Koruma Kurulu'nda Üye Tartışması

b>Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından oluşturulan "Ankara Yenileme Alanı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu"na şehir plancısı olmayan üyelerin "şehir plancısı kadrosu"ndan atandığı iddiası tartışma yarattı. Uygulamayla kurulun üzerinde siyasi bir baskı yaratıldığı ve kurulun "koruma" niteliğinin tasfiye edilerek, içinin boşaltıldığı ileri sürülürken, CHP İzmir Milletvekili Canan Arıtman da, konuyu bir soru önergesiyle Meclis gündemine taşıdı.

Başkentte önümüzdeki yıllarda yapılması öngörülen birçok büyük projeyi onaylayacak Ankara Yenileme Alanı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na bazı üyelerin şehir plancısı olmamasına karşın, şehir plancısı kadrosundan atandığı iddia edildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 5366 sayılı "Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkındaki Yasa" ve uygulama yönetmeliği çerçevesinde oluşturulan koruma kuruluna atanan bakanlık temsilcileriyle kurulun içinin boşaltıldığı ve koruma görevinin "by-pass" edildiği ileri sürüldü.

Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, kurulun toplam dosya sayısının bin 888 olduğu kaydedilirken, görev alanı içinde Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma Islah İmar Planı, Hacıbayram ve Çevresi Kentsel SİT Alanı ile Ankara Kalesi Tarihi Kentsel SİT Alanı olmak üzere 3 SİT alanının bulunduğu bildirildi.

'Bakanlığın atamaları nasıl yaptığı soru işareti'
Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi Başkanı Zafer Şahin , yaptığı açıklamada kurula kimlerin üye olduğuna ilişkin Kültür Bakanlığı'ndan bilgi istediklerini söyledi. Şahin, üyelerin bir kısmının bakanlık tarafından atandığını, bir kısmının da YÖK tarafından önerildiğini belirterek, "Bakanlık tarafından atanan kısmının nasıl atandığı bir soru işareti. Neye göre belirlendiği, neyin göz önünde tutulduğu bilinmiyor" diye konuştu.

Ankara'daki kurulda görev yapacak üyeler belirlenirken kendilerine hiçbir şekilde görüş sorulmadığını kaydeden Şahin, bakanlığın katılımcı bir tavır izlemediğine işaret etti. Şahin, "Bakanlığın bu kurul üyelerini neye göre oluşturduğu konusunda hiçbir fikrimiz yok. Kurul üyelerinin yetkinliği konusunda da bir yorum yapamayız. Bakanlık bugüne kadar üye atamalarında nasıl bir süreç işlediğini açıklamadı" dedi.

'Yanlış değerlendirildi'
Kurulun toplam dosya sayısının bin 888 olduğu yönündeki açıklamaya işaret eden Şahin, kurulun yalnızca belirlenen bir sınır içinde yeni yapılacak projelere ilişkin kararlar alacağını belirterek, şöyle devam etti:

"Ortada henüz bir proje olmadığı için kaç dosyaya bakılacağı da belli değil. Bakanlık konuyu tamamen yanlış değerlendiriyor. Söz konusu kurul 5366 sayılı yasa kapsamında oluşturuldu. Yasa diyor ki: Yenileme alanı sınırları içerisinde yapılacak her tür yeni uygulama için oluşturulacak projeleri değerlendirmek üzere yeni bir kurul kurulur. Yenileme alanı Ankara için belirlendi, buna karşın hiçbir yeni proje yapılmadı daha. Yeni proje yapılmamışken, kurulun kaç dosyaya bakacağının açıklanması geçmişten bugüne kadar devam eden konulara da bakacağı anlamına geliyor. Bu da tamamen yanlış bir uygulama olur."

Canan Arıtman iddiaları TBMM gündemine taşıdı
CHP İzmir Milletvekili Canan Arıtman ise, söz konusu iddiayı bir soru önergesiyle TBMM gündemine getirdi. Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç'un yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na verilen soru önergesinde Arıtman, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın kurul temsilcisi atanmak üzere üniversitelerden "ismen" öğretim elamanı talep ettiğini kaydetti. Arıtman, şehir planlama ana bilim dallarında çalışan, ancak şehir plancısı olmayan üyelerin koruma kurullarına "şehir plancısı üye kadrosu" ndan atanmasının hukuken sakıncalı bir durum olduğunu ve söz konusu üyelerin plan onama ve yapma yetkisine sahip olmadığını vurguladı. Arıtman, Bakan Koç'a şu soruları yöneltti:

"Kültür ve Tabiat Varlıklarını Korumu Kurulu Yönetmeliği 2002 yılında değiştirilmesine karşın, şehir planlamacısı lisans diplomasına sahip olmayan ve üniversitelerin şehircilik dallarında görevli ya da emekli herhangi bir beş öğretim üyesinin yeter şart olarak getirilmesini kurulun teknik kapasitesini zayıflatıcı bir etken olarak düşünüyor musunuz? Kurulun üzerindeki siyasi baskıyı azaltmak amacıyla yönetmeliğin değişmesine rağmen bu baskının hâlâ devam ettiğini düşünüyor musunuz? Son dönemde bakanlık temsilcisi olarak isme talep yöntemi ile ne kadar 'şehir plancısı olmayan' bakanlık temsilcisi üniversiteler kanalıyla yeni kurul üyeliklerine atanmış, kaç kurul üyesi görevinden alınmıştır? İlgili bakanlık temsilcilerinin, kurul içindeki sayısının, son dönem uygulamalarla artırılarak, salt çoğunluğun üzerinde olmasını demokratik buluyor musunuz? Şehir plancısı 'lisans diploması' ve/veya YÖK tarafından onaylı bir denklik belgesine sahip olmayan ilgili şehircilik anabilim dalında çalışan bakanlık temsilcisi olacak öğretim elemanları için kurul üyeliğine atama kriteri olarak lisans diplomasının ön şart olarak getirilmesi yönünde üniversitelerin ilgili şehir planlama bölüm başkanlıklarına bir genelge göndermeyi düşünüyor musunuz?"