Bu Rehber Sayesinde Kapalıçarşı Artık Kapalı Kutu Değil

Orhan Veli’nin "Kapalıçarşı deyip geçme; Kapalıçarşı, kapalı kutu" dediği Kapalıçarşı’nın artık bir rehberi var. İlki geçen yıl çıkan "Kapalıçarşı Rehberi"nin güncelleştirilmiş bu yılki baskısında 62 mağaza ve dükkan yer alıyor. Bu rehber sayesinde Kapalıçarşı’nın tarihi sokaklarında kaybolmadan dolaşmak mümkün.

Kapalıçarşı’ya uğramak için bayram alışverişini bahane edebileceğiniz günlerdeyiz. İstanbul’u ziyaret edenlerin bir numaralı favorisi olan Kapalıçarşı’yı bir rehber eşliğinde gezmek için bir tur şirketine katılmanıza hiç gerek yok. Çünkü artık elinizin altında bir rehber var.

İlki geçen yıl çıkan Kapalıçarşı Rehberi’nin ikincisi bu yıl da Sarajans tarafından hazırlandı. Genel koordinatörlüğünü Sara Museri’nin yaptığı Sarajans 2 yıllık bir butik ajans. Museri: "İş hayatına atılmadan önce Türk Kalp Vakfı gibi derneklerde gönüllü olarak çalıştım. Eşimden ayrıldıktan sonra çalışmam gerektiğini düşünerek Sarajans’ı kurdum. Kapalıçarşi için bir rehber hazırlamaksa çocukluk hayalimdi. Çünkü Kapalıçarşı çok önemli ve özel bir yer. Küçükken anne ve babam alışveriş yapmaya oraya giderken ben de peşlerine takılır, her yeri karış karış gezerdim. İş hayatına başladığımda yapacağım ilk iş bir Kapalıçarşı rehberi çıkarmak diyordum ve bunu yaptım" diyor.

Kapalıçarşı’da kuyumculardan halı ve kilimcilere, gümüşten hediyelik eşyaya, deriden antikaya, konfeksiyondan bakır eşyaya kadar yok yok. Üstelik babadan oğula geçen ticaret yapma geleneğini günümüzde yaşatan tek yer Kapalıçarşı. Rehberde de Kapalıçarşı’nın bu özelliği vurgulanıyor. İkinci rehber birincisinden daha kalın ve daha çok firmayı kapsıyor. Hazırlayanlar ikinci rehberin ilkinden daha verimli olduğunu söylüyor. Geçen yıl rehberde olan firmaların yüzde yetmişi bu sene de yer alıyor. Ajans Kapalıçarşı’daki dükkanların çoğuna yer vermeye çalıştıysa da kuyumcularla olan ilişkiler daha çabuk ilerlediği için rehber mücevher ağırlıklı.

Rehberin maliyeti, içinde yer alan dükkanların verdiği ilanlar tarafından karşılansa da Sara Museri rehberi hazırlarken ticari bir amaç gütmediklerini söylüyor: "Rehberle hedeflenen insanların Kapalıçarşı’yı unutmaması ve güzelliklerinin hâlâ yaşadığını gösterirken bir yandan da dükkanların tanıtımını yapmaktı. Türkiye’nin önde gelen işadamları bile bu rehberlerden üçer-dörder tane rica etti. Hem Türkçe hem İngilizce olduğu için yurtdışına çıkanlar yanlarında götürdü ve gittikleri yerde çok ilgi topladı. Rehberin ikincisinin basılmasına bu nedenle karar verdik. Hatta daha ikinci rehber basılmadan, 'Üçüncüsü ne zaman yapılacak?' diyenler bile oldu."

Ajans rehberi hazırlarken Kapalıçarşı Derneği’nden destek gördü. Dernekle herhangi bir anlaşma yapmamalarına rağmen izin aldılar ve onların yazdığı mektuplar doğrultusunda firmalarla görüştüler.

Rehberin bir başka işlevi de Kapalıçarşı’nın imajını düzeltmeye hizmet etmesi. Sara Museri’ye göre: "Kapalıçarşı’yla ilgili esnafın turistleri dolandırdığı ve kızlara laf attığı yönünde yakıştırmalar vardır. Bu önyargılardan kurtulmak isteyen esnaf da rehber sayesinde kendini ifade etme fırsatı buldu."

Kapalıçarşı Rehberi’nden bir portre: Nick Merdenyan

Rehberde ilginç detaylar da bulmak mümkün. Örneğin kendi ifadesiyle, dünyada sadece kendisinin yaptığı bir sanatla uğraşan ve "yaprakların efendisi" diye tanınan Nick Merdenyan. Merdenyan, kedi kılı fırçasıyla Florida’dan özel olarak getirdiği difenbahya ve caladium bitkilerinin yaprağı üzerine hat sanatı uyguluyor ve Kapalıçarşı’daki Nick’s Calligraphy Corner adlı dükkanında satıyor. Aynı zamanda atölye de olan bu mekan Bizans yapımı bin yıllık bir ahır. Yurtdışında sergiler düzenleyen sanatçı, yaprakların üzerine üç büyük dine ait dualar ve iyi dilekler yazıyor. Ayrıca özel siparişler de alıyor. Bu sanatı öğrenmek isteyenlere de yardımcı oluyor ve haftada bir gün ders veriyor.

Kapalıçarşı Rehberi'nde neler var?

200 sayfalık rehber Kapalıçarşı tarihiyle açılıyor. Çarşıyı oluşturan bedestenler ve hanlar tanıtılarak kısa bir Kapalıçarşı turu yaptırıldıktan sonra kumaşlar, çantalar, lüle taşı pipolar, antikalar ve el işi takılardan söz ediliyor. İzleyen sayfalardaysa İstanbul’un 2010 Avrupa Kültür Başkenti adaylığına değiniliyor. Rehberin son sayfalarındaysa dükkanların alfabetik sırası ve Kapalıçarşı ile Nuriosmaniye’nin haritası bulunuyor. Kapalıçarşı Rehberi’nde en büyük yeri çarşıdaki dükkanları tanıtmaya yönelik bölüm kaplıyor. Bu bölümde yer alan dükkanlar sektörlere (kuyumculuk, antika, kuyum atölye, takı tasarım, saat, sanat, halı-kilim, bakır, deri, tekstil, hediyelik eşya, kafe ve restoran) göre sınıflandırılmış ve alfabetik olarak dizilmiş. Adres ve telefonların yanı sıra tarihçeleri ve genel bilgiler yer alıyor. Rehberin bir başka özelliği de Nuriosmaniye’den Kapalıçarşı bağlantılı adreslere yer vermesi.

Toplam 20 bin adet basılan rehber için özel bir dağıtım yapılıyor. Teşvikiye, Maçka, Nişantaşı, Beyoğlu ve Bağdat Caddesi’ndeki tüm cafe ve restoranlarda bulunan rehber ücretsiz. İstanbul’daki turistlere yönelik bir dağıtım da gerçekleştirilerek otellere, havaalanlarına, turizm şirketlerine ve taksilere rehber dağıtıldı. İstanbul’daki bazı büyük sitelere de 500’er adet verildi. Rehber İstanbul’un 2010 Avrupa kültür başkenti olması ve talep sebebiyle gelecek yıl da çıkarılacak.