|
Adı Earlene Howard. ‘Günah şehri’ unvanlı Las
Vegas’taki dairesinde, günahının ne olduğunu bilmeden bir başına
kalakalmış. Bu durumun ne kadar süreceğinden bihaber. Civar evlerin hepsine
alacaklılar el koymuş durumda. Yerel bir inşaat firmasında çalışan kocası kısa
süre önce işinden olunca mortgage taksidini iki ay geciktirmişler. 42 yaşındaki
Howard, 2005’te işi yüzünden geldiği Vegas’tan bıktığını söylüyor.
Bir devrin meşhur Las Vegas’ında, 44 aylığına ipotek konan mortgage’lı
evlerin çoğunun sonu haciz oldu. Kâr yerine fazlasıyla zarar getiren evlerin
yüzde 80’i sembolik olarak sular altında kaldı. Mortgage Bankacıları
Topluluğu, Las Vegas’ın bağlı olduğu Nevada
eyaletindeki ipotekli evlerin yüzde 23.6’sının borç ödemeleri gecikmiş veya
hacizde olduğunu açıkladı. Yerel ortalamaysa yüzde 14. İki asırdır Amerika’nın
en hızlı kalkınan örnek şehirlerinden biri için, bu düşüş korkutucu görünüyor.
Son 50 yılın en ‘coşmuş’ yeriydi
Kentin çok sayıda büyük otel, casino ve lüks evinin yer aldığı bölge
Las Vegas Strip’teki en büyük yerleşim yeri The
Mirage’ın 1989’daki açılışından sonra ziyaretçilerin ve şehre
yerleşenlerin sayısı epey artmıştı. O günden bu yana Nevada’nın nüfusu ikiye
katlanıp 2.6 milyon haneye yükseldi, casino-otel sektörü de 148 bin odaya çıktı.
Son 50 yılda, Amerika’da emlak konusunda böylesine coşmuş başka bir yer
bulunmuyordu. Fakat Las Vegas ekonomisi yine de turistlerin getirdiği gelirle
dönüyordu.
Bu durum, Amerika’nın geri kalanı tarafından hissedilince turist sayısı
inanılmaz bir artış gösterdi. Sayı, 2007’de rekor kırarak 39.1 milyona ulaşsa da
2009’da 36.3 milyon turistle ani bir düşüş gözlendi. Aynı zamanda kumarhanelere
rağbet de yüzde 19.2 düştü. Uluslararası MGM Resort’un ve Strip’te aralarında
Bellagio ve Aria’nın da bulunduğu 10 casino’nun sahibi olan Alan
Feldman, “Bu, uzun zamandır yaşadığımız en kötü deneyim” diyor.
11 Eylül sonrası Amerika üzerinde oluşan tehdit, Vegas’ı tam bir ekonomik
krize sürükledi. Bu krizden sadece ev sahipleri değil, büyük otel işletmecileri
de etkilendi. Verilebilecek en kötü örneklerden biri bu yıl açılması planlanan,
5 milyon dolarlık Fontainebleau Las Vegas’ın 3 milyon dolar
harcandıktan sonra yarım kalması oldu. En fenası da ucuz ev fiyatlarına
aldanarak evini ipotek ettiren mal sahiplerinin başına geldi. Turist sayısı
azalınca ev fiyatları da düştü.
Ani ve korkutucu çıkışın sonu
Emlakçı Jack Levine, “Ani ve bir o kadar da korkutucu bir
çıkış yakaladık ama bunun sonsuza kadar böyle gitmeyeceği konusunda insanları
uyarmıştım” diye anlatıyor.
Peki zayıf da olsa bir umut ışığı yok mu? Las Vegas Kongre ve
Ziyaretçi Bürosu’nda pazar araştırması sorumlusu olan Kevin
Bagger, “Harcamalar toparlanma olasılığını silip süpürüyor. Turistler
eskiden olduğu gibi serbestçe alışveriş yapamıyor. Bu da toparlanmayı
geciktiriyor” diye açıklıyor durumu.
Son noktayı piyasanın nabzını iyi tutan Levine koyuyor: “Aslında satılan ev
sayısında artış var. Ancak evler bankalara ait olduğu için fiyatları çok düşük
ve bu durumda da kâr sağlanamıyor.” (afp)
|
