Masallar Şehri Dubai İflasın Eşiğinde
Ortadoğu’nun parlayan yıldızı Dubai’nin başı küresel krizle dertte. Global kredi musluklarının peş peşe kapanmasının ardından nakit sıkıntısına düşen ülkenin İzlanda örneğinde olduğu gibi iflas edeceği ileri sürülüyor. Yapılan değerlendirmelere göre yüksek borçlanma yoluyla ülkeyi dünyanın hem eğlence hem de ticaret bakımından en cazip
|
Ortadoğu’nun parlayan yıldızı Dubai’nin başı küresel krizle dertte. Global kredi musluklarının peş peşe kapanmasının ardından nakit sıkıntısına düşen ülkenin İzlanda örneğinde olduğu gibi iflas edeceği ileri sürülüyor. Yapılan değerlendirmelere göre yüksek borçlanma yoluyla ülkeyi dünyanın hem eğlence hem de ticaret bakımından en cazip noktalarından biri haline getirme stratejisi çöktü. Kamu borcunun 80 milyar dolara ulaştığı ülkede yetkililer mevcut inşaat projelerini sürdürebilmek için gerekli nakit kaynağı bulmakta zorlanıyor. Derecelendirme kuruluşu Fitch’in hesaplarına göre Dubai’nin borç yüküne 2009 yılında 12 milyar dolar daha eklenecek. Bu arada ülkeye komşusu Abu Dabi’den 12 milyar dolar ve Amerika’nın yaralı finans devi Citigroup’tan da 8 milyar dolarlık kredi sözü geldi. Ancak toplam 37 milyar dolarlık bir ekonomiye sahip olan Dubai’nin 100 milyar dolara yaklaşan borçlarını, ekonomi dünyasının içerisinde bulunduğu kriz döneminde çevirmekte çok zorlanacağı belirtiliyor. Zira ülke ekonomisinin temelini oluşturan inşaat ve finans sektörü adeta durma noktasına geldi. Petrol gelirleri ise serbest düşüşte. Maliyetler baş döndürücü Hong Kong’un 1 Temmuz 1997’de Çin’e devredilmesiyle birlikte bölgenin yeni yıldızı olmak için harekete geçen Dubai’de başta turizm olmak üzere birçok alana milyar dolarlık yatırımlar yapıldı. Dev limanlar, havaalanları, otel zincirleri, eğlence merkezleri ve görkemli yerleşim projeleri Dubai’yi sürekli dünyanın gündeminde tuttu. Ancak yapılan ve yapılmakta olan projelerde hedef hep en büyük, en yüksek ve en pahalı olunca giderler de rekor seviyelere ulaştı. Yapımı tamamlandığında yüksekliği 800 metreyi aşarak açık ara dünyanın en yüksek yapısı unvanını alacak olan Burj Dubai ülkenin en prestijli projelerinin başında geliyor. Dev yapının yapım maliyeti ise 4 milyar doları bulacak. Bu rakam aynı binanın yüksekliği gibi baş döndürücü. 95 milyar $’lık dev proje Ancak ülkede devam diğer projelerin maliyetlerine bakıldığında söz konusu 4 milyar dolar bayram harçlığı gibi kalıyor. Zira Jumeirah Gardens adı verilen ve yapımına hızla devam edilen yeni yerleşim merkezinin maliyeti tam 95 milyar dolara ulaşacak. İnşaatı süren ve ABD’nin ünlü eğlence parkı Disnayland’in iki katı büyüklüğünde olması planlanan Dubailand projesi ise 54 milyar dolara mal olacak. Ayrıca Palm Deira ve Yas Island adında toplam maliyeti 80 milyar doları aşacak iki farklı proje de halen yapım aşamasında bulunuyor. Diğer bir ifadeyle ülkede yapımına devam edilen en büyük 5 inşaat projesinin toplam maliyeti bile daha şimdiden 260 milyar dolara yaklaşmış durumda. Bu rakam ülke ekonomisinin tam 7 katı büyüklüğünde. Kişi başına borç 65 bin dolar Türkiye’nin toplam borcu ise 360 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Bu rakam 70 milyon olan nüfusa bölündüğünde kişi başına ortalama 5 bin142 dolarlık bir borç yükü ortaya çıkıyor. Bu hesap Dubai’ye uygulandığında ise rakamlar aynı projeler gibi baş döndürücü seviyelere ulaşıyor. Zira ülkenin toplam 92 milyar dolarlık borcuna karşılık 1.5 milyonluk bir nüfusu bulunuyor. Bu da kişi başına düşen borç miktarının tam 65 bin 333 dolar olduğu anlamına geliyor. Küresel krizin daha derinleşmesi halinde ülkeye yönelik yabancı fon girişlerinde de önemli düşüşler yaşanacak. Bu da mevcut borç stokunun giderek artmasına neden olacak. Dubaili yetkililer ise borç konusunun kontrol altında olduğuna işaret ederek Citigroup ile yapılan yeni kredi anlaşmasıyla kısa vadeli nakit sıkışıklığının ortadan kalktığını vurguladı. "12 milyarı verir, tapuları alırım" Bu anlaşmaya göre ABD’li bankanın sağlayacağı 8 milyar dolarlık kredi ile öncelikli olarak kamuya ait bazı kuruluşlar fonlanacak. Ancak nakit desteği alacak şirketlerin hangileri olduğu konusunda herhangi bir açıklamada bulunulmadı. Diğer yandan Dubai’nin komşularından Abu Dabi’nin de bu ülkeye 12 milyar dolarlık kredi desteği sağlayacağı ileri sürüldü. Gelen bilgilere göre bu kaynak yardımıyla özellikle 2009 yılının ilk yarısına yönelik oluşacak nakit sıkıntılarının önüne geçilecek. Ancak görünen o ki Abu Dabili yetkililer bu yardımı Dubaili dostlarının güzel hatırı için yapmayacak. Zira Abu Dabililerin bu destek karşılığında Dubai’de inşasına devam edilen bazı prestijli projelerin tapusunu istediği belirtiliyor. Dubaili yetkililerinin verdiği yanıt ise henüz netlik kazanmadı. Ancak Dubai’ye 8 milyar dolarlık kredi verecek olan Citigroup’un da geçen sene dünyanın en büyük kamu yatırım fonu olan Abu Dabili, Abu Dhabi Investment Authority tarafından 7.6 milyar dolarlık nakit desteğiyle iflastan kurtarıldığı düşünülürse, verilmiş olan cevabı tahmin etmek çok da zor olmuyor. 6 projenin değeri Dubai’nin GSMH’sini yediye katlıyor Jumeirah Gardens 95 milyar dolar |
