|
Foto: Farrokh Derakhshani, Yalçın Ayaydın ve Emre
Arolat
11. dönem Aga Khan Mimarlık Ödülü'ne
layık görülen ve EAA - Emre Arolat
Architects tarafından tasarlanan İpekyol Tekstil
Fabrikası projesi ödül töreni, Aga Khan Mimarlık Ödülü Direktörü
Farrokh Derakhshani, Yönetim Kurulu Üyelerinden
Mohammad al-Asad, Jüri Başkanı Omar Abdulaziz
Hallaj, Teknik Eleştirmen Hanif Kara'nın katılımıyla
İpekyol Tekstil Fabrikası’nda gerçekleştirildi.
Fabrikanın yemekhanesinde işçilerin katılımıyla gerçekleştirilen ödül töreni
öncesi kısa bir konuşma yapan Aga Khan Mimarlık Ödülü Direktörü Farrokh
Derakhshani, 30
yıldır ödül verilebilecek endüstriyel bir yapıyla karşılaşmadıklarına dikkat
çekti ve "Burada, İpekyol Tekstil Fabrikası'nda olmaktan mutluyum" dedi. Sadece
ödül vermekle yetinmediklerini, ödül alan projelerin ödül töreni, hazırlanan
tanıtım filmleri aracılığıyla pekçok farklı mecra üzerinden dünya genelinde
pekçok kişiye ulaştığını söyleyen Derakhshani, kırmızı lambalarıyla dikkat çeken
yemekhanenin dünyanın en tanınmış mekanlarından biri olduğunu aktardı.
Derakhshani, iş yerinin insan hayatının önemli bir bölümünü kapladığına
değindiği konuşmasında, fabrikanın beş yıldır kullanımda olmasına rağmen hala
ilk günkü gibi temiz ve düzenli olmasının kendilerini çok etkilediğini
belirtti.
Ödül töreninde Yalçın Ayaydın ile nasıl çalışmaya
başladıklarını ve projenin nasıl geliştiğini aktaran Emre
Arolat, www.yapi.com.tr'ye verdiği demeçte mimarlığın özellikle son 50 yıldır sermayenin kendini parlatmak
için kullandığı ajanlardan biri olduğuna ve 'parıltılı yapılar'da
mimarlık talep edilir hale geldiğine değindi. Bu anlamda bir
üretim yapısından hiç kimsenin iyi mimarlık beklemediğini söyleyen Arolat,
"İpekyol Tekstil Fabrikası'yla yeni bir yol açılacak gibi görünüyor"
dedi. 2010'da 18 uluslararası ödül aldıklarını, ancak Aga
Khan Mimarlık Ödülü'nün farklı bir yerde durduğunu sözlerine ekleyen
Arolat, "çok ince elenip, sık dokunan bir ödül" şeklinde tanımladığı Aga
Khan Mimarlık Ödülü için "Diğer ödüllerden daha mı kıymetli bilemiyorum; ama daha
anlamlı olduğunu söyleyebilirim" dedi.
EAA'nın İpekyolu Tekstil Fabrikası, 2010 Aga Khan Ödül Programı'na başvuran
410 proje arasından seçilerek, diğer dört proje ile birlikte Aga Khan'ın
galipleri arasında yerini aldı. Ödül kitapçığında, işveren ve mimarın başarılı
işbirliğinin bir örneği olarak, bütünleşik bir mekansal straje ile hem üretim
hedeflerini hem de çalışanların konforunu bir arada sağladığı ifade edilen proje
hakkında şu değerlendirme yapılıyor:
"Temel tasarım hedeflerinin U biçimli tek bir hacimde toplanması ile proje
alanı verimli bir şekilde kullanılırken, yerel malzeme seçimi, düşük enerji
tüketimi ve gelişmiş ısı performansı projenin diğer öne çıkan özellikleri
arasında sıralanıyor. Yapının cam kaplı güney cephesi, iç avluları, bahçeleri ve
ışık kuyuları tüm kullanıcıların doğal aydınlatmadan ve manzaradan
faydalanmasını sağlarken, çalışanlar için rekreasyonel mekanlar da yaratılmış
oluyor".
Souleymane Bachir Diagne, Omar Abdulaziz Hallaj, Salah Hassan, Faryar
Javaherian, Anish Kapoor, Kongjian Yu, Jean Nouvel, Alice Rawsthorn ve Basem Al
Shihabi'nin yer aldığı jüri ise projeyi şöyle değerlendirmişti:
"İpekyol Tekstil Fabrikası'nın akıllı ve yaratıcı tasarımı ve mühendisliği,
tekstil sanayinde az rastlanır nitelikte bir çalışma ortamı sunarak, bu anlamda
rol modeli oluşturuyor.
İşlevsel verimin insancıllık ile bütünleştiği yapı, işverene ticari avantaj
sağlıyor.
Yerel malzemeler kullanılarak yapılan fabrika, proje arsası üzerine
hafifçe oturuyor.
Yüksek tavanlar ve iç avlular günışığından ve doğal havalandırmadan azami
ölçüde faydalanmayı sağlarken, hem daha estetik çalışma mekanları sunuyor hem de
enerji tüketimini azaltıp, ısı performansını iyileştiriyor.
Çatıdan elde edilen yağmur suyu, binanın yerel sistemine aktarılabildiği
gibi, fabrikada kullanılmak üzere de geri dönüştürülebiliyor.
Üretim ve yönetim birimlerinin aynı binada yer alması ekiplerin birbirlerini
görebilmesini sağlıyor. Bu da iç iletişimi geliştirerek takım ruhunu
güçlendiriyor.
Müslüman dünyasının hızla sanayileştiği bir dönemde, Türkiye
dahil olmak üzere pek çok ülkenin, artan işgücü maliyetlerine karşı daha
kaliteli ürünler geliştirmesi gerekiyor: İpekyol Tekstil Fabrikası, açık fikirli
bir tasarımın nasıl daha temiz, daha güvenli, daha verimli bir işyeri
yaratılabileceğinin ve böylelikle yüksek verimlilik ve karlılık elde
edilebileceğinin kanıtıdır".
|
