|
Dünya bir felakete doğru gidiyor... Hiç vakit geçirilmeden gerekli önlemlerin alınmaması halinde insanlığın geleceği tehlike altına girebilir!" Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Programı tarafından çeşitli ülkelerden yaklaşık 400 uzmanın katkısıyla hazırlanan ve 1000 uzman tarafından gözden geçirilen raporda yer alan bu ifadeler, bugüne kadar dünyanın ve insanlığın geleceğine ilişkin en karamsar tabloyu gözler önüne serdi.
Kenya'nın başkenti Nairobi'de dün açıklanan 570 sayfalık raporda, dünyadaki kaynakların, yerine yenisi konulamayacak bir hızla tüketildiğine dikkat çekiliyor ve insanın bu şekilde yaşamayı sürdürmesi halinde soyunun devamının bile tehlikeye girebileceği vurgulanıyor.
Raporda yer alan yeryüzünün ekosistem haritasında, Türkiye'nin "kritik ya da tehlike altındaki" ülkeler arasında gösterilmesi dikkat çekiyor. Dördüncü Çevreye Küresel Bakış (GEO-4) isimli rapora göre, son 20 yılda gezegenin sağlığına dair hemen her gösterge kötüye giderken gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen zenginlik üçte bir oranında arttı. Afrika'da ise kişi başına düşen gıda üretimi 1981'den bu yana yüzde 12 azaldı.
6. büyük tükeniş yolda
Küresel ısınma, sürdürülebilir olmayan kalkınma modelleri, artan nüfusun beslenmesi ve türlerin soylarının tükenmesi konusunda acilen adım atılması gerekliliğine vurgu yapılan raporda, dünyanın bu gidişini tersine çevirmek için harekete geçme anlayışının eksik olduğu belirtiliyor ve "İnsanoğlu artık çevreye yönelik tehditleri anlamak ve yönetmek için araçlara sahip, fakat bunları gereği gibi kullanmıyor" deniliyor.
İhtiyaçların hiç bu kadar acil, zamanın ise hiç bu kadar uygun olmadığına işaret edilen raporda "gerek bugünkü gerekse bundan sonraki nesillerin devamı için hemen harekete geçmenin acil ve zorunlu olduğunun'' altı çiziliyor.
Günümüzde dünyanın 6 milyarı aşan yoğun nüfusunun 2050'de yaklaşık 8-10 milyara ulaşabileceği belirtilerek yerkürede yaşam için gerekli olan kaynakların yeterliliği sorgulanıyor. Gezegendeki doğal kaynakların sistematik şekilde yok edilmesiyle ülke ekonomilerinin geleceğinin tehdit altında kaldığı kaydedilerek "çocuklarımızın ileride bu faturayı ödeyemeyebileceğine'' dikkat çekiliyor. Biyoçeşitliliğin korunmasının gerekliliğine vurgu yapılarak yeryüzünde son 450 milyon yıl içinde nice türün yok olduğu 5 dönem geçirildiği hatırlatılan raporda, bu dönemlerin sonuncusunun 65 milyon yıl önceye uzandığı belirtilerek "Altıncı büyük tükeniş yolda... Felaket bu kez insanoğlu eliyle yapılıyor...'' ifadesi kullanılıyor.
Çevreye saldırı
Raporda, liderlerin, önceliği "çevrenin zararına kalkınma''ya değil, "kalkınma için çevreye'' vermeleri isteniyor, aksi takdirde insanlığın geri dönemeyeceği bir yola gireceği belirtiliyor.
Gelişmiş ülkelerde giderilen bazı çevre problemlerinin, kalkınmakta olan ülke halklarının refahını tehlikeye attığı kaydediliyor. Azgelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde yaşayan milyarlarca insanın gelişmiş ülkelerde çözümlenmiş, kirli sulardan bulaşan hastalıklar gibi, nispeten çözümü kolay sorunlar yüzünden sağlıklarının tehlike altında kaldığı ifade ediliyor.
Çevrenin korunması amacıyla alınması gereken önlemlerin öncelik taşıdığının dünya liderlerine hatırlatıldığı raporun önsözünü yazan BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun "Çevreye yöneltilen bu saldırı, insanoğlunun son yıllarda kaydettiği gelişmeleri baltalıyor" ifadesini kullandı. Rapor, sürdürebilir kalkınma anlayışını BM'nin ana amaçlarından biri haline getiren, Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu toplantısının 20. yıldönümünde yayımlandı.
Bu raporların ilk örneğini, 1987'de adını eski Norveç başbakanından alan "Brundtland Raporu-Ortak Geleceğimiz" oluşturuyor. BM Çevre Programı'nın Genel Direktörü Achim Steiner, dünyada var olan sorunların üzerine yenilerinin eklendiğini söyleyerek "Brundtland'den bu yana yeteri kadar uyarı sinyali verildi. Umarım GEO-4 bunların sonuncusu olur" dedi.
|
