İlk İklim Krizi: Gelişmekte Olan Ülkeler Gitti Geldi!

BM’nin Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da düzenlediği tarihi önemdeki iklim zirvesinde, dünyayı en çok kirleten ülke olan ABD’nin Başkanı Barack Obama dahil 100 liderin katılacağı perşembe ve cuma günkü kapanış oturumları yaklaşırken, kriz çıktı. Küresel ısınmaya çare bulmak için 192 ülkenin katılımıyla bir hafta önce başlayan konferansta, dün ‘G77-Çin’ adı verilen, Çin ile Hindistan’ın önderliğinde 135 ülkenin oluşturduğu gelişmekte olan ülkeler bloğu beş saatliğine işbirliğini askıya aldı.

Dünyanın ‘hararetini artıran’ krizin sebebi, bloğun, Batılı ülkelerin baskısı altında kalan ev sahibi Danimarka’yı, Kyoto Protokolü’nü öldürmeye çalışmakla suçlaması. Dün 135 ülkenin çalışma gruplarına katılmayı reddetmesiyle durma noktasına gelen konferansa, Kyoto Protokolü’nün geleceğine daha çok odaklanılacağı garantisi alan Afrikalı delegeler akşam saatlerinde geri döndü. Ancak kara kıtanın devi Nijerya’nın temsilcisi “İklim için kırmızı alarm çalıyor. Afrika’nın haline bakın, kuraklığa bakın, iklim değişikliğinden kaynaklanan göçe, iklim mültecilerine bakın” uyarısını yapıp ekledi: “Kyoto’nun ölmemesi için Çin’le Hindistan kesinlikle bizim arkamızda.” Cezayir de Kyoto için özel oturum talep etti. 

Yoksullar Kyoto kazanımlarını kaybeder

Yoksul ülkeler, gelişmiş ülkelere karbon salımını azaltmaları için bağlayıcı hedefler koyarken, gelişmekte olan ülkelere koymayan Kyoto’nun öldürüleceği ve kendilerini kaale almayan başka bir anlaşma yaratılacağı şüphesiyle kazan kaldırdı. G77 bloğu, gelişmiş ülkelerin Kyoto’nun getirdiği gaz salımı kesintisini 2012 sonrası da uygulaması gerektiği aksi takdirde pek çok ülkenin ya sular altında ya da susuz kalacağı uyarısı yapıyor. Eylemcilerden de “Afrika’yla birlikte duruyoruz-Kyoto hedefleri şimdi” sloganı yükseldi.  

Ancak ABD ile AB, Kyoto’nun yerini alacak tümüyle yeni bir anlaşma yapılıp yeni hedefler koyulması için bastırıyor. O takdirde Kyoto’nun kendilerine getirdiği birçok kazanımı kaybedecek yoksullar da protokolün karbon salımını azaltmaya yönelik uluslararası bağlayıcılığı olan tek anlaşma olduğuna ve yoksul ülkelere temiz enerji projelerine yatırım yapmaları için para aktarılması gibi işleyen mekanizmalar içerdiğine dikkat çekiyor. 
G77’nin baş müzakerecisi Lumumba Di-Aping, işbirliğini askıya almalarını gerekçelendirirken, “Konferansa başkanlık eden Danimarka İklim Bakanı Connie Hedegaard tüm demokratik süreçleri ihlal etmekte kararlı” tepkisini de gösterdi. Gelişmekte olan ülkelerin bazıları, krizden ‘ikiz hat’ formülüyle çıkmayı öneriyor. Buna göre Kyoto’nun azaltım hedefi koyduğu ülkeler (ABD dışındaki tüm gelişmiş ülkeler) bu şemsiyenin altında kalmaya devam edecek, Kyoto’yu onaylamamış ABD ile Çin, Hindistan, Rusya gibi gelişmekte olan büyük ülkeler yeni bir protokolle kendilerine azaltım hedefi koyacak. (afp, bbc)