Karadeniz Sahil Yolu Projesi'ne karşı
açtığı dava için gittiği memleketi Rize'nin Fındıklı ilçesinde 2005 yılında
silahlı saldırı sonucu öldürülen Avukat Cihan Eren'in ardından; çocukları, Aksu
Muhtarı ve Ardeşen Kültür Derneği tarafından sürdürülen hukuk mücadelesi zaferle
sonuçlandı. 2001 yılından itibaren sahil yolu ile ilgili olarak açılan 3 ayrı
davada, dolgu imar planını iptal eden Danıştay 6. Dairesi, deniz dolgusuyla
yapılan Karadeniz Sahil Yolu'nun tümden yanlış olduğuna dikkat çekti.
Kamu yararı yok
Danıştay, Karadeniz Sahil Yolu Rize ili Fındıklı-Aksu, Ardeşen
şehir geçişine ilişkin 1/1000 ölçekli dolgu imar planını; şehircilik ilkelerine,
planlama esaslarına, kamu yararına ve mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle iptal
etti. Kara ve hava ulaşımına yönelik altyapı tesisleri için deniz veya göllerde
doldurma ve kurutma yapılmasına' izin veren Kıyı Kanunu'nun Uygulanmasına Dair
Yönetmeliğin 14. Maddesi'nin iptali yönündeki istemi ise 60 günlük yasal süreç
içerisinde dava açılmadığı için 'süreaşımı' gerekçesiyle reddetti.
Danıştay, yerleşimle sahil güzergâhı arasında yer alan transit
yolun, trafik güvenliği açısından sakıncalı bulunduğu kararında, çevrecilerin
sunduğu ?Güney alternatif yol' projesi, hem sürdürülebilirlik ilkesi ve çevre
koruma açısından, hem de ulaşım yatırım planlamaları açısından daha anlamlı'
bulundu. Maliyet öne sürülerek deniz dolgusuyla inşa edilen Karadeniz Sahil
Yolu'nun ?kentsel gelişim açısından çevre yolu işlevi görmeyen, kentsel ulaşım
ve trafik iyileştirme açısından fayda sağlamayan nitelikte olduğu, olumsuz
trafik ve kirlilik etkileri dikkate alındığında da sakıncalar barındırdığına'
dikkat çekti.
Kararda davacıların, kıyı yolunun yenilenmesine ve yolun
kazandığı önemi itirazlarının olmadığının da altı önemle çizilirken, 1990'da
Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla oluşan yeni devlet yapıları, iktisadi yaşamda
liberalleşme gibi etkilerin Karadeniz kıyı yolunu gündeme taşıdığı, maliyet
gerekçe gösterilip kıyı dolgusu yapıldığı belirtiliyor. Kıyı tahrip edilmeden
tünel ve köprülerle geçirilen Bolaman yolu ise örnek gösteriliyor. Danıştay,
Tetkik Hâkimi Nejdet Bayram görüşlerini, daha önce yerel mahkemelerin verdiği
kararlar ile keşif ve bilirkişi raporlarına dayandırdı.
Savcıdan çevre dersi
Danıştay Savcısı Sedat Larlar'ın kararda yer alan görüşü ise tüm
Karadeniz Sahil Yolu'nun durumunu özetler gibiydi. Örnek olacak kararda şu
görüşlere yer verildi:
* Karadeniz Sahil Yolu'nun yeni güzergah yaratmadığı, oysa
kıyıyı koruyacak ve kıyı üzerindeki baskları iç kısımlara kaydıracak yeni
güzergah belirlenmesinin gerektiği * Karadeniz Sahil Yolu'nun kıyıdan
geçirilmesi nedeniyle kırsal alan nüfusu düşerken, kentsel nüfusun arttığı ve
bunun da sağlıksız bir nüfus dengesi oluşturacağı; * Bir kıyı yerleşimin
önündeki kıyının yok edilmesinin, kıyı yerleşimin önündeki kıyının yok edilmesi
ve kıyı ile yerleşme arasına transit yol yerleştirilmesinin şehircilik ilkesine
aykırı olduğu; * Doğal kıyı estetiği bulunmadığı, kaza riskinin çok yüksek
olduğu; * Karadeniz sahil yolunun yapılması ve iyileştirilmesinde kamu
yararının açık olduğu ancak üçüncü kez inşa edilmesine rağmen güzergahın
değiştirilmediği; * Sahil yolu projesi ve uygulamasının güzergah açısından
bir yenilik getirmediği, dahası doğal çevre ve kıyı üzerinde olumsuz etkiler
ürettiği; * Bir yandan sosyal eşitsizlik körüklenirken, yol inşaatlarının
doğanın tahribine neden olduğu; * Ayrıca Fındıklı'da kendi doğasıyla
bütünleşebilecek kıyı ve turizmin zarar göreceği, planların şehircilik ilkeleri,
planlama esasları ve kamu yararı açısından uygun bulunmadığı sonucuna varıldığı
anlaşılmaktadır. Bu nedenle dava konusu işlemin iptali gerektiği
düşünülmektedir."
4.7 milyar dolara mal olmuştu
1987'de ihale edilen Sinop - Sarp arası Karadeniz Sahil Yolu'nun
yaklaşık 4.7 milyar dolara mal oldu. Oysa ilk maliyet yaklaşık 1.7 milyar dolar
olarak hesaplanmıştı. 467.9 kilometrelik Samsun-Sarp geçkisinde yalnızca
Bolaman-Perşembe yolu, 3 ayrı tünel ve viyadüklerle güney yolundan geçirilmiş,
Ordu kıyıları vatandaşın tepkisiyle kurtulmuştu. Bolaman geçkisiyle 42
kilometrelik yol 27 kilometreye düşmüştü. Aynı zamanda doğal yapının yüzde
80'inin bozulduğu, plajların yüzde 90'ı tamamen yok edildiği belirlenmiş,
denizle dereler arasında yol bent oluşturduğu için sellere yol açtığı da
belirlenmişti.
Danıştay'ın iptal kararı, Rize'nin Fındıklı ilçesi Aksu
Mahallesi arasındaki bölümi ile Ardeşen ilçesi kent geçişini kapsıyor. İptal
kararına itiraz edilmesi halinde Danıştay Yüksek Kurulu son kararı
verecek.
|