|
İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından ilk kez açıklanan
güven endeksine göre, iş dünyasının krizde dip yapan güveni ve gelecek umudu
yeni yılla birlikte artışa geçti. İTO’nun İstanbul Ticaret
Üniversitesi işbirliğiyle gerçekleştirdiği ve mevcut durum tespiti
olarak gösterilen İstanbul Piyasa Güven endeksi 90.19 olurken,
yine ilk kez açıklanan gelecek beklentisini temsil eden İstanbul Piyasa
Eğilim endeksi ise 96.48 şeklinde gerçekleşti. Endekslerin 100’den
büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği gösteriyor.
Merkez’in endeksi 102Merkez Bankası tarafından geçen ayın sonunda açıklanan ocak
ayı reel kesim güv endeksi ise 13 ay aradan sonra ilk kez 100’ü aşarak 102
seviyesine ulaşmıştı.
Endekslerin üç yılık araştırma sonucu oluştuğunu belirten İTO Başkanı
Murat Yalçıntaş, ekonominin lokomotifi gıda, tekstil, inşaat,
turizm, taşıt araçları ve yan sanayi, metal eşya-makine ve elektrik
sektörlerinden İstanbul’daki 1000 firmanın yöneticisiyle yüz yüze görüşüldüğünü
söyledi. Yalçıntaş’a göre, Ekim 2006’da 100.44 olan güven endeksi, krizin en
şiddetli dönemi olan Ekim 2008’de 69.56 ile en düşük seviyesine ulaşmıştı.
Bu en düşük seviyesine göre endeksin ocak ayında yüzde 29’luk bir artışla
90.19’a ulaştığını açıklayan Yalçıntaş, “Piyasa Eğilimi ve Beklentisi ise krizde
70.89’la dibi görmüştü. Buradaki artış da yüzde 36.1. Rakamlar neredeyse kriz
öncesine döndü. Yani iş dünyası ‘temkinli iyimserlik’ içinde. İşadamları kriz
etkilerinin artık geride kaldığını düşünüyor” dedi. İTO, endeksleri üçer aylık
periyotlarla açıklayacak.
Mayısta 100’ü aşar
Verilerin 100’e yakın ancak hâlâ ‘temkinli’ olduğunu vurgulayan Yalçıntaş,
mayıs ayında açıklayacakları rakamların ise 100’ü aşacağını ve eğilimin iyimsere
döneceğini söyledi. Endeksin 100’ün üzerine çıkmasının krizden çıkış anlamına
geldiğini kaydeden Yalçıntaş, “Böyle bir ortamda doğru kararlar için sağlıklı
veriler lazım. Ekonomi psikolojik etkenlerin ağırlıklı olduğu bir dal. Piyasanın
beklentileri ve eğilimleri çok önemli” dedi. Dünya ölçeğinde bu tip çalışmaların
test süresinin 12 ay olduğunu aktaran Yalçıntaş, sonuçları karşılaştırmak ve
yüzde 100 emin olduktan sonra açıklamaya karar verdiklerini vurguladı.
Yalçıntaş, İTO’nun Türkiye’nin ilk fiyat endeksini 1927 yılında açıkladığını da
hatırlattı.
Siyasi istikrarsızlık vurdu
Türkiye’de piyasa güveni ve beklentilerindeki düşüşün 2006’dan sonra düşmeye
başladığını hatırlatan Yalçıntaş, bunun sebebini ise 2007’de Türkiye’nin içine
düştüğü siyasi istikrarsızlığa bağladı. Yalçıntaş, rakamların da bu görüşü
desteklediğini vurguladı. Türkiye’nin gündemine ekonominin oturmasıyla çıkış
trendinin başladığını belirten Murat Yalçıntaş, “İş dünyası 2006 yılında
yarından umutluydu, 2007’den itibaren yarın ‘soru işareti’ oldu. 2008’de soru
işaretleri en dibe vurdu. Sonra kötümserlik yavaş yavaş azalmaya başladı” diye
konuştu.
Piyasa Eğilim ve Beklenti Endeksi’ne göre, iş dünyasının gelecek altı ay için
genel ekonomik durum beklentisi 2008 Ekim’de 54.97 ile en düşük seviyeye
geriledi. Ancak iç piyasadaki canlanmayla endeks, Ocak 2010’da 86.22’ye
yükseldi. Gelecek altı aya ilişkin iş dünyasının genel ekonomik durum beklentisi
tüm sektörlerde artarken, özellikle tekstil, gıda ve taşıt sektörlerinde bu oran
daha yüksek gerçekleşti.
‘Kriz değil küçülme yaşadık’
Türkiye’nin kriz değil ‘küçülme’ yaşadığını savunan Murat Yalçıntaş, şunları
söyledi: “Bunları karıştırmamak lazım, reçeteleri çok farklı. Bizde iflas eden
banka ya da finans kuruluşu olmadı, bu kriz değil, kriz bizim 2001’de
yaşadığımızdı. Biz bu sefer yüzde 6 ile çok ciddi bir küçülme yaşadık. Krizdeki
ülkeler yüzde 2-3 küçülürken biz kriz yaşamamamıza rağmen yüzde 6 küçüldük.
Bunun temeli 2007’deki siyasi istikrarsızlık. Çünkü biz siyasete o kadar
dalmıştık ki, gelen tehlikeyi farkedemedik, ekonomik tedbirleri alamadık.
Dünyada oluşan talep daralması bize doğrudan ekonominin küçülmesi olarak
yansıdı. Tedbir alma fırsatımız olmadı. Kriz yaşamadık diyorum ama her şey
güllük gülistanlık değil. Özel sektördeki birçok firma küçülme yüzünden kapandı.
Ama açıklanan tedbir paketlerinin büyük faydası oldu, piyasalar nefes
aldı.”
|
