|
BM’nin Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da düzenlediği tarihi
önemdeki iklim zirvesinde, dünyayı en çok kirleten ülke olan ABD’nin Başkanı
Barack Obama dahil 100 liderin katılacağı perşembe ve cuma günkü kapanış
oturumları yaklaşırken, kriz çıktı. Küresel ısınmaya çare bulmak için 192
ülkenin katılımıyla bir hafta önce başlayan konferansta, dün ‘G77-Çin’ adı
verilen, Çin ile Hindistan’ın önderliğinde 135 ülkenin oluşturduğu gelişmekte
olan ülkeler bloğu beş saatliğine işbirliğini askıya aldı.
Dünyanın ‘hararetini artıran’ krizin sebebi, bloğun, Batılı ülkelerin baskısı
altında kalan ev sahibi Danimarka’yı, Kyoto Protokolü’nü öldürmeye çalışmakla
suçlaması. Dün 135 ülkenin çalışma gruplarına katılmayı reddetmesiyle durma
noktasına gelen konferansa, Kyoto Protokolü’nün geleceğine daha çok
odaklanılacağı garantisi alan Afrikalı delegeler akşam saatlerinde geri döndü.
Ancak kara kıtanın devi Nijerya’nın temsilcisi “İklim için kırmızı alarm
çalıyor. Afrika’nın haline bakın, kuraklığa bakın, iklim değişikliğinden
kaynaklanan göçe, iklim mültecilerine bakın” uyarısını yapıp ekledi: “Kyoto’nun
ölmemesi için Çin’le Hindistan kesinlikle bizim arkamızda.” Cezayir de Kyoto
için özel oturum talep etti.
Yoksullar Kyoto kazanımlarını kaybeder
Yoksul ülkeler, gelişmiş ülkelere karbon salımını azaltmaları için bağlayıcı
hedefler koyarken, gelişmekte olan ülkelere koymayan Kyoto’nun öldürüleceği ve
kendilerini kaale almayan başka bir anlaşma yaratılacağı şüphesiyle kazan
kaldırdı. G77 bloğu, gelişmiş ülkelerin Kyoto’nun getirdiği gaz salımı
kesintisini 2012 sonrası da uygulaması gerektiği aksi takdirde pek çok ülkenin
ya sular altında ya da susuz kalacağı uyarısı yapıyor. Eylemcilerden de
“Afrika’yla birlikte duruyoruz-Kyoto hedefleri şimdi” sloganı
yükseldi.
Ancak ABD ile AB, Kyoto’nun yerini alacak tümüyle yeni bir anlaşma yapılıp
yeni hedefler koyulması için bastırıyor. O takdirde Kyoto’nun kendilerine
getirdiği birçok kazanımı kaybedecek yoksullar da protokolün karbon salımını
azaltmaya yönelik uluslararası bağlayıcılığı olan tek anlaşma olduğuna ve yoksul
ülkelere temiz enerji projelerine yatırım yapmaları için para aktarılması gibi
işleyen mekanizmalar içerdiğine dikkat çekiyor.
G77’nin baş
müzakerecisi Lumumba Di-Aping, işbirliğini askıya almalarını gerekçelendirirken,
“Konferansa başkanlık eden Danimarka İklim Bakanı Connie Hedegaard tüm
demokratik süreçleri ihlal etmekte kararlı” tepkisini de gösterdi. Gelişmekte
olan ülkelerin bazıları, krizden ‘ikiz hat’ formülüyle çıkmayı öneriyor. Buna
göre Kyoto’nun azaltım hedefi koyduğu ülkeler (ABD dışındaki tüm gelişmiş
ülkeler) bu şemsiyenin altında kalmaya devam edecek, Kyoto’yu onaylamamış ABD
ile Çin, Hindistan, Rusya gibi gelişmekte olan büyük ülkeler yeni bir protokolle
kendilerine azaltım hedefi koyacak. (afp, bbc)
|
