Bütün dünyada petrol fiyatlarının aşırı yükselmesi
nedeniyle tartışmalar sürerken, Suudi Arabistan'ın petrol
üretim şirketi Aramco, çölün ortasında Hurais
Bölgesi'nde ülkenin en büyük petrol üretim tesisini inşa ediyor.
Önümüzdeki yılın haziran ayında üretime geçmesi beklenen tesisi 28 bin kişi inşa
ediyor. 10 milyar dolardan fazlaya mal olması beklenen tesisi yapmak için
işçiler, 50 dereceye ulaşan çöl sıcağında, kum fırtınalarının arasında tesisi
bitirmek için büyük çaba harcıyor.
Aramco şirketi yetkilileri, ülkede bulunan yabancı gazetecilere
Riyad-Dammam arasında bulunan ve en yakın yerleşim yerine 200
kilometre uzaklıkta çölün ortasında yer alan Hurais petrol
çıkarma tesisini gezdirdi. Şirkete ait iki Boeing 737 uçağıyla çölün ortasında
bulunan pompa istasyonundaki özel havalimanına götürülen gazeteciler, daha sonra
1 saatlik karayoluyla tesisin inşa edildiği bölgeye gitti.
Gazetecilere bilgi veren Aramco Başkan Yardımcısı Emin El
Nasir, şirketlerinin 85'inci yılını kutladığını ve Hurais projesinin en
önem verdikleri proje olduğunu belirterek, şunları söyledi:
"Bu proje için 10 milyar dolar harcıyoruz. Hatta sürekli artan malzeme
fiyatları nedeniyle maliyetin biraz daha artacağını biliyoruz. Tesisi 2009
Haziran ayında üretime açmak istiyoruz. Burası devreye girdiğinde günde 1 milyon
200 bin varil petrol üretimi gerçekleştirilecek. İnşaatın yüzde 55'i tamamlandı.
Proje Suudi Arabistan tarihinde insan eliyle yapılan en büyük projelerden biri.
28 bin kişi inşaat için çalışıyor. Amacımız Suudi Arabistan'ın üretim
kapasitesini, 2009 yılının sonunda günlük 12 milyon varile çıkarmak. Aramco
petrol piyasalarındaki en önemli oyunculardan biri. Dünyaya en kaliteli petrolü
üretebilmek istiyoruz."
El Nasir, amaçlarının 2011 yılına 50 milyar petrol rezerviyle girmek olduğunu
ve günlük olarak ürettikleri petrol kadar petrol bulmak amacıyla da her türlü
çalışmayı yaptıklarını belirtti. Nasir, dünyada yaşanan üretim sorunlarına karşı
da her zaman yedekleri bulunduğunu belirterek, "Günlük 1.5-2 milyon varil ham
petrol rezervimiz var. Bunun gerektiği zamanlarda kullanıyoruz. Daha önce Körfez
Savaşı'nda bu yedek kapasiteyi kullanmıştık" diye konuştu.
Aramco şirketi Halkla ilişkiler Müdürü Ziyad El Şiha ise,
Riyad ile Dahran arasında güney doğuda çölün ortasında yeni bir kasaba doğduğunu
belirtti.
Şiha, "Bu tesislerde çıkarılan ham petrol metan, etanol ve ağır gazlardan
arındırılıyor. Özel tanklarda depolanıyor. Sonra da ülkenin batısından doğusuna
uzanan günde 5 milyon varil petrol taşıyan boru hattına aktarılıyor. Şu anda tam
kapasiteyle kullanılmasa da her an hazır. Pompalama istasyonlarında 3 tane Rolls
Royse motor var. Gaz türbiniyle çalışan motorlarla pompalama yapılıyor"
dedi.
Aramco yetkililerinin verdiği bilgiye göre, Hurais petrol üretim tesisleri,
Suudi Arabistan'ın bugüne kadarki en büyük projesi olma özelliğini taşıyor.
Burada, Hurais ve hemen yanında yine çölde bulunan Abu Civan ve Mezalic
bölgelerinde 420 petrol kuyusundan çıkarılacak olan ham petrol işlenecek.
Gerek üretimde kullanılan teknolojilerle, gerekse üretim kapasitesiyle büyük
önem taşıyan tesisin, hemen yakınında bulunan Gavar petrol üretim tesisinde
günde 5 milyon varil petrol üretiliyor.
Verilen bilgiye göre, Aramco şirketinin günlük üretim kapasitesi temmuz
ayında 9.7 milyon varile çıkacak. Şu andaki günlük üretim ise 1.5 - 2 milyon
varil düzeyinde bulunuyor. Suudi Arabistan'ın şu ana kadar tespit edilen rezervi
ise 62 milyar varil.
Rakamlarla Hurais tesisin özellikleri
Tesiste şu anda 5 bini Suudi Arabistanlı olmak üzere 28 bin işçi çalışıyor.
Tesis bittiğinde ise üretim için bin 100 kişi çalışacak. Çalışanlar için çölün
ortasında 5 yıldızlı otel kalitesinde dinlenme tesisleri yapılıyor. Burada 16
farklı bina içinde çalışacak olanlar, 230 metrekare büyüklüğünde dairelerde
kalacak.
420 kuyudan petrol çıkarılacak ve buradaki günlük üretim, Ekvator, Katar,
Endonezya gibi ülkelerin ürettiği petrolden daha fazla olacak. Üretim için 800
kilometre enerji hattı, 900 kilometre boru hattı döşendi.
Tesiste kullanılan çelikle iki Golden Gate köprüsü yapılabilir
Yetkililerin verdiği bilgiye göre, tesisin yapımında kullanılan 145 bin ton
çelikle Amerika'da bulunan Golden Gate köprüsünden iki tane yapılabilir. Ayrıca
470 bin metreküp beton kullanıldı.
Sadece tesisin içinde, 1.5 kilometre uzunluğunda üretim borularını taşıyan
çelik iskeleler yapıldı. Toplam boru hattı 4 bin kilometre. Yani Arabistan'dan
Moskova'ya kadar boru döşenmiş oldu.
Kullanılan kablo miktarıysa 10 bin 720 kilometre. Bu da Arabistan'dan Güney
Kore'ye kadar kablo döşenmesi anlamına geliyor. Ayrıca tesiste kullanılmak üzere
300 kilometre fiber optik kablo döşendi.
Tesiste petrol üretimi yapılan kuyularda boşalan yere Körfez'den gelen deniz
suyu basınçlı olarak boşaltılacak. Bunun üretilen petrolün artırılmasını
sağlamak için çok önemli olduğu belirtiliyor.
Yeni petrol rezervleri nasıl tespit ediliyor?
Aramco yetkililerinin verdiği bilgiye göre, şirket her gün ürettiği kadar
yeni petrol yatakları bulmak için büyük çaba harcıyor. Bunun için yer üstü
inceleme, GPS teknolojisi ve jeolojik özellikleri bir arada kullanarak üç
boyutlu modellemelerle çölün altı özel olarak görüntüleniyor. Hatta bunun için
insan vücudunu görüntüleyen Emar cihazları gibi özel cihazlar
geliştiriliyor.
Aramco yetkilileri, önümüzdeki 20 yılda petrolü bulmak için nano robotları
kullanmaya hazırlanıyor. Nano robotlar, önlerine konulacak kameralarla çöl
altında bulunan kayalaşmış alanların boşluklarından geçerek yatakların yerini
tespit etmek için kullanılacak. Bunda amaç çöl altında farklı katmanlarda
bulunan petrolün yerini ayrıntılı olarak tespit edip çıkarmak.
Tespit işleminden sonra petrolü çıkarmak için özel teknikler de
geliştiriliyor. Klasik toprağı delip petrolü tek boruyla çıkarmak yerine, bir
boru içinde geçen ve toprak altında farklı yüksekliklerde yatay olarak petrol
yataklarına giden 4 boru hattı kullanmak.
Ham petrol bu şekilde 4 borudan birden çıkarılıyor. Kaynakta petrol bitip su
gelmeye başlayınca da, hemen uzaktan kumandayla o boru kapağı kapatılarak
üretimin kaliteli olarak sürmesi sağlanıyor. Günümüzde kullanılan bu teknoloji
yerine, önümüzdeki yıllarda aynı borudan geçecek onlarca üretim hattı, yer
üstünden kablosuz sistemle kumanda edilecek.
Aramco yetkilileri önümüzdeki dönemde Suudi Arabistan'da petrol üretimi için
yapılacak 130 milyar dolarlık yatırımın, 50 milyar dolarlık kısmını sadece
kendilerinin yapacağını açıkladı.
Tekfen de projede yer alıyor
Türk şirketi Tekfen de Suudi Arabistan'ın en büyük projesinde taşeron olarak
2007 yılından bu yana çalışıyor. Şirketin buradaki faaliyetlerinde 2 bin 800
kişi görev alıyor. Bunlar arasında kilit personel yaklaşık 1000 kişiyle
Türkler'den oluşuyor.
Tesisin mekanik işleri, boru montaj işlerini yapan firma, 1.5 kilometre
uzunluğundaki en büyük boru taşıma montajını, su pompalama santrallerinin
montajını üstlendi. Toplamda 21 bin ton boru, 5 bin 800 ton ekipman montajı
yapıyor. Ayrıca boya işlerini de üstlenmiş durumda.
Çöl şartları nedeniyle çalışma koşullarının ağır olduğu inşaatta iş
güvenliğine önem veren firmaya, Aramco tarafından İş Güvenliği ödülü
verildi.
|