Finike’de Vahşi Madencilik Sahile İniyor

Türkiye'nin coğrafi işaret tesciline sahip narenciye ürünlerinden biri olan Finike portakalı son yıllarda bereketi ovaya bakan yamaçlarda açılan mermer ocakları nedeniyle risk altında. Ancak tehdit altında olan yalnızca portakal üretimi değil. Alacadağ'dan Ernez'e sedir, ardıç ve çam ormanlarıyla kaplı ilçenin doğal çevresiyle kırsal yerleşimler ve su kaynakları vahşi madenciliğin kıskacında.

Evrensel’den Yusuf Yavuz’un haberine göre; Finike Boldağ Mahallesi'nde verilen iki yeni mermer ocağı izni ise yıkımın ilçe yerleşimine ve bir turizm yolu olan sahildeki Finike-Demre karayoluna kadar indiğini gösteriyor. Gökliman'ın sırtlarında, Likya Yolu rotasının üzerindeki bölgede açılmak istenen mermer ocakları, Bonda Tepe olarak anılan antik yerleşimlerin bulunduğu bölge için de risk oluşturuyor.

Finike merkezli Abdullah Erdoğan Madencilik şirketi tarafından Boldağ'da açılmak istenen mermer ocağı ve kırma eleme tesisi için Eylül 2023'de ÇED Olumlu kararı verildi. Yaklaşık 1000 hektarlık ruhsat sahasının ilk etapta 190 dekarında mermer ocağı açmak isteyen firma, yılda 200 bin metreküp parça ve blok mermer üretmeyi planlıyor. Bir de kırma ele tesisini içeren proje kapsamında yılda 390 bin ton mıcır üretileceği belirtiliyor. Bütün bu işlemlerden arta kalan 96 bin tonluk atık malzeme ise, yamaç arazideki pasa alanında depolanacak.

Söz konusu firmanın ÇED başvurusu sürecinde görüşleri alınan kurumlardan biri olan Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 28 Mart 2024 tarihli görüşünde söz konusu alanda mermer ocağı açılmasında bir sakınca olmadığını bildirdi. Ancak geçtiğimiz hafta mermer ocağı açılması planlanan bölgeye giderek arazideki arkeolojik kalıntıları fotoğraflayan vatandaşlar, konuyla ilgili Koruma Bölge Kurulu'na dilekçe ile başvurdu. Bunun üzerine mermer ocağı firmasının yol açma ve enerji nakil hattı çekme çalışması durduruldu.

Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nün 'acele' koduyla yazdığı ve ilgili birimlere ilettiği 5 Eylül 2025 tarihli durdurma yazısında, ruhsat sahasına ulaşım amaçlı yol ve enerji nakil hattı açılmasının bölgede bulunan 1. derece arkeolojik sit alanının bütünlüğüne zarar vereceği, ayrıca sit alanı dışında kalıntıların bulunduğu, bölgeden Likya Yolu yürüyüş rotasının geçtiği belirtilerek çalışmaların durdurulması istendi. Bölgede yapılacak yeni bir incelemenin ardından nihai kararın verileceği belirtilen yazıda, bu süre içerisinde alanda çalışma yapılmaması istendi.

Koruma Bölge Kurulu'nu uyaran vatandaşların dikkati sayesinde mermer ocağı için açılan yol güzergâhında yer alan arkeolojik kalıntıların tahribatı şimdilik durduruldu.

Finike Boldağ'da açılmak istenen bir başka mermer ocağı başvurusu da Plato Mermer firmasına ait. Plato Mermer'in Finike Boldağ'da açmak istediği mermer ocağı için yapılan başvuruya 29 Ağustos 2025 tarihinde ÇED süreci başlatıldığı duyuruldu. Yaklaşık 1000 dekarlık ruhsat sahasının ilk etapta yaklaşık dörtte birinde işletme yapılması planlanıyor. ÇED mevzuatını dolanmak için ruhsat sahasını parça parça işletmeye açan firmalar, kapasite artışına giderek ÇED filtresinden kolayca geçmenin yolunu buluyor.

ÇED başvuru dosyasında yer verilen bilgilere göre, 'dağ kesme yöntemi' ile yılda 25 bin metreküp export kalite mermer blok ile mermer moloz ve 100.000 m3/yıl pasa olmak üzere toplam 125.000 m3 tüvenan mermer (Blok + Moloz + Pasa) üretimi yapılması planlandığı belirtiliyor. Dağ kesme yöntemiyle ihraç edilen ülke coğrafyasının toprağı, suyu, ağacı yok edilirken, yüzeysel kurum görüşleriyle izin verilen yıkım, yaşam için bir tür idam fermanı anlamına geliyor.

Antik yerleşimlerin olduğu bölgede açılmak üstenen mermer ocağı için Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü 2 Kasım 2021 tarihinde 'sakınca yoktur' şekilden görüş vermiş. Ancak yerel halkın yaptığı başvuruların ardından alanda yeniden inceleme yapılacağı belirtiliyor. Boldağ Mahalesi'nin sırtında yer alan ruhsat sahasında yeni bir sit alanının tescil edilip edilmeyeceğini ise yapılacak çalışmaların sonucu belirleyecek. Ancak burası yalnızca kültürel miras açısından korunması gereken bir bölge değil. İlçe merkezine kadar inerek yerleşimleri de tehdit etmeye başlayan bölgedeki mermer ocaklarının nereye kadar ilerleyebileceğinin de göstergesi. Turizm, tarım, hayvancılık, su, deniz kirliliği ve birçok başka alanı doğrudan etkileyen vahşi madenciliğin geldiği nokta, özelikle Antalya gibi bir kent için yol ayrımına işaret ediyor. Ya vahşi madencilik, ya da tüm değerleriyle Antalya.

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.