Bakan Günay, ‘Heykel yıkılsın mı, yıkılmasın mı?’ tartışmaları için, “Koruma Kurulu’nun uygun gördüğü yönteme göre davranılacak” dedi. Ancak Kurul 5 yılda 4 farklı karar aldı. Sonrasında ne olacağı net değil.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Belediye Meclisi’nin
4’e karşı 19 oyla kaldırılmasına karar verdiği Kars’taki “İnsanlık
Anıtı” heykeli için, “Bundan sonraki süreç, Koruma Kurullarının almış
olduğu kararlar çerçevesinde işleyecek” dedi. Günay, bu konudaki tartışmaların
başından beri speküle edildiğini, kararın Koruma Kurulu’na bir proje olarak
götürüleceğini belirterek, “Koruma Kurulu’nun uygun görmesi halinde, onun uygun
gördüğü yönteme göre davranılacak. Bizim de belediyenin de bu alanda özel bir
yetkisi yok” diye konuştu.
Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu,
heykel için birbirinden farklı kararlar almıştı:
- 2 Kasım 2006: Herhangi bir sit alanı içinde bulunmayan
anıt heykelin yapıldığı parseldeki bazı taşınmazlar (2. Dünya Savaşı sırasında
yapılan makineli tüfek mevzileri, tonozlu yapı) kültür varlığı olarak tescil
edildi ve bu nedenle anıt heykel uygulamasının durdurulmasına; her türlü
uygulama öncesi Koruma Kurulu’ndan izin alınması gerektiğine karar verildi.
- 23 Aralık 2006: ‘Anıt yapma talebinin anıtın teması
ile şehir ve kale ile alan peyzaj ilişkisi açısından uygun olunduğuna’ karar
verildi. Anıtın yeri ve kaidesi dışında kalan çevre düzenlemesine ait önerilerin
kesinleştirildiği uygulama projesinin kurula iletilmesi istendi.
- 8 Şubat 2007: Önceki toplantıda istenen Çevre Düzenleme
Projesi’nin uygun olduğuna karar verildi.
- 10 Eylül 2008: Heykelin yapımının durdurulması ve
yıktırılması yönünde görüş birliğine varıldı. Koruma Bölge Kurulu’nun karar
metninde, “Maliye Hazinesi’ne ait taşınmazın hafriyat çalışmalarında çıkan yeni
bulgular ışığında (...) tescilinin devamına, bu alan içerisinde hiçbir
uygulamada bulunulamayacağına, mevcut yapıların yıktırılması gerektiğine karar
verildi” denildi.
Kararlar iptal edildi
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın başvurusu üzerine konu Ankara’daki Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’na intikal etti. Koruma Yüksek Kurulu,
Erzurum Koruma Bölge Kurulu’nun bir üst mercii. Bakanlık, Eylül 2009’da, heykel
projesine dair alınan birbirinden çelişkili kararlar nedeniyle görüş
istedi. Koruma Yüksek Kurulu bir yıllık inceleme sonucunda 6 Ocak 2011’de
kararını verdi. Esas ve usul yönünden çelişkili olan ve mülkiyet konusu
çözümlenmeden alınan tüm Koruma Bölge Kurulu kararları iptal edildi. Kararda,
“Parseldeki inşaat ve fiziki müdahalenin 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında
değerlendirilerek ilgili belediyece çözüme kavuşturulmasına karar verildi”
denildi. Kars Belediyesi, bu karara atıf yaparak heykeli kaldırma kararı
aldı.
Aksoy dava açacak
Gözler şimdi haykeli yapan Mehmet Aksoy’a çevrildi. Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunu’na göre sanatçıların eser üzerindeki manevi hakları koruma altında. Bu
yasaya göre Aksoy’un heykeli yıkıldığı takdirde fikri ve manevi hakları ihlal
edilmiş olacak. Aksoy da Kars Belediyesi’nin almış olduğu bu son yıkım kararına
karşı dava açmak üzere olduğunu söyledi.
