|
ünya istatistiklerine göre yılda kişi başına su tüketimi 600 metreküp. Bir ülkenin su zengini olabilmesi için de kişi başına düşen su miktarının bin 700 metrekübün üstünde olması gerekiyor. Eğer bu rakam 900 metrekübün altına düşerse, o ülke su bakımından fakir ülke olarak kabul ediliyor. Türkiye’de ise kişibaşına bin 500 metreküp su düşüyor. Türkiye’nin nüfusu 80 milyon olduğunda ise bu oran bin 100 metrekübe düşecek. İşte bu nokta Türkiye su fakiri ülkeler sınırına girmiş olacak. Türkiye’nin su tablosu bu şekilde ortaya çıkarken ’küresel ısınma’su fakirliği konusunda sınıra yaklaşan Türkiye’yi daha da tehdit etmeye başladı. Özellikle geçen yıl yaşanan kuraklık da bu tabloya eklenince bir dizi önlem paketinin alınması kaçınılmaz hale geldi.
2007 Şubat ayında yani bundan tam bir yıl önce Çevre ve Orman Bakanı, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı ile Tarım ve Köyişleri Bakanı bir araya gelerek ’Türkiye Su Raporu’nu açıkladı. 3 bakanlığın bir araya gelmesiyle birlikte ’acil eylem planı’ oluşturuldu. Aradan tam 1 yıl geçti. Peki neler yapıldı? Türkiye su sıkıntısı çekecek mi? Küresel ısınma etkisini Türkiye’de nasıl gösterecek? İşte bütün bu soruları Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu’na sorduk.
Geçen yıl 3 bakan birlikte su raporu açıkladınız. 1 yılda neler yapıldı?
Konuyla ilgili olarak 3 ayaklı çalışma başlattık. İlk ayakta “Küresel ısınma nedir?” başlığı altında Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün yaptığı çalışma var. Türkiye’nin nasıl etkilenebileceği konusunda çalışmalar yapılarak tahminlerde bulunuyor. İkinci ayakta ise özellikle tarım sektörüne etkileri konusunda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı çalışma yapıyor. Üçüncü ayakta ise DSİ bulunuyor. Alınacak önlemler ya da bizim dediğimiz gibi adaptasyon-uyum başlığı altında çalışmalar devam ediyor.
* 1 yıl içinde neler yapıldı?
Küresel ısınma ile ilgili olarak biliyorsunuz KYTO Protokolü çok önemli. Bu konuda çalışmalara başladık. Hatta Tunus ve Endonezya’daki toplantılara katıldık. Endonezya’nın Bali şehrindeki toplantıya bizzat ben katıldım. Bu uluslararası ölçekte yaptığımız uygulama. Hidroelektrik santrallarının verimli işletilmesi çok önemli. Bir başka önemli konu ise Türkiye’de kullanılan suyun yüzde 70’i tarımsal sulamada, kalan yüzde 30 ise evsel ve sanayide kullanılıyor. Tarımda ise açık sulama yapılıyor. Konuyla ilgili olarak Ziraat Bankası damla sisteminin yaygınlaştırılması için kredi vermeye başladı.
* Küresel ısınma riski ne gibi tehkileler doğrucak? Öngörüler nedir ve ne gibi önlemler alınıyor?
Küresel ısınma özellikle yağış rejimini etkiliyor. Anlık yağış miktarı çok artabiliyor. Örneğin bir aylık yağış 48 saatte gerçekleşebiliyor. Dolayısıyla bu ani yağışları tutmanız ve barajlara yönlendirmeniz şart. Önceden uzun sürede yağan yağmur artık çok kısa sürede düşebiliyor.
Bu suları tutmamız şart. Suları tutmak için 5 yılda 119 baraj ve gölet bitirdik. DSİ bu sürede tam 12.5 milyar YTL yatırım yaptı. Ancak baraj yapmak yetmiyor. Erozyonla mücadele şart.
* Geçen yaz başta Ankara olmak üzere İstanbul ve İzmir susuzluk tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Bu yaz aynı sıkıntıların yaşanmaması için ne gibi önlem alındı?
Sadece bu 3 şehir için çalışma yapılmadı. Diyarbakır, Bursa, Sakarya, Kars, Erzurum, Şırnak, Yozgat, Samsun, Mardin, Afyon olmak üzere 30 yakın ilde proje geliştirdik ve uguyalamasına geçtik. Bazı yerlerde ise uygulamaları tamamladık. Su sıkıntısı çeken bir çok ilimizin ise 2040 yılına kadar su sorununu çözdük. Hayır, kesinlikle İstanbul su sorunu yaşamayacak. 2040 yılına kadar bu sorunu çözdük.
* Peki yüzde 30 Melen’den geldi. Geriye yüzde 70 kalıyor. Şu an ise baraj seviyeleri yüzde 35 civarında?
1994 yılında göreve geldiğimizde 60 günlük suyumuz kalmıştı. O zaman 1 Ocak 1995 saat 8:59’dan itibaren su sorunumuz kalmayacak, sular kesilmeyecek dedik. Biz o zaman sözümüzü tuttuk ve şimdi de söylüyoruz, İstanbul susuz kalmayacak.
* Bu meslek sırrı mı?
1994 yılında Terkos ve Ömerli Barajları’daki ölü hacimleri çekmek için dubaların üstüne su pompaları kurduk. Böylece ölü hacimi kullanmıştık. O dönemde bu sistemi nostalji olsun, müzeye kaldıralım diye tuttuk. Yani bu sistem hala elimizde. Gerek duyarsak kullanırız. Ancak aradan yıllar geçti. Şu anda dünyanını en ileri su kumanda merkezine sahibiz.
* Nasıl bir avantaj sağlayacak?
Bir barajdan diğer baraja su aktarabileceğiz. Örneğin Darlık’ta su biterse Terkos’tan buraya aktarma imkanımız olacak. Bir başka ifadeyle barajlar arasında bağlantı var ve su aktarma imkanına sahibiz.
Eşeği önce sağlam kazığa bağlar sonra Allah’a bırakırız
*Geçtiğimiz ay yaptığınız açıklamada “İşimiz Allah’a kaldı” demiştiniz?
Ben kesinlikle öyle bir ifade kullanmadım. Çünkü biz önce elimizden gelen önlemleri alırız ardından Allah’a bırakırız. Su sorununda da eşeğimizi sağlam kazığa bağladık. Kimsenin şüphesi olmasın.
* Geçen yıl İstanbul’daki barajların doluluk oranı yüzde 55’ti ve yaza bu su ile girildi. Şimdi ise yüzde 35. Rakamlara göre susuz kalma tehlikesiyle karşı karşıyayız?
Barajlar hala geçen yıl ki açığını kapatamadı. Ancak unutmayın ki Melen suyunu getirdik. Melen’in günlük kapasitesi 730 bin metreküp. İstanbul’un ihtiyacı ise 2 milyon metreküp. Yani Melen ihtiyacın yüzde 30’unu tek başına sağlayacak. Yıllık 268 milyon metreküp su getirecek. 2010 yılında 3 kademenin de tamamlanmasıyla gelecek su miktarı yılda 1 milyar 180 milyon metreküpe ulaşacak.
Baraj adı Kapasitesi metreküp Şu anki durum
Ömerli Barajı 235,000,000 51,531,000
Darlık Barajı 108,000,000 37,664,000
Elmalı Barajı 9,600,000 6,058,000
Terkos Barajı 162,260,000 109,237,000
Alibeyköy Barajı 36,290,000 10,787,000
B.Çekmece Barajı 150,256,000 68,405,000
Sazlıdere Barajı 88,731,000 14,368,000
Istırancalar Barajı 6,226,000 4,985,000
Kazandere Barajı 16,428,000 4,202,000
Pabuçdere Barajı 54,827,000 1,731,000
Toplam 867,618,000 308,968,000
Doluluk oranları
2007 Aralık 21,68
2008 Ocak 25,44
2008 Şubat 36,00
|
