|
Foto: Oktay Bayar (AA)
Bitlis'in Ahlat ilçesinde bulunan,
dünyanın en büyük İslam mezarlığı olarak bilinen tarihi Selçuklu Meydan
Mezarlığı'nda yıkılan mezar taşları restore ediliyor. Yüzüncü Yıl
Üniversitesi (YYÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Recai Karahan başkanlığında sürdürülen eski
Ahlat şehri kazıları kapsamında yapılan çalışmada kazı ekibinde yer
alan restoratör Uluç Erten, gazetecilere yaptığı açıklamada,
mezarlıkta bir hafta önce çalışmaya başladıklarını, bu yıl mezarlıkta bulunan üç
taşın tamamen restore edileceğini söyledi.
İstanbul'dan gelerek mezarlıkta
çalışmaya başladıklarını belirten Erten, şöyle
konuştu:
''Restoratörlerle mezarlıktaki taşların
konservasyonu ve restorasyonunu yapacağız. Bu taşların yeniden ayağa
kaldırılması amacıyla buraya geldik. İlk geldiğimizde üzerinde çalıştığımız 3
taşın tamamı yerde yatar vaziyette ve toprağın üzerindeydi. Taşların üzerinde
bitki ve kökler oluşmuş, bozulmalar başlamıştı. Taşlar pek çok parçaya ayrılmış
durumdaydı. İlk etapta bu taşları temizleyerek yapıştırma işlemine hazır hale
getirdik. Yüzeylerini temizledik, kırık parçalarını tespit ettik. Bunların
envanter çalışmasını ve numaralandırılmasını yaptık. Plan üzerine işledik. Daha
sonra işin fiili boyutuna geçerek taşların ayağa kaldırılması işlemine başladık,
zeminini sağlamlaştırdık, teraziledik. Daha sonra taşın devamına aynı şekilde
üzerine çıkıp taşı bir araya getirerek ayağa kaldırdık.''
Bu işlem için paslanmaz krom nikel çubuklar kullandıklarını kaydeden Erten,
bunların restorasyonda Türkiye genelinde kullanılan standart malzemeler olduğunu
ifade etti. Erten, şunları kaydetti:
''Bu
çalışmanın beşinci gününde taşı kaldırdık. İnşallah bunun gibi diğer taşları da
ayağa kaldıracağız. Onların da hazırlıkları yapılıyor. Bu kışa üç taşı ayağa
kaldırılmış şekilde girmeyi düşünüyoruz. Taşlar en iyi şekilde restore edildi.
İyi restorasyon, dışarıdan bakıldığı zaman kullanılan malzemenin hiç
gözükmediği, taşın orijinal gibi durduğu uygulamadır. Zaten burada herhangi bir
tümleme işi yok. Bu işlem sırasında orijinal parçalar bir araya getirilir ve çok
sağlam bileşenleri olan yapıştırıcılar kullanılır. Yani taşı yapıştığı yerden
kırmaya kalksanız yapıştırıcı bırakmaz, taş kırılır. Dolayısıyla burada
amaçlanan, rüzgara, buradaki sert hava koşullarına ve doğa şartlarına uzun süre
dayanabilecek bir restorasyon yapmaktır. Buradaki taşları uzun ömürlü şekilde
ayağa kaldırmaktır. Onun dışında paslanmaz çubuklar da taşların içerisine
konuldu. Matkapla rot delikleri açıldı. Yani biz bir değil, iki değil, üç önlem
alarak taşları ayağa kaldırmış olduk. Umuyoruz ki uzun süre bu şekilde ayakta
kalacaklar.''
210 bin metrekarelik alanda
bulunan tarihi Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda 8 bin 169 mezar taşı
bulunuyor.
|
