|
Gazete ilanlarına bakılırsa konut talebi çok, hem de çok canlı. Eskiden
maketten konut satanlar şimdi gazete ilanından konut satıyor. Konut işinde
uzmanlaşan yap-satçıların toplantılarında konuşulanlara bakılırsa kredi faizinin
ucuzlamasına rağmen piyasa durgun. Yüzde 40 stok var. (Anlaşıldığı kadarıyla
tamamlanmış her 100 dairenin 40’ı henüz satılamamış durumda.)
Bizde konut stoğunun gerçek durumu hakkında bilgi bulmak imkânsızdır. Hiçbir
kuruluş yıl içinde tamamlanan konutun ne kadarının satıldığını, ne kadarının
satılamadığını izlemez. Tapu idaresi yeni yapıların satış rakamlarını vermez. Bu
konularda yararlanılabilecek 2 kaynak var: TÜİK binalarda yapı ruhsatı ile yapı
kullanımı izin belgeleri sayılarını, BDDK konut kredileri bakiyelerini
yayımlıyor.
Kredi talebi sınırlı
Konut kredileri bakiyesi (kullanım ve ödemeden sonra net kredi toplamı)
yılbaşında 37.5 milyar TL’ydi. Bu ayın ortasında 40.1 milyar TL’ye yükseldi.
Demek ki yıl içinde 2.6 milyar TL’lik bir artış var. Bu artış bakiyedeki artış.
Ödemeler dikkate alınırsa demek ki yılbaşından bu yana en az 3 - 3.5 milyar TL
yeni konut kredisi kullanılmış. Konut başı kredi kullanımı 60 bin TL
dolayındaymış. Konut kredisi kullanım rakamlarına bakılarak, bu yıl banka
kredisi ile satılması beklenen konut sayısının 100 bini aşmayacağı tahmin
edilebilir.
Tabii ki tüm konut satışlarında banka kredisi kullanılmıyor. Bu nedenle banka
kredisi ile yapılan konut satışları iyi bir gösterge olamaz ama, banka
yetkilileri, konut kredisi kullanmak isteyenlerin sayılarının geçen
dönemlerdekinin yarısını aşamadığını söylüyor. Gelelim konut arzı konusundaki
tek göstergeye: TÜİK’in yapı kullanım izni belgeleri sayısıyla ilgili
tespitlerine.
Şimdilik stoğa çalışılıyor
2009 yılının ilk 6 ayında verilen yapı kullanım izini belgesi sayısına göre
212.533 bağımsız konu tamamlanmış. İskânı alınmış. İskânı alınmayanların sayısı
bilinmiyor. Altı ayın izin belgelerine göre, yıllık yeni konut arzının 400-440
bini aşacağı anlaşılıyor. Ancak gerçek şu ki, tekrarda yarar var, konut stoğu
rakamları belirlenemediği için (Hatta TOKİ projelerindeki stok rakamları bile
bilinmiyor) ve de tapu kayıtlarından yeni konut satışlarına ait bilgiler
alınamadığı için konut sektöründe olan biteni doğru değerlendirme şansımız
olamıyor.
Sadece mevcut verilere dayalı olarak tahmin yapılabiliyor.
Gazetelerdeki ilanlar piyasanın canlılığının göstergesi olarak kabul
edilemez. Bırakınız yeni başlayacakları, tamamlanmış olan projelerin bile
kolaylıkla satıldığını söylemek çok zor. Tabii ki faiz indirimleri konut kredisi
kullanımını teşvik ediyor. Tabii ki bankalar, gayrimenkul teminatından
hoşlandıkları için konut kredisi vermeye istekli. Fakat bütün bunlara bakarak,
konut sektörü krizi atlattı, konut talebi canlanmaya başladı demek pek
zor.
|
