İran Depreme Karşı Başkentini Değiştirecek

İran’da sırtını Elbruz dağlarına vermiş ve nüfusu 14 milyona dayanmış Tahran’ın başkent olarak günleri artık sayılı. Kaçar Hanı Ağa Muhammed Han’ın 1795’te ülkenin siyasi, ekonomik ve kültürel başkenti yaptığı Tahran’ın ciddi bir depremde yerle yeksan olma ihtimali, yönetimi, yeni başkent arayışına itti.

Hükümet ile meclis arasında uzlaşma görevi yapan rejimin kilit kurumu Düzenin Yararını Teşhis Konseyi yeni bir başkent planına onay verdi. Teklifin bizzat dini lider Ayetullah Ali Hamaney’den geldiği belirtildi. Komple kent değil yönetim organlarının nakledileceği yeni başkent ya sıfırdan bir yerde kurulacak ya da fay hattında olmayan kentlerden biri seçilecek.

Başka bir yeri başkent edinme önerisi ilk olarak 20 yıl önce gündeme gelmişti. Ancak hükümet öneriyi 2003’te ülkenin güneydoğusundaki Bam kentini yıkıp 40 bin kişinin ölümüne yol açan depremin ardından ciddiye almaya başladı. Uzmanlara göre Tahran biri 100 km uzunluğunda 100 fay hattı üzerinde duruyor. Büyük bir depremde batı ve kuzey kesimlerindeki binaların çoğunun yıkılacağı öngörülüyor.

Kum-Delican arası münasip

Tahran Azad Üniversitesi Temel Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Bahram Akaşeh, bir sismolog olarak Tahran’ın başkent olarak seçilmesini ‘yanlış tercih’ diye niteleyip “Kentte 8 büyüklüğünde deprem olasılığı var. 40 yıl önce uyardım, beni dinleselerdi Tahran böylesine devasa bir kente dönüşmezdi. Şimdi tamamen kontrol kaybedildi. Tahran her geçen gün daha da büyüyor” dedi. Akaşeh, yeni başkentin 2 bin yıldır deprem görmemiş Tahran’ın 147 km güneybatısına düşen Kum kenti ile buradan 60 km güneyde Merkezi eyaletinin Delican kenti arasındaki bölgede yapılmasını önerdi. Geçen yüzyılın başında 250 bin olan nüfusu son Şah Rıza Pehlevi döneminde hızla artan ve 1979 devriminden sonra da çekim merkezi olmayı sürdüren Tahran’dan önceki başkentler İsfahan, Kazvin, Şiraz, Meşhed ve Hamedan’dı.