|
b>Brezilyalı mimar de Aguiar'dan gecekondulara farklı bir yaklaşım: Gecekondunun ruhu var.
Brezilyalı mimar Douglas Vieira de Aguiar'ın 22. Dünya Mimarlık Kongresi'nde ele aldığı konu, Porto Alegre'nin popüler yapıları haline gelen "favela"lar, yani gecekondulardı. De Aguiar, şehircilik anlayışının, Brezilya'daki bu yoksul yerleşim alanlarıyla birlikte yeniden ele alındığını belirtiyor. Politikacıların kaotik bulduğu gecekondu yerleşimlerinin sosyal konutlardan çok daha "yaşayan, ruhu olan yerler" olduğunu söylüyor.
-Favelaları popüler mekanlar haline getiren sebepler nelerdir?
de Aguiar-Favelaların geçmişi 40-50 yıl öncesine dayanıyor. Nüfusu 500 bini geçen kentlerde ortaya çıkan bir yapılanma türü. Ben örnek olarak Porto Alegre'nin güneyindeki bir bölgeyi seçtim. Kendi kendine gelişen bu yerleşim alanları, daha önceleri kentsel disiplin açısından sorunlu bulunsa da bugün ilgi görüyor.
Çünkü zamanla ilginç, hoş yaşam alanlarına dönüştüler. Sebebi ise bu kontrol edilemeyen yayılmanın doğal sonucuydu. Sonuçta insanlar bu yerleşim mekanlarında kendileri için uygun yaşam ortamlarını kendileri belirliyor. Küresel zaferin ilan edildiği bugünlerde kentsel gelişim ya da şehircilik üzerine pek söz söylenemiyor. Oysa şehirciliğin karmaşık bir gerçekliği var. Favelalar da geleneksel şehirlerin yansıması gibi.
-Konuşmanızda "yeni şehircilik" kavramından bahsettiniz. Favelaları bu anlamda alternatif mekanlar olarak mı görüyorsunuz?
de Aguiar-Şehircilik, düzenleme misyonunu bir kenara bıraktı. Bu da yeni şehirciliği doğurdu. Favelalar bu bakımdan kentsel sağduyuyu oluşturan unsurlar taşıyorlar. Geleneksel şehir kavramını sorguladığımızda da favelalarla benzer pek çok özellik görüyoruz.
-Nedir bu ortak noktalar?
de Aguiar-Gerçek kentsel mekan olmanın koşullarını sorgulamak gerekir. Bunlardan biri ekonomik koşullardır. Çünkü bir kentte aktif bir dolaşım, alım-satım, yeni binaların yapımı gibi bir hareketlilik olması gerekir. Oysa favelalara alternatif yapılan sosyal konutların gayrimenkul değeri düşük. Bir diğer koşul da sosyal boyut.
Favelalarda mahalleler arası ilişki, alışveriş vardır, dolayısıyla ekonomik çeşitlilik de söz konusudur. Ayrıca gerçek kentsel çevrelerdeki bu çeşitlilik estetiğe de yansır. Farklılık ve canlılık, estetik deneyimi de güçlendirir.
Bu mekanlarda, yaşayan, ruhu olan bir dünyayla karşılaşırsınız. Bu da nesneleşmeye alternatif sunar. Gerçek kentsel ortamı sağlayan şey, sağduyuda, pratik nedenlerde yatar. Çünkü sokağı, hayatı odak alır. Kısacası yıllar önce saklanması, kaldırılması gereken yerler favelalardı, yerine sosyal konutlara ağırlık verilirdi. Şimdiyse halka inme süreci yaşanıyor.
-Favelaların kentle organik bir ilişkisi var mı, yoksa kentten kopuk mu?
de Aguiar-Favelalar kentin çevresindeler ve kentin avantajlarından faydalanıyorlar. Şehirden kopuk değil, şehrin içinde gibiler.
Kentle favelalar arasında bir gerilim yok mu?
de Aguiar-Tam tersi, kentle ekonomik ve sosyal anlamda aktif bir ilişki kuruyorlar. Şehrin parçası oldukları için kentli orta sınıf insanını da içlerine çekiyorlar. Çünkü çeşitlilik orada daha çok, daha ucuz alışveriş olanakları var.
Özlem Altunok
|
