Restorasyon Adı Altında Katliam

780 yıl önce Mengücekoğlu Ahmet Şah ve eşi Melike Turan Melek tarafından yaptırılan, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Sıvas Divriği Ulu Cami ve Şifahanesi’nin 2005 yılında başlayan restorasyonu ile ilgili tartışmalar bitmiyor. Uzmanların “bakımsızlıktan yok olmak üzere” diye uyardığı cami ve şifahanenin özel bir yasa ile korunması için TBMM’ye geçen ay sunulan teklif de reddedildi.

Ulu Cami, 1228’de Mengücekoğulları hükümdarı Süleyman Şah’ın oğlu Ahmet Şah tarafından Ahlatlı Hürremşah’a yaptırıldı. Bitişiğindeki darüşşifa (hastane) ise Ahmet Şah’ın eşi ve Behram Şah’ın kızı Melike Turan Melek tarafından inşa ettirildi. Hastane, ruh hastalıklarını müzik ve su sesiyle tedavi etmesiyse ünlenmişti.

16 sütunlu cami, 23 tonoz ve iki kubbe ile örtülü ve mihrabın bezemelerinin Anadolu’da başka örneği yok. Divriği Ulu Cami ve Şifahanesi UNESCO tarafından 1985 yılında, 358 sıra numarası ile Dünya Kültür Mirası Listesi’ne dahil edildi. Restorasyon çalışmalarına 2005 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Sıvas Valiliği arasında yapılan protokol uyarınca başlandı. Ancak restorasyon beraberinde tartışmaları da getirdi.

Restorasyon terörü

Mimarlık dünyasının duayenlerinden Prof. Dr. Doğan Kuban, Divriği Ulucami ve Şifahanesi’nin adeta ölüme terk edildiğine dikkat çekerek “O bir heykel. Ve dokunulmaması gereken kutsal bir emanet. 50 yıldır çalışma yapıyoruz diye canına okudular. Bu işleri bilen yok. İşin içine ihale de girince kim ucuza yapıyorsa ona veriyorlar. Oysa bu eserler, kim daha iyi yapacaksa ona verilmeli” demişti.

Son olarak 27 Mayıs 2008 tarihinde konu TBMM gündemine kadar geldi. Sıvas milletvekilleri, Ulu Cami ve Şifahanesi’nin özel bir yasa ile korunması, restore edilmesi için yasa teklifi sundu. Hükümet adına konuşan Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin restorasyonun yakında başlayacağını, bunun için yasaya gerek olmadığını belirtti ve önerge iktidar partisinin çoğunluğu tarafından reddedildi.

Bu karara tepki gösteren restoratör Cevat Yaltıraklı, ortaçağ Türk sanat mimarisinin eşi ve benzeri bulunmayan eserlerinden Ulu Cami ve Şifahanesi’nin bakımsızlıktan ve sorumsuzluktan döküldüğünü, acınacak bir durumda bulunduğunu vurguladı.