Dubai Borca Kefil Değil

Dubai hükümeti, Dubai World’ün ödeyemediği 60 milyar dolarlık borcunun sorumluluğunu üstlenmedi. Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE) oluşturan 7 emirlikten biri olan Dubai, 60 milyar dolarlık borcunu 6 ay erteleyerek piyasaları sarsarken BAE Merkez Bankası, ülkedeki bankalara ek likidite sağlayacağını, yerli ve yabancı bankaların arkasında olduğunu açıklamıştı.

Dün ise Dubai Maliye Bakanı Abdulrahman el Salih, Dubai hükümetinin, borç erteleme isteğinde bulunan Dubai World’ün borçlarından sorumlu olmadığını söyledi. Salih, “Dubai World, hükümet garantisine dayanarak değil, projelerine göre finansman aldı. Kredi açanlar da sorumluluğu üstlenmeli” dedi.

‘Devlet - şirket farkı yok gibi’

El Salih, Dubai World’ün sahibinin Dubai hükümeti olduğunu, ancak şirketin kurulduğu andan itibaren bağımsız olduğunu dile getirdi. Borç erteleme isteğinin ardından düşüşe geçen piyasaların tepkisini de abartılı bulduklarını belirten Salih, “Borçları yeniden yapılandırmak, uzun vadede herkesin faydasına. Ancak kısa dönemde alacaklıları sıkıntıya sokabilir” dedi. Salih, bankaların BAE Merkez Bankası’nın yardımına gerek duymayacağını belirtti.

Bir başka devlet yetkilisi olan ve Dubai’nin 2010 bütçesini hazırlayan komisyonun başkanlığını yürüten Dahi Khalfan da krizin fazla büyütüldüğünü söyledi. Khalfan, “Bazı yerel şirketlerin borcuyla Dubai’nin borcu karıştırılıyor. Hükümetin borcu neredeyse yok gibi” dedi. 
Banque Saudi Fransi - Credit Agricole Group başekonomisti John Sfakianakis, Dubai hükümeti ve şirketleri arasındaki çizginin çok ince olduğunu belirterek, “İkisi arasında bir fark oluşturmaya çalışıyorlar” dedi.

Dubai çakıldı, Asya yükselişte

Dubai borsası, borç erteleme krizi sonrası ilk işlem gününde çakıldı. Kurban Bayramı sonrası ilk kez açılan Dubai Borsası’nda Dubai Finans Piyasası Endeksi yüzde 7.3 düşerken, Abu Dabi Menkul Değerler Endeksi ise yüzde 8.3 düşüş kaydetti. Dubai’deki ING Yatırım yöneticisi Yazan Abdeen, “Yatırımcılar Dubai ve Abu Dabi’yi birbirinden ayırmıyor. Ülke riski, şehirler arasında ayrım yapmıyor” dedi.

Abu Dabi’nin Dubai’nin arkasında duracağına olan güvenle Asya borsaları ise yükselişe geçti. Hong Kong borsası yüzde 3.25 ve Tokyo borsası yüzde 2.91 yükselişle kapandı. Dubai’ye en fazla kredi verenlerin Avrupa bankaları olması ise Avrupa borsalarında düşüşe neden oldu. İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1.05, Almanya’da DAX endeksi yüzde 1.05 ve Fransa’da CAC endeksi de yüzde 1.11 değer kaybetti.

ABD dengeye geldi

ABD’de BAE Merkez Bankası’nın Dubai’ye destek açıklamasına rağmen endişelerin sürmesi ve tatil sezonu alışverişlerinin başladığı Kara Cuma’da satışların bir miktar artması sebebiyle dengeli bir seyir izledi. Borsanın açılışında, cuma gününe göre yüzde 0.11 azalan Dow Jones endeksi günü yüzde 0.34 yükselişle kapattı.

Yeni stres testi

Financial Times gazetesinin haberine göre, aralarında ABD, Avrupa ve Japon bankaları ile dev sigorta şirketlerinin bulunduğu küresel boyuttaki 30 finans kurumu, gelecekte yaşanabilecek bir krize nasıl tepki vereceklerini görmek için ‘sınır ötesi’ bir teste tabi tutulacak.
Stres testine girecek kurumlardan “hayattaki vasiyeti”ni yazması da istenecek. Bu belgede, bankalar krize yakalandıkları anda ne durumda olabileceklerini anlatacak. Stres testine girecek banka ve sigorta şirketleri şunlar:

Goldman Sachs, JP Morgan, Morgan Stanley, Bank of America, Merrill Lynch (ABD), Royal Bank of Canada (Kanada), HSBC, Barclays, Royal Bank of Scotland, Standard Chartered (İngiltere), UBS, Credit Suisse, Societe General, BNP Paribas, Santander, BBVA, Unicredit, Banca Intesa, Deutsche Bank, ING (Avrupa), Mizuho, Sumitomo Mitsui, Nomura, Mitsubishi (Japonya). AXA, Aegon, Allianz, Aviva, Zurich, Swiss Re.

İMKB’de satıcılı açılış bekleniyor

Dubai’deki krize, Abu Dabi’nin müdahil olacağının anlaşılması ve Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası’nın bankalara lidikite sağlaması tansiyonu düşürse de Avrupa piyasalarındaki satıcılı seyir devam etti. Avrupa borsalarının etkisiyle bugün 4 günlük bayram tatilinin ardından özellikle İMKB’de satış yapamayan, likidite ihtiyacı olan yabancılardan gelecek satışlarla borsanın düşüşle açılması bekleniyor. Cuma günü 45.350 puandan kapatan endeks, 44.80  seviyesine kadar gevşeyebilir.

Ancak dün Dow Jones düşük bir oranda da olsa artıda kapandığından İMKB’nin satıcılı başlayacak günün ardından kapanışa doğru toparlanması bekleniyor. Bankalararası piyasada perşembe günü kapanışta 1.5050 lirayı gören dolar ise dün Londra kaynaklı işlemlerde 1.53 lirayı buldu. Dolar da 1.52 lira civarında bir açılış olabileceğine dikkat çeken uzmanlar, yurtdışı piyasaların seyrine göre doların gevşeyebileceğini belirtti.

Yasaklatan karikatür

Birleşik Arap Emirliği yetkilileri, Dubai Şeyhi El Maktum’u borç denizine batarken gösteren bir karikatür  yayımladığı gerekçesiyle önceki günkü İngiliz Sunday Times gazetesini toplattı. Yetkililer, karikatürü itici bulduklarını belirterek, “Bu geleneklerimize aykırı. İzin veremeyiz” dedi. 

Avrupa borsaları endişeli

Borsa Yüzde
ABD (Dow) 0.34
İngiltere -1.05
Fransa -1.11
Almanya -1.05
Japonya  2.91
Hong Kong 3.25
Dubai -7.30
Abu Dabi -8.31