşaat
sahalarında denetim yapacağını belirterek, doğayı tahrip eden çalışmalara karşı
gerekli cezai yaptırımların uygulanacağını söyledi.
|
