Ölçek 1/1 'zefre' İle Balıkçı Barınağı İçin Kolları Sıvadı

“Mimarlık eğitimi boyunca içine sıkışıp kaldığımız ‘ölçek’ kavramına farklı bir yaklaşımdır. Okutun sınırlarından kendimizi kurtarıp neler yapabileceğimizi görmektir. Yetinmeyip istediğimizi almaktır. Kendi bildiğimizi okumaktır. Sorunlarla yüzleşmektir.”

Yukarıdaki tümcelerle misyon ve vizyonunu aktaran ‘devamlı mimarlık atölye birlikteliği’ Ölçek 1/1, yeni projeleri için çalışmaya başladı. Ekip, Gaziantep’te uyguladığı ilkokul yapısının ardından Giresun’da bir balıkçı barınağına imza atacak.

Ölçek 1/1: hiu projesinin tamamlanmasının ardından yeni proje için 10-14 Ekim 2007 ve 19 23 Aralık 2007 tarihlerinde iki Karadeniz gezisi düzenleyen Ölçek 1/1 ekibi, bu gezilerin sonucunda 2008 yazında balıkçı barınağı projesinin gerçekleştirilmesine karar verdi.

 

Ayrıca, mevsimlik işçilerin barınma sorunu ve atıl durumda kalan köy okullarının yeniden değerlendirilmesi ile ilgili proje çalışmalarına da başlayan ekip, yeni dönemde Mimar Boğaçhan Dündaralp ve ITO Mimarlık Fakültesi öğretim görevlisi Saitali Köknar danışmanlığında çalışacak. Proje Ölçek 1/1:zefre olarak belirlenen ismini ise, proje alanını da içine yer alan tarihi limandan alıyor.

Balıkçı barınağının, Karadeniz sahil yolunun yapılması nedeniyle irili ufaklı birçok koyun doldurulduğu bir dönemde, köylülerin ve yerel yönetimin direnişi sayesinde korunan Giresun Espiye’ye bağlı Gülburnu Köyünde gerçekleştirilmesine karar verilmiş. Bu amaçla 22-23-24 Şubat tarihlerinde hem bürokratik başvuruları yapmak hem de köy halkı ve balıkçılarla konuşmak için bir gezi düzenleyen Ölçek 1/1, önce Espiye Belediye Başkanı, daha sonra da köydeki balıkçılarla yapılan görüşmelerin ardından proje için çalışmalara ve yapılan geziden elde edilen verilerin analizi ve değerlendirilmesine başlandı.

Şu anda Giresun’da bulunan 9 kişilik ekip, Belediye Başkanı’nın desteğini almış olmasına rağmen zorlu günler geçirdi. Balıkçı barınaklarının inşaatı için kolları sıvamaya hazırlanan, fakat köy sakinleriyle anlaşmakta güçlük çektikleri için programını ertelemek zorunda kalan Ölçek 1/1 ekibi, söz konusu barınakların sökümüne başladı. Halen malzeme eksiği olan ve bu anlamda destek bekleyen ekip 40 kişilik dönüşümlü ve 10 kişilik kalıcı ekibi ile birlikte projeye devam edecek.


Kahramanmaraş

Ölçek 1 / 1 ‘in ilk projesi Kahramanmaraş’ta, şehir merkezine yetmiş kilometre uzaklıkta bulunan Hacı Ibrahim Uşağı Köyü’nde gerçekleştirildi. Proje kapsamında, köyde bulunan ilköğretim okuluna yeni bir lojman binası inşa edildi ve okul binasında gereken tadilatlar yapıldı.

Kahramanmaraş İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne yapılan başvurunun olumlu sonuçlanmasının ardından proje için gereken verilerin toplanması amacıyla köye gidildi. Rakımı bin metre olan ve mevcut nüfusu 882 kişi olan köyde, beşinci sınıfa kadar eğitim veren Hacı İbrahim Uşağı Köyü İlköğretim Okulu bulunmakta. Okulun sadece beşinci sınıfa kadar eğitim vermesinin sebebi, öğrencilerin altıncı sınıftan itibaren taşımalı eğitim sistemi ile köye yakın diğer okullara yönlendirilmesidir .

Ölçek 1/1 tarafından yerinde yapılan incelemeler sırasında göze çarpan ilk durum, yüze yakın öğrencisi bulunan okulda sadece iki derslik bulunması ve bunun sonucunda derslerin zorunlu olarak belli seviyedeki sınıfların birleştirilmesi ile işleniyor olmasıydı. Kısıtlı imkanlarda eğitim öğretim veren okulda, göze çarpan diğer bir durum ise okulda görev yapan dört öğretmenin barındıkları lojmanlardı. Lojman diye nitelendirilen yerler, okul binası içinde öğretmenlere ayrılmış bir oda ve bina dışındaki tuvalete sonradan eklenmiş diğer bir odacıktan ibaret ve aslında çoğu ihtiyacı karşılayamayan sağlıksız birimlerdi.

Öğretmenlerin barınma koşullarının yetersizliğinin yanı sıra, okulda öğrencilerin ders zamanı dışında vakit geçirmesi ve resmi törenlerin yapılmasına olanak sağlayacak herhangi bir çevre ya da bahçe düzenlemesi de mevcut değildi.

Yapılan tüm incelemeler ve gözlemler sonucunda proje için çalışmalara başlandı; bir yandan tasarım için ilk fikirler ortaya çıkarken diğer bir yandan da projenin gerçekleştirilebilmesl için gereken maddi kaynak arayışında somut adımlar atıldı. Köyde görev yapan dört öğretmen için tasarlanacak olan lojmanda öğretmenlerin hem kişisel kullanımlarına olanak sağlayacak özel birimler, hem de ortak kullanıma açık birimler oluşturulması amaçlandı. Bu birimlerin altı hafta gibi kısa bir sürede, deneyimsiz işçi-öğrenciler tarafından inşa edilecek olması göz önünde bulundurulması gereken en önemli bir veri olarak değerlendirildi. Tasarım sürecinde proje danışmanı Han Tümertekin ile düzenli bir şekilde görüş alış verişinde bulunuldu.



Yan yana sıralanmış şekilde konumlandırılan dört özel birim, her kullanıcının ihtiyacını karşılayacak mutfak, banyo ve diğer eylemler için düşünülen yaşama hacimlerinden oluşturuldu. Ortak alan ise, öğretmenlerin bir arada vakit geçirebilecekleri, genel eylemler için tasarlanmış bir iç mekan olarak düşünüldü.

Kullanıcı eylemlerinin ve inşaat süresinin yanı sıra, tasarıma yön veren diğer bir durum da çevresel etkenler olmuş; yapı konumlandırılırken gün ışığı ve manzara yönleri göz önünde bulundurulmuş.

Öğrenciler, uygulama sürecinde inşaatın her aşamasında görev aldılar. Temel ve hatılların dökülmesinde hazır beton imkanı olmadığı için harcın hazırlanması ve betonun dökülmesi öğrenciler tarafından yapıldı. Duvar örme işlemini de, ustaların denetiminde yine öğrenciler tarafından yapıldı.

Kaba inşaatın bitmesinden sonra ise detaylı işçilik gerektiren işlerde, sıva ve boya yapılması, elektrik ve su tesisatları ile seramiklerin döşenmesi sırasında ustaların çatışmalarını denetlendi. Şantiye şartlarının, İstanbul’da alınan bazı tasarım kararlarının uygulanmasına izin vermediği anlarda gerekli değişiklikler yapılarak bu süreç tamamlandı.

Aynı zamanda, Kahramanmaraş İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile irtibata geçilerek okuldaki sıra, masa ve yazı tahtalarının yenilenmesi sağlandı ve sınıf duvarları boyandı. Okula televizyon, DVD çalar ve yazıcı alındı. Uygulama sürecinin sona ermesinden sonra eğitim döneminin başladığı hafta yapılan ziyarette ise, okul kitaplığı için çok sayıda kitap temin edildi.

Uygulama boyunca ihtiyaç duyulduğunda gelip yardım eden köylüler işlerin hızlanmasında etkili oldular. Katılımcılar kendilerini hiç yalnız bırakmayan çocuklar sayesinde alışık olmadıkları bir ortama daha kolay uyum sağladıtar.

Yerel ölçekte ses getiren proje üzerine, bir hayırsever köye yeni ve daha büyük bir okul yapılması için arsa satın aldı ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü de bu okul inşaatını programına dahil etti.