|
Herkesin kafasındaki soru şu: Dubai krizi, Türkiye'yi nasıl etkiler? Yanlış
anlaşılmasın... Makro ekonomiden değil, özellikle inşaat sektörü üzerindeki
etkisinden bahsediyorum. Malumunuz üzere, Türk müteahhitleri bölgede ciddi işler
alıyor ve ciddi de istihdam yaratıyorlar. Hal böyle olunca da Dubai krizi
patladığından beri kimi kesimler, bu krizin Türk inşaat sektörünü ciddi anlamda
etkileyeceğini belirtirken, kimi çevreler büyük bir etkisinin olmayacağını
savunuyor.
Bu konunun detayına geçmeden önce tespiti doğru yapmakta fayda var. Bugün
Türk müteahhitleri dünyanın her yerinde yaklaşık 30-40 milyar dolarlık taahhüt
işi yapıyorlar. Bu toplamın içinde Dubai'nin payı ise yüzde 2 ile 5 arasında
değişiyor. Yani, müteahhitlerimizin Dubai'deki yatırımlarının toplamı 3-5 milyar
dolar arasında değişiyor. Anlaşılacağı üzere büyük bir rakam değil.
Şimdi
gelelim, bu krizin Türk inşaat sektörünü ne yönde etkileyeceğine. İşin aslını
isterseniz, bu kriz patlamadan çok önce Dubai'deki inşaat firmalarının ödemeler
konusunda sıkıntıları başlamıştı.
Emlaka dayalı
ekonomi
Geçenlerde Yüksel Holding Genel Koordinatörü Tuna Aksel ile bu konu üzerine
sohbet ediyoruz. Yüksel Holding'in başta Dubai olmak üzere bölgede ciddi taahhüt
işleri bulunuyor. Tuna Aksel, krizin başladığı günden itibaren ödemelerde
gecikmeler yaşandığını söylüyor. Tuna Aksel'den, özellikle Dubai'de bina
yatırımı olan firmaların daha da zor durumda olduklarını öğreniyorum.
Aksel
sohbetimizde, alacakların gecikmesinin sadece Dubai'de yaşandığını da belirtiyor
ve "Bu kriz sadece Dubai'ye has bir durum. O da emlak pazarına dayalı bir
ekonomisi olmasından kaynaklanıyor" diyor.
Tuna Aksel'e geleceğe yönelik endişeleri olup olmadığını da soruyorum. "Çok
endişemiz yok. Biraz daha temkinli olacağız" diye başlıyor anlatmaya ve krizin
kısa sürede bitmeyeceğine dikkat çekiyor. Ardından da şunları söylüyor: "2010
yılının da benzer geçeceğini tahmin ediyoruz. Gerçi Dubai yalnız bir ülke değil.
Birleşik Arap Emirlikleri'nin amiral gemisi Abu Dabi'nin petrole dayalı getiri
kaynağı var ve krizin başından beri de Dubai'yi destekliyor. Sınırsız destek
değil tabii. Kontrollü bir desteği var. Bu desteğin devam edeceğini
bekliyorum."
Düzelme 2012'de olacak
Dubai'de önemli yatırımları olan şirketlerden biri de Nurol İnşaat. Şirketin
Genel Müdürü Deniz Oymak'la da benzer bir sohbet yapıyoruz. Oymak, Dubai'de
yaşanan bu durumun yeni olmadığını ve bir sene öncesinden itibaren ödemelerde
gecikmelerin başladığını vurguluyor. Deniz Oymak, Nurol İnşaat olarak Dubai'deki
işlerinden dolayı ciddi alacakları olduğunu da belirtiyor. Ama rakam vermekten
önemle kaçınıyor.
Krizin, Dubai'de çalışan Türk inşaat şirketlerini ciddi sıkıntıya soktuğuna
da işaret eden Oymak, "Bizim şirket olarak Dubai'de iki tanesi bitmiş, üç tane
işimiz vardı. Bunlardan birisi durdu. Diğerleri de yavaşlamış durumda. Bunun
nedeni de ödemelerin yapılamaması. Gereken tedbirler alınır. Belli bir dönemde
bu ödemeler gerçekleştirilir. İşler rayına oturduğunda da zararımızı
karşılayabiliriz" diyor.
Dubai'nin krizden çıkışı için tahmin edilen tarih
ise 2012. Nitekim Deniz Oymak, bu tarihi onaylıyor. Birikmiş ödemelerin belli
zamana yayılarak ödenebileceğini kaydeden Oymak, bunun için de ciddi tedbirler
alınması gerektiğine işaret ediyor.
Türk müteahhitlerinin
durumu
Sohbetimiz sırasında Deniz Oymak'a, Dubai'deki krizin Türkiye'deki inşaat
pazarını etkileyip etkilemeyeceğini de soruyorum... "Tabii ki etkileyecektir"
diyerek başlıyor söze ve özellikle noktasal etkileri olacağını söylüyor.
Ardından da sözlerini şöyle sürdürüyor: "Türkiye gibi büyük ekonomisi olan ve
dünyanın her yeriyle belirli ilişkileri bulunan bir ülkede, Dubai'nin sadece
inşaat sektöründen gelen etkisi o kadar büyük olmayacaktır. Türkiye'deki inşaat
malzemelerinin çoğu Türk müteahhitler kanalıyla satılıyor olsa da Dubai o kadar
inşaat malzemesi satılan bir ülke değil. Daha ziyade eski Sovyetler Birliği,
Kuzey Afrika ülkeleri gibi yerlere Türkiye'den malzeme götürüyoruz."
Dubai'de iş yapan şirketlerin krizle ilgili düşünceleri böyle. Şimdi, yazının
başında sorduğumuz soruya, yani Dubai'deki krizin Türk inşaat sektörünü nasıl
etkileyeceğine gelirsek... Büyük bir etkisi beklenmiyor. Nedeni ise basit.
İnşaat şirketleri sadece tek bir ülkede iş yapmıyorlar. Yani, bir ülkeye bağımlı
çalışmıyorlar. Dubai'nin yanında Katar'da, Kuzey Afrika ülkelerinde, Orta
Asya'da da ciddi yatırımları bulunuyor. Bu durum da şirketlerin elini
rahatlatıyor.
|
