Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Toplum ve Bilim
Merkezi, British Council ve Birleşmiş
Milletler ortaklığıyla ''İklim Meydanı'' başlıklı bir
panel gerçekleştirildi. Panelde, iklim değişimine insan faktörünün etkisi,
dünyanın birçok bölgesini vuran seller, kuraklık, alternatif enerji kaynakları
konuları tartışıldı.
ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi'nde yapılan panele,
ODTÜ Biyoloji bölümünden Prof. Dr. Meryem Beklioğlu, İTÜ
Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü'nden Prof. Dr. Nüzhet Dalfez,
Birleşmiş Milletler Ortak Program Yöneticisi Atila Uras, ODTÜ
Şehir ve Bölge Planlama bölümünden Yrd. Doç. Dr. Bahar Gedikli
ile Greenpeace Akdeniz yöneticisi Dr. Uygar Özesmi ile eşi
Oya Özesmi konuşmacı olarak katıldı.
Panelin başında
söz alan Prof. Dr. Beklioğlu, iklim değişimiyle ilgili ''dünya
ve yerküre tarihinde'' ilk kez oluyormuş gibi bir yanılsama ortaya çıktığını
belirterek, ''Yerkürenin anlayabildiğimiz jeolojik zaman dilimine, son 3.9
milyar yıllık tarihine bakıldığında iklimin sürekli değiştiği görülecektir''
dedi.
Yakın zamana bakıldığında, endüstri devrimiyle insan kaynaklı
iklim değişikliğinin tetiklendiğini anlatan Prof. Dr. Beklioğlu, bunun birçok
nedeni olduğunu belirtti.
Beklioğlu, iklim değişikliğini tetikleyen
faktörlere şu örnekleri verdi:
''İklim hep değişiyor ve bu durumu
tetikleyen pek çok faktör bulunuyor. Peki bu faktörler nelerdir? Mesela
geçtiğimiz yüzyılın başlarında Sırp bilim adamı Milankoviç'in bulduğu,
'Milankoviç Döngüsü' en çok bilinen etkilerden birisi. Yani dünyanın güneş
etrafındaki hareketinde, yörüngesinin genişlemesi ve daralmasıyla olan soğuma ve
ısınma dönemleri veya dünyanın kendi ekseni etrafında dönerken ekseninde
kayması, yalpalama yapması gibi durumlar iklim değişimini tetikleyebiliyor.
Başka bir etki de kıtaların hareketi. Her yıl Türkiye Yunanistan'a 2
santimetre yaklaşıyor. Kıtalar 250 milyon yılda toplanıyor, 250 milyon yılda
açılıyor. Toplanma ve açılma iklim değişimini de beraberinde getiriyor. Aynı
zamanda canlıların evrimini de etkiliyor. Sonra güneş lekeleri de iklim
değişikliğini tetikliyor. Lekelerin arttığı dönemde daha sıcak dönemler,
lekelerin azaldığı dönemde daha soğuk zamanları görebiliyoruz.''
Yaşanılan yeni dönemde sadece iklimin değişmediğini, ekosistemin ve
canlıların da yok olduğunu dile getiren Beklioğlu, ''Ekosistemler yaşadığımız
dünyada kullandığımız her türlü kaynağın ana hammaddeleri bize sağlayan
sistemler. Bunları önemsemeliyiz, bu değişimlerle iklim değişimine
yaklaşmalıyız'' diye konuştu.
İklim değişiminin önlenmesi ya da uyum
sağlanması konusunda birçok bilim adamının kafa yorduğunu vurgulayan Beklioğlu,
izleyicilerden birinin ''İklim değişiminin olmadığını savunanlar var, konuyla
ilgili ölçümler nedir? İklim değişikliği önlenebilir mi ve nasıl önlenir?''
sorusuna şu yanıtı verdi:
''İklim değişikliğinin olmadığını savunan
taraf uzun zamandır var. Aslında, iklimin bu kadar popüler olmasının güncel
olmasının bir nedeni de bu işten epey para kazanan kişilerin olması. İklim
değişikliği etkilerinin ismi geçmeyen projelerin desteklenme şansı azalıyor, bu
bir sektör haline gelmiş durumda.
Greenpeace Akdeniz Yöneticisi
Dr. Uygar Özesmi iklim değişikliği karşıtı ile çok vakit
kaybettiklerini belirterek, ''Diyelim ki iklim değişikliği yok, ben tasarruf
etmeyeyim mi? Ben fosil yakıtlara devamlı olarak bağlı yaşayıp, kömürü petrolü
yakıp atmosferi kirletmeye devam mı edeyim. Diyelim ki yok, ben bu şekilde
gezegeni tüketmeye devam mı edeyim?'' sorularını sordu.
İTÜ Avrasya
Yer Bilimleri Enstitüsü'nden Prof. Dr. Nüzhet Dalfez de iklim
değişikliğinin çözülmesi kolay bir sistem olmadığını ifade ederek, şunları
kaydetti:
''Bu çözülmesi kolay bir sistem değil, çünkü iklim sistemi çok
karmaşık bir sistem. Bu karmaşık sistem de çok zaman ölçekleri içeriyor. İnsanın
iklim üzerine etki ettiğini görüyoruz. İklim, bütün zaman ölçeklerinde
yerkürenin oluşumundan bu yana değişkenlik göstermiş bir şey ve bu değişkenliğe
neden olan süreçler halen etrafta.
Aslında karşımıza çıkan tablo bir
iklim değişikliği, insan etkili bir iklim değişikliği, tablosu değil. Başka bir
sürü şey olup bitiyor. Küresel değişmeden söz etmek lazım. Küresel değişme
içinde bir sürü birbiriyle etkileşen farklı şeyler var. Çevre sorunları
karşımıza çıkıyor. Başımızdaki tek dert, insan kaynaklı iklim değişmesi değil.''
(AA)
|