Maden Mühendisleri Odası’ndan Özelleştirmelere Tepki

Daha önce Çanakkale’nin Çan ilçesinde ruhsat ve işletme hakkını bir firmaya devretmesiyle gündeme gelen Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, internet sitesinde Çorum ve Edirne'de iki arazinin ruhsat satış yolu ile devredileceğini ve bu konuda ihalenin 26-27 Mart 2025 tarihinde gerçekleştirileceğini açıkladı.

Manisa Soma’da, Kütahya Tunçbilek’te bu satışa benzer olarak gerçekleşen rödovanslı devirlerde, hangi şartlarda, hangi ücretle, kimlere satıldığı kamuoyuyla şeffaf şekilde paylaşılmamıştı.

Sözcü’de yer alan habere göre; kurumun rödovans yönetmeliğinin söz konusu maddesinde ‘Sahayla ilgili rezerv, kalorifik ve kimyasal özellikler, jeolojik-hidrojeolojik koşullar, üretim ve pazar koşulları, sosyoekonomik şartlar dikkate alınarak Kurum tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda Kurum tarafından işletilemeyecek sahalar rödovans yöntemiyle işlettirilir.’ ifadesi bulunuyor. Buna karşın, kurum tarafından işletilmesinde ekonomik açıdan sorun bulunmayan sahaların Yeni Anadolu Madencilik AŞ (YAMAŞ) ve Kömür İşletmeleri AŞ (KİAŞ) aracılığıyla özelleştirildiği öğrenildi.

TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından plansızca organize edilen ruhsat satışları, ruhsat devri gibi özelleştirmelere dair yaptığı basın açıklamasında ihale sürecine tepki gösterdi.

Oda yönetimi yaptığı basın açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

"Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) web sitesinden yapılan ihale duyurularında, Çorum ili Dodurga ilçesi dahilindeki yaklaşık 7 milyon ton ve Edirne ili sınırları içerisindeki yaklaşık 21 milyon ton rezervli sahaların ‘Ruhsat Satış Yolu ile Devri’ni kapsayan ihalelerin 26-27 Mart 2025 tarihinde gerçekleştirileceği belirtilmiştir.

Geçtiğimiz günlerde, yine ruhsat hukuku TKİ’ye ait olan Çanakkale ili Çan ilçesi sınırlarında bulunan 27645 sicil numaralı sahanın ruhsatı ve işletme hakkı bir firmaya devredilmiştir.

Soma’da, Tunçbilek’te de ruhsat hukuku TKİ’ye ait olan birçok ruhsat Yeni Anadolu Madencilik AŞ (YAMAŞ) ve Kömür İşletmeleri AŞ (KİAŞ) gibi kurum iştiraklerinin avantajlı olarak sahaları rödövanslı olarak alma imkanından faydalanılarak iştirakler üzerinden 3. şahıslara ve firmalara rödövans ile devredilerek veya ruhsat devri yapılarak özelleştirme süreci gerçekleştirilmiştir. Ancak yapılan satışların hangi şartlarda, hangi ücretle ve kimlere satıldığının kamuoyu ile paylaşılması bir yana adeta gizlenmektedir.

Halbuki, Kurumun Rödövans Yönetmeliği’nin 35.maddesinde ‘ Sahayla ilgili rezerv, kalorifik ve kimyasal özellikler, jeolojik-hidrojeolojik koşullar, üretim ve pazar koşulları, sosyoekonomik şartlar dikkate alınarak Kurum tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda Kurum tarafından işletilemeyecek sahalar rödövans yöntemiyle işlettirilir.’ denilmektedir.

Ancak aldığımız duyumlar uygulamada, Kurum tarafından işletilmesinin ekonomik olduğu yönünde hiçbir şüphe bulunmayan sahalar bile KİAŞ VE YAMAŞ gibi iştirakler üzerinden firmalara rödövans sözleşmesi veya ruhsat devri yapılarak özelleştirilmiştir.

Kurumun 35. madde kapsamında gerçekleştirdiği ruhsat devri veya rödövans sözleşmeleriyle ilgili ilgili maddedeki şartların oluşup oluşmadığı ile ilgili kamuoyu, ilgili kuruluşlar ve meslek odaları bilgilendirilmelidir. Rödövans sözleşmelerinin ve ruhsat devri süreçlerinin Kamu İhale Kanunu kapsamında olmaması nedeniyle kamusal denetimden uzak olması göz önünde bulundurulduğunda, kamuoyunun ruhsat sahalarının tüm ayrıntılarıyla ilgili bilgilendirilmesi şeffaflık açısından son derece önemli bir husus olacaktır.

Ruhsat devri ve rödövans gibi yöntemlerle kamu zararına neden olacak uygulamalara son verilmesi hususunda yetkilileri uyarıyoruz!

-Halkımızın olan madenlerin değerlendirilmesinde kamu zararı oluşturan ruhsat devri, rödövans gibi tüm özelleştirme uygulamalarına derhal son verilmelidir.

-Kömür havzaları bir bütün olarak değerlendirilmeli, havza madenciliği esaslarına göre Kurumun kendi öz kaynaklarıyla üretim yapabildiği bir sistem hayata geçirilmelidir.

- Mevcut yapılarıyla KİAŞ VE YAMAŞ gibi TKİ iştiraklerinin, TKİ ruhsat sahalarını ihalesiz olarak alarak 3. şahıslara, firmalara devretmesine olanak sağlayan sistem, ilgili yönetmelik ve yönergelerde değişiklik yapılarak sona erdirilmeli, madencilik bilim ve tekniği açısından gerekli ve yeterli teknik çalışmalar yapılarak kamu işletmeciliğini esas alan bir anlayışla madenler işletilmeli ve işletme aşamasında talep edilen bilgi ve veriler şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmalıdır.”