'Belleklerdeki İstanbul'

İstanbul'a dair yaşam anlatılarının sanal ortama aktarıldığı 'Belleklerdeki İstanbul' projesi kapsamında hazırlanan web sitesinde, kentin kültürel, toplumsal, ekonomik ve mekansal boyutlarını yansıtan temalar kullanıcıyla paylaşılıyor.

İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Kültürel Miras ve Müzeler Direktörlüğü ile Tarih Vakfı iş birliğinde gerçekleştirilen 'Belleklerdeki İstanbul' projesinin tanıtımı, ajansın Beyoğlu'ndaki merkez binasında yapıldı.

Proje tanıtım toplantısında konuşan İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Kurt, Türkiye'de ilk kez 1990'lı yıllarda Tarih Vakfı tarafından gerçekleştirilen sözlü tarih çalışmaları kapsamında oluşturulan projenin, ajansın desteğiyle sanal ortama taşınmasının gurur verici olduğunu vurguladı.

Kurt, karmaşık ve zengin bir kültürel karşılaşma ve dönüşüm alanı olan İstanbul'a ilişkin tanıklıklardan oluşan projenin, son 50 yılda İstanbul'da değişen seslerin, renklerin, mekanların ve insanların izini sürdüğünü söyledi.

Kültürel mirasın en önemli bileşenlerini gözler önüne seren tanıklıkların web ortamına aktarılmasının gelecek nesiller için bulunmaz bir referans oluşturacağına inandığını dile getiren Kurt, ''Sözlü tarihin bu şekilde sayısallaştırılarak ya da dijitalize edilerek saklanmaya başlanması ve bunun bir kent müzesinin başlangıcı olması gerçekten çok önemli'' dedi.

Kurt, bu çalışmanın tebriğe şayan bir proje olduğunu dile getirerek, ''Proje kamuoyuna duyurulup tanıtılmaya başladığında birçok İstanbullunun çekmecesindeki çok kıymetli insanlara ait bellek niteliği taşıyan hatıralar da bir şekilde talep edilirse, inşallah İstanbul Kent Müzesi'nin de çok ciddi bir arşivi oluşacak ve başta İstanbullular olmak üzere Türkiye'ye, dünyaya açılacak'' şeklinde konuştu.

Tarih Vakfı adına toplantıya katılan Gürel Tüzün de sözlü tarih konusunda Türkiye'de ilk çalışmaları yapan vakfın arşivinden İstanbul ile ilgili görüşme kayıtlarının sayısallaştırması ve kullanıcılara erişilir kılınması için web ortamına taşınmasının, İstanbul'un kültürel çeşitliliğinin belleğine sahip çıkmak, Türkiye'de yeni gelişen sözlü tarih-tarih birlikteliğini oluşturmak ve araştırmacıların erişebileceği bir arşiv oluşturmak amacıyla gerçekleştirildiğini söyledi.

Tüzün, yalnız İstanbul için değil, İstanbul'u merkez alarak yapılacak kitap, sergi ve diğer çalışmalar için de başvuru kaynağı oluşturmak üzere bu çalışmayı gerçekleştirdiklerini belirterek, projenin, İstanbul'un değişik nedenlerle tahrip olan belleğinden geriye kalan kişisel anlatıları bir araya toplayan, Türkiye tarihine yönelik çalışmalarda bir referans noktası oluşturan ve İstanbul'un kültürel altyapısını güçlendiren bir proje olduğunu dile getirdi.

Projenin Amacı

Proje kapsamında web ortamında oluşturulan görsel-işitsel veri tabanıyla, kentin tarihi zenginliğine ve kültürel çeşitliliğine dair kişisel anlatıları erişilebilir kılarak geleceğe taşımak amaçlanıyor.

Projenin yalnızca İstanbul'un değil, Türkiye'nin tarihine yönelik çalışmalarda bir başvuru kaynağı oluşturması ve bu konuda sergi, yayın, belgesel gibi ürünlerin hazırlanmasına temel oluşturması hedefleniyor.

Hazırlanan web sitesinde, İstanbul'u içeren yaşam öyküleri yer alıyor. Yaşam anlatılarının her birinde, çok genel anlamda Türkiye'nin, dar anlamda da İstanbul'un son 60-70 yılda gerçekleşen toplumsal, siyasal, kültürel ve ekonomik dönüşüm, değişim süreçlerinin, çok partili yaşama geçiş, ekonominin serbestleşmesi ve dışa açılması, köylerden kentlere, yoğunlaşan ve hızlanan göç, azınlıkların yoğun göçlerine neden oluşturan toplu şiddet olayları, hızlı bir kentleşme ve geniş ölçekli kentsel imar hareketlerinin izini sürmek mümkün olacak.

Proje sırasında Tarih Vakfının daha önce gerçekleştirdiği sözlü tarih çalışmalarından yaklaşık 800 kayıt sayısal ortama aktarılarak deşifre edildi. Taranan bu kayıtlardan, içerisinde İstanbul anlatısı bulunan 150 banttan 475 video klip hazırlanarak web sitesine yerleştirildi.

'Belleklerdeki İstanbul' web sitesine 'www.belleklerdekiistanbul.org' adresinden ulaşılabiliyor.

Proje kapsamında oluşturulan görsel-işitsel arşiv, aynı zamanda Tarih Vakfı Bilgi-Belge Merkezinde kullanıcılara açık olacak.