Türkiye Makina Sektörünün Vizyonu 'Teknoloji Üretim Üssü Olmak'

Sanayi Ticaret Bakanlığı'nca hazırlanan 'Türkiye Makina Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı'na göre, üreticilere sağlanan KDV iadesi uygulaması hızlandırılacak, finansal kiralama işlemlerinin KDV karşısındaki durumu değerlendirilecek ve varsa aksayan yönlerin düzeltilmesine yönelik çalışmalar yapılacak. Çalışmada, ekonomik ve siyasi anlamda sürekli bir değişim ve yeniden yapılanma süreci içinde olan dünyada, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde makina sektörünün özel bir konumu olduğu, makina sektörü olmadan sanayileşmeden bahsetmek söz konusu olmayacağına işaret edilerek, Türk Makina Sektörü'nün, halihazırda yaşanan küreselleşme sürecinde üretim, pazarlama, ihracat, ticaret alanlarında dünya ile entegrasyonunu büyük ölçüde tamamlamış bir sektör olduğu vurgulandı.
   
Sektörün bu alanlardaki yeterliliğini gelişmiş ve gelişmekte olan pazarların tamamına yakınına yaptığı ihracatla kanıtladığı ve gayri safi yurtiçi hasıla, imalat sanayi üretimindeki payı, ihracat, istihdam, rekabet edebilirlik, yatırımlar, dışa açıklılık ve makro ekonomik büyüklükler açısından Türkiye'deki en önemli sektörlerden biri olduğu belirtildi. Diğer tüm sektörlere sağladığı temel girdiler göz önünde bulundurulduğunda yaşanan ve yaşanacak olan küresel kırılganlıklardan makina sektörünün olumsuz etkilenmemesinin mümkün olmadığı belirtilen çalışmada, sektörün küresel rekabet ortamında ayakta kalabilmesi ve büyümesini sürdürebilmesi açısından sektörde rekabet halinde olunan ülkelerin makina sektörüne sağladıkları desteklerin Türkiye'deki makina sektörüne de sağlanması gerektiğine dikkat çekildi.
    
Çalışmada vizyon, 'Makina Sektöründe Teknoloji Üretim Üssü Olmak', genel amaç ise 'Makina Sektörünün Geliştirilmesi ve Yüksek Teknolojili Ürünlerin İmal Edilmesinin Sağlanması' olarak tespit edildi.
    
Eylem planı
    
Öte yandan çalışmayla, ''Katma değeri ve marka değeri yüksek makina sanayine dönüşümü sağlayıcı hukuki düzenlemeleri ve yapısal tedbirleri hayata geçirmek, yurtiçi ve yurtdışında sürdürülebilir büyümeyi ve ölçek ekonomisinin avantajlarını yakalamak amacıyla sektöre yönelik sağlıklı finansal çözümler sağlamak, sürdürülebilir, yetkinliğini kazanmış, yüksek performansa sahip, teknoloji odaklı, öğrenmeye ve değişime açık her düzeyde insan kaynağı sağlamak, Türk makina sektörünün kalite, güven ve teknoloji unsurlarını ön plana çıkaran, yurt içinde ve dışında etkin bir tanıtım yapmak ve ihracatı arttırmak, global düzeyde rekabet edebilen, katma değerleri yüksek ürünler üretebilmek için AR-GE ve inovasyon yapmak hedeflerinden hareketle, stratejinin sahada uygulanmasını temin edecek'' 39 eylemden oluşan tedbirler setini içeren Eylem Planı oluşturuldu. Eylem Planı, belirlenen tedbirlere uygun olarak hangi eylemin, hangi zaman dilimi içerisinde, hangi enstrüman ile uygulanacağını tanımlarken, Strateji ve Eylem Planının izlenmesi, değerlendirilmesi ve gerekli görüldüğü hallerde eylemlerin revize edilmesinin Bakanlık koordinasyonunda oluşturulacak Yönlendirme Komitesince yapılacağı bildirildi.
    
Hedefler
    
Türkiye Makina Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2011-2014'e göre hedefler, şöyle sıralandı: 
    
1- Katma Değeri ve Marka Değeri yüksek makina sanayine dönüşümü sağlayıcı hukuki düzenlemeleri ve yapısal tedbirleri hayata geçirmek;

Üreticilere sağlanan KDV iadesi uygulaması hızlandırılacak,
Finansal kiralama işlemlerinin KDV karşısındaki durumu değerlendirilecek ve varsa aksayan yönlerin düzeltilmesine yönelik çalışmalar yapılacak,
İş makinaları, makina ve teçhizatlar ruhsatlandırılarak (tescil düzenlemesi) makina envanteri çıkarılacak,
Yerli üretimi bulunan makinaların 2. el ithalat sınırlandırma uygulaması AB Tam Üyeliğine kadar devam ettirilecek,
Patent ve faydalı model mevzuatı uygulaması, üreticinin rekabet gücünü arttıracak şekilde yeniden düzenlenecek,
Kamu alımlarında yerli makinaların tercih edilmesini sağlayıcı düzenlemeler yapılacak ve takip edilecek,
Piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerinin, ithalat kontrolleri dahil olmak üzere, etkinleştirilmesi ile belgeli üretim yapan firmalar korunacak,
Makina ana sanayi - yan sanayi işbirlikleri geliştirilecek,
Kırsal kalkınma destekleri uygulamaları devam edecek,
Tarımsal mekanizasyon yatırımlarında kullanılan zirai krediler konusunda bir çalışma yapılacak ve 25 yaş ve üzeri traktörlerin hurdaya ayrılması için Hurda Bedeli ödenmesi konusunda mekanizma oluşturulacak,
Yatırım maliyetlerinin azaltılması ve altyapının geliştirilmesi için arsa maliyetlerinin düşürülmesi amacıyla makina ihtisas OSB kurulacak, OSB'lerde tahsislerin uygun şartlarda olması hususu değerlendirilecek; makina sektöründe alt mal grupları özelinde kümelenme projeleri hazırlanacak ve desteklenecek.
Girdi Tedarik Stratejisi kapsamında yapılan çalışmalarla işbirliği ve koordinasyon sağlanacak.



2- Yurtiçi ve yurtdışında sürdürülebilir büyümeyi ve ölçek ekonomisinin avantajlarını yakalamak amacıyla sektöre yönelik sağlıklı finansal çözümler sağlamak;

Eximbank tarafından yurtdışındaki müşterilere orta ve uzun vadeli ülke kredisi verilecek,
Eximbank'ın orta vadeli ihracat sigortaları yaygınlaştırılacak,
Gelişen işletmeler piyasasının işlerliği sağlanacak, başvurular yaygınlaştırılacak, halka açılmanın faydaları anlatılacak,
İşletmelerde kullanılan makina ve teçhizat kredi kuruluşlarınca teminat olarak kabul edilecek,
Satıp-geri kiralamanın, operasyonel kiralamanın mütemmim cüz niteliğindeki malların finansal kiralamaya konu edilebilmesine ilişkin 3226 sayılı Mevcut Finansal Kiralama Kanununda değişiklik yapılacaktır, satıp ? geri kiralamanın vergi kanunları karşısındaki durumu ayrıca değerlendirilecek.

3- Sürdürülebilir, yetkinliğini kazanmış, yüksek performansa sahip, teknoloji odaklı, öğrenmeye ve değişime açık her düzeyde insan kaynağı sağlamak;

Mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarını özendirici tanıtım faaliyetleri stratejik plan süresince gerçekleştirilecek ve Teknik eğitim okul ve kurumları oluşturulacak,
Mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarına güncel teknolojik donanım kazandırılacak,
TOBB bünyesindeki sanayi odalarının mevcut örnekleri ışığında, MEB ile protokol hazırlayarak bölgesel ihtiyaçlara öncelik tanıyan, sektörel dernekler ve meslek örgütlerinin de desteğini alan yaygın eğitim ve ara yönetici yetiştirme programları oluşturulacak ve yönetilecek, öğrencilerin işletmelerde staj imkanları geliştirilecek, öğretmenlerin de birkaç hafta boyunca eğitim alması sağlanacak,
Makina sektörüne yönelik olarak meslek standartları hazırlanarak belgelendirme faaliyetlerine başlanılacak,
Eğiticilerin ulusal veya uluslararası sanayi projelerinde görev almaları ve proje bazlı öğrenme sürecine girmeleri sağlanacak,
Teknoloji eğitimlerine destek olan sanayiciler ilgili mevzuat çerçevesinde teşvik edilecek,
MEB, sektörde gelişmiş ülkelerin Eğitim Bakanlıkları ile işbirliği protokolleri yaparak değişim programları gerçekleştirilecek,
Uygulamalı eğitim ve staj kapsamında üniversite eğitimi makro planı oluşturulacak,
Teknik eleman dışındaki beşeri bilimler eğitimi almış olan kişilerin formasyonuna sanayinin ihtiyaçları yansıtılacak ve bu alanda uygulama yapma fırsatı tanınacak,
STK, üniversiteler ve sanayi işbirliği ile makina teknoloji enstitüsü kurulacak,
Makina ve otomasyon sektörüne yönelik komple bir eğitim programı tasarlanacak.

4- Türk Makina Sektörünün kalite, güven ve teknoloji unsurlarını ön plana çıkaran, yurt içinde ve dışında etkin bir tanıtım yapmak ve ihracatı arttırmak;

Başta en çok makina ithalatı yapan ülkelerde olmak üzere, gelişen pazarlarda tanıtım yapmak, lobi ve finansal destek faaliyetleri sağlamak amacıyla ofisler açılacak,
Türk Makina Sektörü ile ilgili olarak firma bazında veri tabanı oluşturulacak ve kullanıma açılacak,
İhracat ve pazarlamaya yönelik devlet desteklerinin yeterli düzeyde bilinmemesinden hareketle bilgilendirme toplantıları yaygınlaştırılacak,
TURQUM ve TSE Kalite Belgesi alan firmaların sayısı arttırılacak, belgelerin tanıtımı yapılacak ve belge sahibi firmalara ilave destekler sağlanacak,
Dünyada marka olmuş makina ihtisas fuarlarına katılım teşvik edilecek ve bu fuarlarda Türk Makina Sanayi ile ilgili konferanslar düzenlenecek,
Yeni Pazar olanakları araştırılacak ve geliştirilecek.



5- Global düzeyde rekabet edebilen, katma değerleri yüksek ürünler üretebilmek için AR-GE ve inovasyon yapmak;

AR-GE destekleri tanıtılacak ve kolaylaştırılacak; KOBİ?ler için yeni AR-GE ve inovasyon destek mekanizmaları geliştirilecek,
Ortak AR-GE merkezleri ile AR-GE ve inovasyon teknoloji transfer merkezleri kurulacak,
Kamu koordinasyonunda ''Ulusal Odak Projeleri'' oluşturulacak ve desteklenecek,
AR-GE ve inovasyonda geliştirilen ürünlere mevzuat ve belgelendirme konularında destek olunacak,
AR-GE ve inovasyon sonucu ortaya çıkan teknolojinin ticarileşmesi konusunda destek sistemi oluşturulacak.''

Güçlü ve zayıf yönler
    
Çalışmada, sektörün güçlü yönleri genç ve girişimci nüfus, uluslararası organizasyonlara katılım, ucuz mühendislik, kalite bilinci, uzmanlaşma, görece ucuz işgücü, tesisleşme (OSB gibi), çevre maliyeti düşüklüğü, hammaddelerin büyük ölçüde yurtiçi temini, sektörün örgütlenme düzeyi yüksekliği, KOBİ yapısının sağladığı esneklik, ekonomik gelişmelerin makina sektörüne olumlu etkisi, takım tezgahlarında üretim değerlerinin göreceli olarak yüksek olması ve metal şekillendirme imalat makinalarındaki uluslararası uzmanlaşmanın sağlanması olarak sıralandı.

Sektörün zayıf yönler ise firmaların ara işgücü istihdamına yeterince önem vermemesi, yetersiz yurtdışı tanıtım ve pazarlama, bilgiye erişememe, ticaret ataşeliklerinin güçlendirilmesi gereği, devlet kurumları arası koordinasyon eksikliği, standart ve sertifikasyon bilinç eksikliği, pazar çeşitliliğinin oluşturulmaması ve gelişme potansiyeli olan pazarlara ulaşılamaması olarak belirlendi. Üniversite-sanayi işbirliği yetersizliği, ara eleman sıkıntısı, Piyasa Gözetimi Denetiminde yaşanan sıkıntılar, genel vergi yükü ve SSK primi yüksekliği, Türk malı imajının olmaması, kayıt dışı ekonomi ve merdiven altı üretimi, istihdam vergileri, dolaylı vergiler, enerji maliyetlerinin de zayıf yönler başlığı altında incelendiği çalışmada, fırsatlardan bazıları işe şöyle sıralandı:
    
''Ortadoğu ülkelerinin AB ve ABD'ye mesafeli durmaları, sanayileşmiş ülkelerdeki üretim maliyeti yüksekliği ve firmaların işbirliği arayışları, Türk Cumhuriyetlerindeki eski tesislerin yeni Pazar olarak taya çıkması, Coğrafi konum, Girişimcilik ruhu, Uluslararası fuarcılığın yaygınlaşması, KOBİ?lerin esnekliği, İGEME faaliyetlerinin güçlendirilmesi ve enformasyon sağlanması, AB?ye katılım süreci, Rusya ve Türk Cumhuriyetleri ile olumlu ilişkilerden yararlanmak, Önümüzdeki 15 yıldaki genç ve dinamik nüfus yapısı, Teknik eğitimde hamle yapılması, AB Ülkelerine yakınlık ve Gümrük Birliği, Yabancı sermayenin Türkiye'yi tercih etmesi...''