‘Mavi Gözlü Kent’

Heyamola Yayınları’nın “Türkiye’nin Kentleri” adlı ilginç bir dizisi var. Bu dizide yazarlarımız doğdukları, büyüdükleri ya da gönül bağlarının olduğu kentleri, kişisel tarihleriyle birleştirerek anlatıyorlar. Bugüne dek on yedi kentimize ilişkin kitaplar yayımlandı. Geçen hafta Kiraz Şenliği kapsamındaki şiir etkinliği için Tekirdağ’a gitmeden, bu kent üstüne yeni yayımlanan Öksel Demir’in Tekirdağ Mavi Gözlü Kent adlı çalışmasını okudum.

Tekirdağ’a çok gitmişimdir; müzelerini gezmiş, iskelesinde oturmuş, kıyılarında yüzmüş, meyvelerini yemişimdir ama bilgilerimin ne kadar yüzeysel olduğunu, bu kitabı okumadan önce bilmezdim.

***

Bana bu duyguyu veren, her şeyden önce yazarın yetmiş yıllık yaşamının bütün şiirini kitabına dökebilmiş olması. Önemli bir şeydir bu. İçinizdeki coşkuyu okura sunacağım diye, kolay ve yapay duygusallıklara kayabilir kaleminiz. Şiir yazacağım diye, hiçbir özgünlüğü olmayan sıradan duyarlıklara, manzume ilkelliğine kapılabilirsiniz.

Sonra yazar, yaşam zenginliğini yansıtmak isterken kendini, anlatmak istediği şeylerin önüne geçiriverir, boş böbürlenmelerle baş başa bırakıverir okurunu.

Öksel Demir, Tekirdağ’ı yazarken bu tuzaklara hiç düşmemiş. Kendi yaşam zenginliğini, kentin tarihiyle, doğasıyla, insanıyla öyle ustaca harmanlamış ki, okuyanın tadına doyamayacağı bir kitap çıkmış ortaya.

Bu tadına doyulmazlık, yazarın şiirli anlatımının yanı sıra, anlattığı olayların ilginçliğiyle de ilgili. Söz- gelimi, Marmara dünyanın en zengin balık yatağıyken balığın ekmekten ucuz olduğu günleri anlattığı satırları, kırk yılda bir ülkenin nereden nereye geldiğini düşünmeden okumak olanaksız.

Kılıçbalığının avlandığında gösterdiği davranışlar, ünlü balıkçıların serüvenleri, akasya kokan sokaklar, okullar, en güzel ramazan pidesini yapan Kirkor Usta, 101 yaşındaki Selanik göçmeni Faruk Özvardar, öğretmenler, muhtarlar... İnsanları ve doğasıyla şiirsel bir destan Mavi Gözlü Kent.

Öksel Demir, kitabını okuyan herkesi mutlu edecek yaşam deneyimleriyle örmeyi başarmış.

***

1931’de kurulan Tekirdağ Şarap Fabrikası’nın yöreye ve ülkeye katkıları da renkli anılar eşliğinde kitapta uzun uzun anlatılıyor. Yıllar boyu içkilerinin kalitesi yanında yöre insanının ürünlerini değerlendirmesiyle de önemli bir ekonomik merkez olan fabrikayı 2006’da alan Amerikalı yeni sahipleri, yerli üzüm almayıp, dışardan ithal ediyorlarmış. Böylece Trakya köylerinde bağlar sökülmüş, yoksulluk büyümüş.

Tekirdağ Un Fabrikası’nı gezerken sık sık yaptığım gibi, safça bir soru sordum, üç un fabrikası bir kent için fazla değil mi diye. “Fabrika yalnızca bize un üretmiyor, Afrika’ya gönderiyoruz, Gana’yı bizim fabrika besliyor,” dediklerinde dünyanın hepimiz için ne kadar küçük bir eve dönüştüğünü bir kez daha anladım. Düşünsenize, Trakya’nın buğdayı un olup, gidip Afrikalı insanları doyuruyor.

Güzel şey elbette, başka ülkeleri, halkları doyurmak. Bunu yaparken hakça üretmek, hakça paylaşmak. Başkalarını doyururken kendi halkını da mutlu kılmayı unutmadan.

Bugünün dünyasında iletişim olanakları, ulaşım, alım-satım olanakları, bütün insanlık için yeni bir çağın başladığını gösteriyor. Ama bütün bunlar, ancak daha adaletli, barışçı, insanca bir dünya için kullanılabildiğinde anlam kazanacak.