|
zmirli inşaatçılar, Ege Bölgesi'nde faaliyet gösteren çimento fabrikaları ve hazır beton şirketlerini kartel oluşturdukları gerekçesiyle Rekabet Kurumu'na şikayete hazırlanıyor.
İzmir Ticaret Odası'nın hazırladığı rapora göre İzmir'de inşaatçılar, çimento ve hazır betonu yüzde 50 daha pahalıya kullanıyor. Çimentonun tonunu 48,39 Yeni Türk Lirası'ndan ihraç eden fabrikalar, İzmir'e 120,81 yeni liraya satıyor. Torbası 4 yeni liradan ihraç edilen çimentonun, iç piyasadaki fiyatı 6 YTL. Rekabet Kurumu, daha önce yapılan iki şikayette fiyat yükseltmek için ortak hareket ettikleri gerekçesiyle çimentoculara 2002 ve 2004 yıllarında iki ceza kesmişti. Fabrikalar, cezalara rağmen aynı uygulamalara devam ediyor. Hazır beton fiyatlarında da durum farklı değil. İnşaat sektörü İzmir'de hazır betonu İstanbul'a göre yüzde 54, Kocaeli'ne göre yüzde 47, Ankara'ya göre yüzde 41 daha pahalı kullanıyor. İstanbul'da metreküpü 56, Ankara'da 61 yeni liradan satılan hazır betonun fiyatı İzmir'de 87 YTL'yi buluyor. İzmir'den sonra hazır betonun en pahalı olduğu il ise 65 yeni lira ile Adıyaman. Çimentoda kartel oluşturulduğuna dair 2004 yılında Meclis Başkanı Bülent Arınç, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Bayındırlık ve İskan Bakanı Zeki Ergezen'e gönderilen imzasız bir şikayet dilekçesi üzerine bakanlık, konuyu İzmir Valiliği'ne sordu. Valiliğin yaptığı araştırmada, İzmir bölgesinde faaliyet gösteren beş hazır beton firması ve iki çimento fabrikasının diğer illere göre aşırı fiyat uyguladıkları tespit edildi. İzmir İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü Yapı İnceleme Şube Müdürlüğü'nün hazırlayarak bakanlığa gönderdiği raporda, hazır beton firmalarının kendi aralarında fiyat anlaşması yaptığı, hatta müşterileri paylaşarak kartel oluşturduğu, çimento fabrikalarının ise tonunu 50 Yeni Türk Lirası'ndan ihraç ettikleri çimentoyu iç piyasaya 100 yeni liradan verdiği bildirildi. Raporda şu tespitlere yer verildi: "Rekabet kanunlarına aykırı davranmaktan ötürü birkaç kez İzmir hazır beton firmaları, kanunlara ve kamuoyuna göre büyük sayılabilecek miktarlarda para cezalarına maruz kalmıştır; ancak hazır beton müşterilerine göre bu cezalar, firmaların kâr marjlarının yanında caydırıcı değildir. Müteahhitlerle yaptığımız görüşmelerde ortak kanı şudur ki probleme köklü çözüm getirilmedikçe firmalar, sistemin bu şekilde devam etmesi kaydıyla bu cezaları arada bir ödemeye razıdır."
İzmir Ticaret Odası Bina Yapım Onarım Grubu Meslek Komitesi Meclis Üyesi Mustafa Seyhan, çimentoda kartelin 5-6 yıldır devam ettiğini söyledi. Rekabet Kurumu'nun daha önce uyguladığı cezaların caydırıcı olmadığını anlatan Seyhan, net satışların yüzde 1'i kadar olan cezaların, fahiş fiyatla elde edilen kârın yanında devede kulak kaldığını ifade etti. Seyhan, diğer bölgelere göre metreküpte yüzde 49'a varan fiyat farkına hükümetin kesin çözüm bulmasını istedi. Oda, konuyu gelecek hafta Rekabet Kurumu'na iletecek. Mustafa Seyhan, çimento ve hazır betonda diğer bölgelere göre fiyatların yüksek olması sebebiyle Seyhan İnşaat olarak iki yıldır inşaat sektöründe ciddi yatırım yapamadıklarını vurgulayarak şöyle konuştu: "Bir ara Denizli'den çimento getirdik. Bir süre sonra oradaki firmalar da fiyat yükseltti. Yaptığımız araştırmada, ‘Siz İzmir piyasasına girerseniz biz de Denizli'ye gireriz.' denilerek firmaların ürkütüldüğünü gördük. Fiyatların İstanbul ve Ankara ile aynı seviyede olmasını bekliyoruz. Cezalar caydırıcı değil. 9-10 trilyon lira ceza kesilse ne olur? Kamuoyunda bu para çok büyük görülebilir; fakat söz konusu firmalar, fiyatlarına yüzde 2 zam yaparak bunu iki üç günde öder."
Bina Yapım Onarım Grubu Meslek Komitesi üyeleri olarak çimento fabrikası kurma düşüncesinde olduklarını anlatan Seyhan, karteli kırmak için başka çareleri kalmadığına dikkat çekti. Seyhan, "Ege Bölgesi'nde hangi inşaata hangi firmanın hazır beton vereceği önceden belirleniyor. Belediyelerden onay alan projeleri kendi aralarında paylaşan firmalardan kimde kalması isteniyorsa en ucuz fiyatı o veriyor." iddiasında bulundu.
Bölgedeki çimento üreticileri ise suçlamalarla ilgili olarak açıklama yapmaktan kaçındı.
Rekabet Kurumu iki defa ceza verdi
Rekabet Kurumu, Ege Bölgesi'nde faaliyet gösteren çimento fabrikalarına iki, hazır beton firmalarına bir defa ceza kesti. İlk ceza çimento fabrikalarına verildi. Şikayet üzerine 26 Aralık 1997'de başlatılan soruşturma 17 Haziran 1999'da sonuçlandı. Kurum, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun'un çeşitli maddelerinin ihlali sebebiyle çimento firmalarına toplam 671 bin 100 Yeni Türk Lirası ceza kesti. Akçansa'ya 251 bin 600, Batıçim'e 278 bin 200, Batısöke'ye 72 bin 100, Çimentaş'a 290 bin, Denizli Çimento'ya 71 bin 100 yeni lira ceza verildi. 24 Nisan 2003'te başlatılan ikinci soruşturma ise 2 Aralık 2004'te sonuçlandı. Ege Bölgesi'nde faaliyet gösteren beş çimento fabrikası ve hazır beton şirketine toplam 19 milyon 62 bin yeni lira para cezası verildi. Kurum, karara gerekçe olarak çimento fabrikalarının ortak fiyat tespit etmesini, hazır beton firmalarının ise pazar paylaşımı yapmasını gösterdi. Batıçim'e 5,7 milyon, Akçansa Çimento'ya 3,4 milyon, Çimentaş'a 2,7 milyon, Denizli Çimento'ya 2,6 milyon yeni lira para cezası uygulandı. Firmalar arasındaki anlaşmaların bildirilmemesinden dolayı verilen cezayla Denizli Çimento Grubu toplam 2,7 milyon YTL ceza aldı. Fiyat tespiti ve pazar paylaşımı ihlalleri sebebiyle Batı Beton'a 1,4 milyon, Betonsa'ya 2,3 milyon, Çimentaş'a 337 bin, Aydın Modern Beton Sanayii Ticaret'e 114 bin 400, Lafarge Beton'a ise 486 bin 400 yeni lira ceza uygulandı.
|
