|
Libya’daki iç karışıklık sonucu ülkeyi terk eden
Türk işadamlarının BM kararının uygulanması
sonucunda bu ülkeye tekrar dönmeleri ve işlerine kaldıkları yerden devam
etmeleri epey zaman alacak. Bu nedenle Libya’da yaptıkları işlerle ilgili bazı
bilgilere sahip olmaları ve birçok önlemleri almaları gerektiğini belirtmek
istiyoruz.
1- Türkiye ile Libya arasındaki ticari anlaşmalar.
- Türkiye ile Libya arasında Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması taslak
çalışmalarına başlanmış ancak henüz imzalanmamıştır.Bu nedenle vergileme
işlemlerinde her iki ülkenin kendi mevzuatı geçerli olacaktır.
- Sosyal güvenlikle ilgili anlaşma yapılmıştır. Bu anlaşmada “Libya’da iş
yapan Türk firmaları nezdinde çalışan Türk işçilerinin hastalık, iş kazası ve
doğumdan dolayı kısa vadede nakdi yardımlarını Libya mevzuatına göre işveren
ödemekle yükümlüdür. Bu hususta doğacak ihtilafların çözümünde Libya Sigorta
Kurumu, gerek işçiye gerek Türk Sosyal Sigortalar Kurumu’na yardımcı olmayı,
mevzuatlarına ilişkin her türlü bilgiyi vermeyi taahhüt eder” şeklinde yer alan
madde, ileride Türk işçiler ile ilgi sorunların çözümünde dikkate alınacak bir
hüküm olacaktır.
- Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması 25.11.2009, Hukuki,
Ticari ve Cezai Konularda Adli İşbirliği Anlaşması da 26.02.2010 tarihinde
imzalanmış, onay beklemektedir.
2- Libya’daki mevcut durum vergi ödevleri bakımından mücbir sebep
sayıldı.
01.03.2011 tarihli 45 sayılı Vergi Usul Kanunu’na ilişkin sirkülerle Libya’da
iş yapanların vergi ödevlerini yerine getirmede Libya’daki durum mücbir sebep
olarak kabul edildi. Buna göre, bahsi geçen olaylardan etkilenen mükelleflerin
durumlarını ispat veya tevsik eden bilgi ve vesikalarla etkilendikleri süreyi de
belirtmek suretiyle gelir/kurumlar vergisi bakımından bağlı oldukları vergi
dairesine müracaat etmeleri gerekmektedir. Bu bildirim iştirak kazançları
istisnası uygulaması, şube kazançlarının 2010 kurumlar vergisi beyannamesine
dahil edilmesi, yurtdışı kazançlarının bildirimi gibi hususlardır.
3- Libya’da iş yapanlar mevcut durumlarını Dış Ticaret
Müsteşarlığı’na bildireceklerdir.
Libya’da şube veya orada şirket kurarak iş yapanlar, proje adı, yeri, iş
türü, sözleşme tarihi, iş tutarı, işin tamamlanma oranı, hakediş alacakları,
teminatları, tahliye ettikleri işçilerin durumu gibi bilgileri Dış Ticaret
Müsteşarlığı’na bildireceklerdir. Bildirim tarihi en geç 8 Mart olarak
belirlenmesine rağmen, bu bildirimde bulunmayanların gerekli yazışmayı
yapmalarında yarar var.
4- Kredi borcu olanların borçları yeniden
yapılandırılacak.
Türk bankaları Libya’da şirket kurmadan iş yapanlara 317 milyon nakdi, 1
milyar 903 milyon dolar gayri nakdi kredi, Libya’da yerleşik firmalara 24 milyon
dolar nakdi, 194 milyon dolar gayri nakdi kredi vermiş bulunmaktadır. Yani kredi
riski toplam 2.4 milyar doları bulmaktadır. Bu borçların yeniden
yapılandırılması ile ilgili çalışmalara başlanmış durumda.
5- Geçici ihracat yoluyla Libya’ya giden makine ve teçhizatların geri
getirilmesi süresi uzatılacak.
Şu anda Libya için 519.6 milyon dolar geçici ihracat izni verilmiştir.
Libya’daki makine ekipman değerinin yaklaşık 1 milyar dolar olduğu tahmin
edilmektedir. Geçici ihracatla ilgili Gümrük Genel Tebliği’ne göre; “Yurtdışı
müteahhitlik hizmetleri kapsamında geçici olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışına
ihraç edilen eşyanın, Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca verilen süre içerisinde geri
getirilmesi esastır. Söz konusu eşyanın yurtdışında kalma süresi, Gümrük
Kanunu’nun 168’inci maddesinde belirtilen 3 yıllık süreyi aşamaz. Ancak bu süre
Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca uzatılabilir. Anılan müsteşarlıkça verilecek süre
uzatım yazısı, süre bitiminden önce başvurulmak kaydıyla, ilgili gümrük
müdürlüğünce ek süre belgesi olarak değerlendirilir.” Libya’daki mevcut durum
mücbir sebep sayılarak bu sürenin uzatılması sağlanacak.
6- Türkiye ile Libya arasındaki ticari ilişkiler.
6.3 milyon nüfusu, 1.8 milyon km2 yüzölçümü, nüfusunun yüzde 97’si Sünni
Müslüman olan Libya’ya 2010 yılında yaklaşık 2 milyar dolar ihracatımız, 500
milyon dolar ithalatımız gerçekleşmiştir. İhracatımızda önemli payı demir çelik
ve metal ürünler oluştururken ithalatımızda ham petrolden ürünler ciddi bir
nispi paya sahiptir. Libya’da Türklerin kurduğu yerleşik firmaların, özellikle
inşaat firmalarının proje tutarı ciddi tutarlara ulaşmıştır.
Libya’nın geleceği insanlık ve Türk ekonomisi için çok büyük öneme sahip
bulunurken bakalım dünya finans imparatorluğu bize hangi faturaları
ödetecek?
|
