|
Nükleer santral Rus şirketine ihale edilecek; Rusya,
Samsun-Ceyhan boru hattına petrol sağlayacak. Son birkaç gün içinde Türk ve Rus
yetkililer arasında sürdürülen enerji görüşmelerinden ortaya çıkan en önemli
sonuçlar bunlar. Büyük bir olasılıkla hükümet bir kamu şirketi kuracak ve bu
şirket nükleer ihaleyi kazanan konsorsiyumla ortak olacak. İşi ortak şirket
yürütecek.
Hatırlanacağı üzere, nükleer santral ihalesini tek katılımcı olan JSC
Atomstroyexport-JSC Inter Raoues-Park Teknik Rus-Türk şirketler grubu kazandı.
Aradan on ay geçmiş olmasına rağmen ihale sonuçlandırılamadı. Teklifleri açan
komisyon, önerilen kilovatsaat başına 21 sent civarındaki fiyatı fahiş
buldu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkilinin
verdiği bilgiye göre ihalenin kaderini Bakanlar Kurulu tayin edecek.
Ne olabilir?
“Ne olabilir?” diye sordu kaynağım ve cevap verdi. “İhale iptal edilir.
Tetaş’a (ihaleyi kazanan konsorsiyumla) anlaşma imzalama yetkisi verilir. Veya
yeni bir model önerilir. Yeni bir şirket kurulur. Nükleer AŞ, mesela. Veya EÜAŞ
(elektrik üreticisi kamu kurumu) görevlendirilir. Bu şirket ihaleyi kazanan
şirketle ortak olur.”
Kaynağım “En ağırlıklı olasılık budur” dedi. Öğrendiğime göre, kamunun payı
yüzde 25 mertebesinde düşünülüyor. Kaynağıma göre, bu modelin uygulaması halinde
hükümet projeye Hazine garantisi sağlayacak. Bu da finansman bulunmasını
kolaylaştıracak ve devletin satın aldığı enerjinin parasını zamanında ödemesini
teminat altına alacak. Nükleer endüstri kaynaklarından aldığım bilgiye göre, bu
düzenleme muhtemelen ihalenin iptal edileceği ve nükleer santralın devletten
devlete anlaşmalarla yapılacağı anlamına geliyor. Akla getirdiği soru ise şu:
Devlet ortaklığı ve Hazine garantisi olsaydı ilgilenen bütün şirketler teklif
verecekti. Neden diğerlerinden esirgenen imtiyaz Ruslara tanınıyor?
Ruslardan bazı tavizler alındı
“Devlet ortaklığı olsaydı biz de katılırdık ve muhteşem bir fiyat verirdik”
dedi bir enerji şirketi temsilcisi. “Bu yeni bir şey. İhale yapmadan Ruslara
yaptırıyorlar.”
Neden? Karşılığında Ruslardan bazı tavizler alındığı için. Bunlardan biri,
Başbakan’ın en sevdiği işadamlarından Ahmet Çalık’ın İtalyan devlet petrol
şirketi ENİ ile birlikte sahip olduğu Samsun-Ceyhan boru hattına petrol vaat
etmesidir. Çalık, ihalesiz aldığı boru hattı lisansını 2006’dan beri elinde
tutuyor. Ama Rusya petrol vermediği ve finansman olmadığı için iş proje
aşamasından ileri gitmedi. “Rusya son görüşmelerde ‘Biz buna petrol verebiliriz’
dedi” dedi kaynağım.”Ülkeler arasında artık böyle bir mutabakat var.”
Bu, hükümetin Çalık’a yaptığı ilk iyilik değil. Hatırlanacağı üzere, Sabah ve
ATV dahil eski Bilgin grubuna dahil medya şirketini özelleştirmeden satın
alırken Çalık, devlet bankaları tarafından cömertçe kredilendirilmişti.
Başbakan’ın damadı Berat Albayrak 2007’den beri Çalık Holding Genel
Müdürü’dür.
|
